Sychem

Sychem (Szechem, hebr. שכם) – ruiny starożytnego miasta izraelskiego w Samarii, w środkowej części Izraela. Miejsce wykopalisk archeologicznych – Tell Balata – znajduje się pod administracją Autonomii Palestyńskiej. W bezpośrednim sąsiedztwie znajduje się arabskie miasto Nablus.

Historia

Położenie Sychem (ang. Shechem) na mapie podzielonego królestwa Izraela, IX w. p.n.e.

Początki osadnictwa w Sychem sięgają epoki neolitu[1]. W II tysiącleciu p.n.e. było ważnym węzłem komunikacyjnym pomiędzy Egiptem i Arabią a Mezopotamią i Syrią. W starożytności Sychem był kananejskim miejscem kultu Baal Perita (Pana Przymierza). Znajdował się tam dąb More, z którego szumu liści wróżono[2].

W Biblii

Sychem jest wielokrotnie wymieniane w Biblii. Pod miastem tym obozowisko swe miał założyć Abraham[3]. W czasach Patriarchów zamieszkiwał je lud zwany Chiwwitami. Niedaleko Sychem osiadł wraz z rodziną patriarcha Jakub. Syn Chamora, ówczesnego księcia miasta, Sychem, miał dopuścić się gwałtu na córce Jakuba, Dinie, za co jej bracia, Lewi i Symeon, napadli na miasto i wymordowali wszystkich mężczyzn. Następnie pozostali synowie Jakuba je złupili[4]. Miasto było co najmniej dwukrotnie zdobywane przez Egipcjan – pierwszy raz przez faraona Senusareta III w XIX w. p.n.e., po raz drugi ok. 1540 przez Amenhotepa I. W drugim wypadku miasto zostało odbudowane dopiero po ok. 100 latach.

Jozue odnowił dwukrotnie w Sychem przymierze z Jahwe: jest o tym mowa w Joz 8, 30-35[5] oraz Joz 24[6].

Po osiedleniu się Izraelitów było jednym z miast ucieczki. W mieście tym w okresie sędziów (XIII-XI wieku p.n.e.) Abimelek założył pierwsze izraelskie państwo.

Po podziale państwa (śmierci Salomona) była to pierwsza stolica izraelskiego króla Jeroboama I (kolejnymi były: Penuel, Tirsa i Samaria)[2][7].

Od V wieku p.n.e. stanowiło ośrodek religijny Samarytan, zwłaszcza po zbudowaniu przez nich świątyni na górze Gerizim (zburzonej w 129 p.n.e. przez Jana I Hyrkana).

Archeologia

Podczas wykopalisk w Sychem (1913-1914, 1926-1933 i od 1957) odkopano resztki cyklopowych murów obronnych sięgających 15 m wysokości, akropol oraz ruiny świątyni Baal Perita[2]. Świątynia pełniła nie tylko rolę kultową, ale również obronną. Znajdowała się w pobliżu bramy miejskiej i posiadała mury grubości 5,2 m[8].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Gądecki, s. 129.
  2. ↑ a b c Pobyt Abrahama w Sychem. Wędrówka do Egiptu. W: Alfred Tschirschnitz: Dzieje ludów biblijnych. Wyd. I. Warszawa: M. Sadren i S-ka, 1994, s. 171-173. ISBN 83-86340-00-3.
  3. ↑ Rdz 12,6
  4. ↑ Rdz 34,24-27 w przekładach Biblii.
  5. ↑ Joz 8,30-35
  6. ↑ Joz 24
  7. ↑ 1 Krl 12,1
  8. ↑ Gądecki, s. 225.

Bibliografia

  • Stanisław Gądecki: Archeologia biblijna. T. I. Gniezno: Gaudentinum, 1994. ISBN 83-85654-24-0.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Kingdoms of Israel and Judah map 830.svg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 3.0
Approximate map showing the Kingdoms of Israel (blue) and Judah (orange), ancient Southern Levant borders and ancient cities such as Urmomium and Jerash. The map shows the region in the 9th century BCE.