Sydon

Sydon

‏صيدا‎

© Vyacheslav Argenberg / http://www.vascoplanet.com/, CC BY 4.0
Państwo	Liban
Muhafaza	Dystrykt Południowy
Gmina	Kada Sydon
Powierzchnia	7,86 km²
Populacja (2010) • liczba ludności	59 000
Położenie na mapie Libanu Sydon
33°34′N 35°22′E/33,566667 35,366667

Sydon lub Sajda^[1] (arab. ‏صيدا‎, Ṣaydā, hebr. ‏צִידוֹן‎, Ẓidon, stgr. Σιδώνα^[2]) – trzecie pod względem wielkości miasto Libanu, około 59 tysięcy mieszkańców (2010)^[1], położone na wybrzeżu Morza Śródziemnego, ok. 35 km na północ od Tyru i ok. 41 km na południe od Bejrutu.

Historia

Jedno z najstarszych miast-państw Fenicjan^[1]. Początkowo było najważniejszym spośród miast fenickich, później większe znaczenie uzyskał Tyr. Rozróżniano Mały Sydon, czyli samo miasto, i Wielki Sydon, czyli cały obszar znajdujący się pod jego panowaniem^[3]. W Sydonie budowano bardzo dobre okręty, produkowano cenione wyroby ze szkła. Sydon brał udział w kilku koalicjach anty-asyryjskich, jednak walka z Asyrią zwykle kończyła się klęską. W wyniku jednego z takich buntów, król sydoński Abdi-Milkutti został zrzucony z tronu przez Asarhaddona.

W 677 p.n.e. Sydon (akad. Ṣidunu) zdobyty został przez wojska asyryjskiego króla Asarhaddona (681–669 p.n.e.) i przekształcony w stolicę nowej asyryjskiej prowincji^[4]. Wówczas to nazwa miasta zmieniona została na Kar-Asarhaddon (akad. Kār-Aššur-aḫu-iddina, tłum. „Port/przystań Asarhaddona”)^[4]. W 650 p.n.e. za rządów Aszurbanipala (669–627? p.n.e.), Bel-Harran-szaddu’a, gubernator prowincji Kar-Asarhaddon, pełnił urząd asyryjskiego eponima (limmu)^[4].

Po upadku Asyrii Sydon, wraz z całą Fenicją, uległ dominacji państwa nowobabilońskiego, a następnie Persji Achemenidów^[5]. W 351 p.n.e. Sydończycy razem z Fenicją i Cyprem powstali przeciw Persji; zdradzeni przez własnego władcę, Tennesa, nie chcąc iść do niewoli u Persów spalili się wraz z całym miastem. W 332 p.n.e. Sydon nie stawiał oporu wojskom Aleksandra Macedońskiego^[5].

Sydon jest miastem wielokrotnie wzmiankowanym w Biblii. Fenicjanką z Sydonu była jedna z żon króla Salomona^[6]. Ezechiel rzucił klątwę przeciw Sydonowi^[7]. Miasto to odwiedził Jezus Chrystus^[8]. Paweł z Tarsu w czasie podróży do Rzymu odwiedził przyjaciół w Sydonie^[3][9].

Istnieją imiona Sydonia i Sydoniusz, oznaczające odpowiednio kobietę i mężczyznę pochodzących z Sydonu.

Królowie Sydonu

Sarkofag Eszmunazara

Niepełna lista królów Sydonu zestawiona na podstawie źródeł pisemnych, epigraficznych i numizmatycznych^[10]. Problematyczne są zwłaszcza próby datowania rządów Tabnita (‏תבנת‎) i Eszmunazara (‏אשמנעזר‎), znanych z zachowanych sarkofagów w egipskim stylu^[11][12].

• Abdi-Milkutti (685?^[10]/680–677 p.n.e.^[2]),
• Tabnit (?) (~ 550 p.n.e.^[2] / ~525 p.n.e.^[11]),
• Eszmunazar (?) (~494 p.n.e.^[11]),
• Tabnit (?) / Tetramnestos (fl. 480 p.n.e.) – uczestnik bitwy pod Salaminą^[10],
• Eszmunazar II,
• Bodasztart,
• Jatanmilk (?),
• Baalszalim (450–426),
• Abdamon,
• Ba‘ana (404–401?),
• Baalszalim II (401–366/365),
• Abdasztart I (365–352),
• Tabnit (?) / Tennes (351–347/346),
• Ewagoras (347/346–343),
• Abdasztart II (343/342–333/332),
• Abdalonymos (332–312).

Miasta partnerskie

• Konstanca
• Sofia
• Odessa
• Soczi

Przypisy

Bibliografia

• JosetteJ. Elayi JosetteJ., An Updated Chronology of the Reigns of Phoenician Kings during the Persian Period, 2006, s. 5–11, 22–24, 31–32  (ang.).
• Radner K., Provinz. C, w: Reallexikon der Assyriologie, tom XI (Prinz, Prinzessin – Samug), Walter de Gruyter, Berlin – New York 2006-2008, s. 42–68.