Swing (taniec)

Para tańcząca swing (1939)

Para tańcząca swing, 2011, San Angelo, Texas

Swing – styl tańca towarzyskiego pochodzący ze Stanów Zjednoczonych, tańczony do muzyki jazzowej.

Popularny od drugiego do piątego dziesięciolecia XX wieku. Moda na tańczenie swinga, zarówno w Ameryce, jak i w Europie, powróciła w latach osiemdziesiątych.

Styl rozwijał się dzięki muzyce jazzowej w latach 1920–1940. W epoce swingu istniały setki stylów tańca swingowego, ale te, które przetrwały poza tą erą to: lindy hop, balboa, collegiate shag i charleston^[1]. Dziś najbardziej znanym z tych tańców jest lindy hop, który powstał w Harlemie na początku lat trzydziestych XX wieku^[2]. Podczas gdy większość tańców swingowych ma swoje źródło w afrykańskich społecznościach amerykańskich jako tańce afrykańskie, niektóre tańce ery swingu, takie jak Balboa, rozwijały się poza tymi społecznościami^[3][4][5][6].

Nieco zaskakująco, określenie „swing dance” nie było powszechnie używane do identyfikacji grupy tańców aż do drugiej połowy XX wieku^[7]. Historycznie termin „Swing” odnosił się do stylu muzyki jazzowej, który inspirował ewolucję tańca^[7]. Jitterbug to parasolowy termin oznaczający wszelkie formy tańca swingowego, choć często jest on używany jako synonim pochodnej lindy hopu o nazwie „East Coast Swing”^[8]. Powszechnie stosowano również słowo „tancerz swingowy”. Termin jitterbug kojarzył się z liderem zespołu Cabem Callowayem, ponieważ, jak sam to określił, „Tancerze wyglądają jak grupa jitterbugs („nerwusów”) na parkiecie z powodu ich szybkich, często sprężystych ruchów”^[9].

Określenie „taniec swingowy” jest często rozszerzone na inne tańce, które nie mają pewnych charakterystycznych cech tradycyjnych tańców swingowych: West Coast Swing, Carolina Shag, East Coast Swing, Hand Dance, Jive, Rock and Roll, Modern Jive i inne tańce rozwinięte w latach 40. i późniejszych. Silna tradycja społecznego i konkurencyjnego boogie woogie i Rock ’n’ Roll w Europie dodaje te tańce do lokalnych kultur tańca swingowego^[10].

Historia

Początki tańca

Historia swingu sięga lat 20. XX wieku, kiedy to czarna społeczność, tańcząc do współczesnej muzyki jazzowej, odkryła charleston i lindy hop^[11]. Taniec swingowy ma swoje źródło w Harlem Renaissance, okresu wielkich osiągnięć kulturowych i intelektualnych wśród Afroamerykanów w latach dwudziestych i trzydziestych. Tańce były na ogół wykonywane z muzyką jazzową, inną rodzącą się formą sztuki w tamtych czasach. Sala balowa w Savoy w Harlem była miejscem narodzin lindy hop. W pewnym sensie taniec był afrykańsko-amerykańską odpowiedzią na europejskie tańce społeczne. Jednakże podczas gdy tańce latynoamerykańskie wyrosły z mieszanki hiszpańskich form kolonialnych i afrykańskich bitów, swing był bardziej kpiną z europejskich, spokojnych walców. Taniec wykonuje się z partnerem, ale dzikie ruchy były mieszanką inspiracji z Charlestonowskiej i swobodnej ekspresji. Ta improwizacja ma swoje korzenie w Afryce. Jednak taniec z partnerem był obcym pojęciem w afrykańskich formach tanecznych, więc jest to trwały wkład europejskich tańców do swingu^[12][13].

Taniec rozprzestrzenił się poza społeczność Afroamerykanów w 1930 roku. Był postrzegany niekorzystnie przez nauczycieli tańca, ale nie mogli oni powstrzymać tego, co działo się w lokalnych klubach. Gdy sława tańca swingowego rozrosła się i rozprzestrzeniła w Stanach Zjednoczonych, regionalne style powstały w latach 40. i 50. XX wieku. Wariacje tańca swingowego obejmowały m.in. Balboa, Collegiate Shag, Carolina Shag, East Coast Swing i West Coast Swing. East Coast Swing uznawany jest za amerykański, konkurencyjny taniec towarzyski, a inne style tańca swingowego są czasami określane jako tańce towarzyskie. Nawet korzenie tańca Jive i jego wariacji można znaleźć w popularności i popularności swingu. Choć każdy z tych stylów ma swoje własne charakterystyczne kroki, jedną z cech charakterystycznych tego tańca pozostaje improwizacja i swoboda^[13][14][15].

Swingjugend

W czasach największego rozkwitu ideologii nazistowskiej działała w Niemczech młodzieżowa grupa miłośników jazzu i swingu, której nazwa – będąca parodią Hitlerjugend i innych „-jugend” określających organizacje narodowosocjalistycznej Rzeszy – brzmiała Swingjugend. Członkowie grupy sami siebie nazywali Swingersami lub Swing-Boy i Swing-Girl. Byli to uczniowie szkół średnich, głównie starszych klas, którzy poprzez muzykę swing starali się nawiązywać do wzorców brytyjskiego i amerykańskiego stylu życia oraz przeciwstawiać oficjalnej państwowej ideologii^[16].

Muzykę jazzową, jako że była ona wykonywana przez Afroamerykanów i Żydów, naziści nazywali „muzyką czarnuchów” lub „degeneratów” z racji promowania przez słowa piosenek wolnej miłości i wyzwolenia seksualnego. Członkowie Hitlerjugend, którzy uczestniczyli w wydarzeniach kulturalnych Swingersów, w swoich raportach opisywali młodzież alternatywną jako „moralnie zdeprawowaną” i „bezpłodną”. Swingujący zaś podczas występów kpili z nazistów: nosili długie włosy i kapelusze w kontrze do spartańskiego militaryzmu narzucanego przez reżim, posługiwali się też własnym żargonem składającym się głównie z anglicyzmów i stworzyli „Swing Heil”, wyśmiewające nazistowskie zawołanie „Sieg Heil!”^[16].

Początkowo Swingjugend była grupą apolityczną. Jednak w 1941 roku brutalne represje zmusiły Swingersów do działalności w podziemiu. Młodzież przeciwna nazistowskiemu reżimowi tworzyła uliczne gangi, które inspirowały się tradycjami socjalistycznymi i komunistycznymi. Powstała także inna, mniej upolityczniona grupa buntowników o nazwie Szarotkowi Piraci (Edelweiss Piraten). Trzeci odłam stanowiła młodzież z wyższej warstwy klasy średniej, która protestowała przeciwko narzucanej przez partię narodowej muzyce, słuchając amerykańskiego jazzu i swingu^[16].

Aby mieć dostęp do nieformalnych klubów, członkowie musieli posiadać sprzęt grający pozwalający na odtwarzanie zakazanych w niemieckim radiu utworów. Przydatna była także przynajmniej podstawowa znajomość angielskiego, aby rozumieć teksty amerykańskich piosenek. Swing Kids ubierali się oni w duchu zapoczątkowanego przez Amerykanów hiszpańskiego i meksykańskiego pochodzenia „zoot suit style”: chłopcy zakładali długie marynarki w kratę, buty do tańca i kolorowe szaliki, a dziewczęta wpinały w sukienki guziki ze szlachetnymi kamieniami, nosiły przy sobie parasolki, miały długie rozpuszczone włosy i mocny makijaż^[16]. Ubrania swingkindersów były mieszanką stylu czarnych jazzmanów, amerykańskich gangsterów z hollywoodzkich filmów i brytyjskiej mody^[17]. W Hanowerze modne były popielate płaszcze i kapelusze z szerokim rondem, z kolei członkowie frankfurckiej grupy Haarlem Club propagowali typowy dla amerykańskich czarnych jazzmanów styl zootie^[17].

2 marca 1940 r. gestapo przeprowadziło nocny nalot na hamburski klub Curio-Haus, w którym bawiło się ponad 400 swingkindersów. 138 młodych ludzi – 93 chłopców i 45 dziewcząt – zostało zatrzymanych za wykroczenie przeciwko państwu. Dziewczęta oskarżono dodatkowo o rozwiązłość. Wyroki były jednak łagodne – kilka tygodni aresztu, bez osadzenia w obozie koncentracyjnym^[18]. Ta pobłażliwość hamburskiego sądu skłoniła Artura Axmanna, dowódcę Hitlerjugend, do napisania listu do szefa gestapo Reinharda Heydricha, w którym domagał się wysyłania swingkindersów do obozów nawet na trzy lata^[18].

Działalność Swingjugend, nie trwała długo. 18 sierpnia 1941 roku w wyniku brutalnej policyjnej operacji aresztowano ponad 300 Swingersów. Części obcięto włosy i odesłano – pod ścisłą obserwacją – z powrotem do szkół. Innych, głównie liderów, wywieziono do obozów koncentracyjnych. Grupa próbowała jeszcze kontynuować działalność, prowadząc antyfaszystowską propagandę, jednak na rozkaz Heinricha Himmlera kluby Swingersów zostały zlikwidowane, a ich członkowie – z zaleceniem stosowania wobec nich przemocy fizycznej i skazania na przymusową pracę – trafili do obozów^[16].

Oblicza się, że od 40 do 70 swingkindersów w wieku poniżej 18 lat trafiło do obozów koncentracyjnych dla nieletnich, takich jak KL Moringen czy KL Uckermark niedaleko Ravensbrück^[18].

Podstawowe style swinga

• East Coast Swing
• West Coast Swing
• lindy hop
• Collegiate Shag
• Balboa
• Shim Sham
• Charleston
• Boogie-woogie
• jive

Swing dziś

Swing był najbardziej popularny w latach 1930 i 1940, ale moda trwa do dziś. Ruchy taneczne ewoluowały wraz z muzyką. Swingowe style tańca są podstawą wielu innych stylów tanecznych, w tym disco, country line dancing i hip hop. Swingowe kluby i konkursy tańca nadal odbywają się na całym świecie^[19][20].

Pomimo kilkudziesięciu lat swing wciąż cieszy się renesansem. Nawet jeśli taniec nie jest obecnie preferowany przez twórców trendów, grupy uniwersyteckie i nocne tańce swingowe w klubach hipsterów utrzymują ducha swinga przy życiu. Podczas gdy niektórzy tancerze lubią występować w nostalgicznych piosenkach, można znaleźć ludzi kołyszących się na wszystko, od country do hip-hopu. Współcześni tancerze podtrzymują wiele klasycznych ruchów, ale z powodu otwartości formy na nowe pomysły, nigdy nie wiadomo, jakie innowacyjne połączenie można będzie zobaczyć na parkiecie. Współcześni tancerze cieszą się zarówno tańcem towarzyskim, jak i performancem^[13][21].

Przypisy