Sydon

Sydon
‏صيدا‎
Ilustracja
© Vyacheslav Argenberg / http://www.vascoplanet.com/, CC BY 4.0
Państwo

 Liban

Muhafaza

Dystrykt Południowy

Gmina

Kada Sydon

Powierzchnia

7,86 km²

Populacja (2010)
• liczba ludności


59 000

Położenie na mapie Libanu
Mapa konturowa Libanu, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Sydon”
Ziemia33°34′N 35°22′E/33,566667 35,366667

Sydon lub Sajda[1] (arab. ‏صيدا‎, Ṣaydā, hebr. ‏צִידוֹן‎, Ẓidon, stgr. Σιδώνα[2]) – trzecie pod względem wielkości miasto Libanu, około 59 tysięcy mieszkańców (2010)[1], położone na wybrzeżu Morza Śródziemnego, ok. 35 km na północ od Tyru i ok. 41 km na południe od Bejrutu.

Historia

Jedno z najstarszych miast-państw Fenicjan[1]. Początkowo było najważniejszym spośród miast fenickich, później większe znaczenie uzyskał Tyr. Rozróżniano Mały Sydon, czyli samo miasto, i Wielki Sydon, czyli cały obszar znajdujący się pod jego panowaniem[3]. W Sydonie budowano bardzo dobre okręty, produkowano cenione wyroby ze szkła. Sydon brał udział w kilku koalicjach anty-asyryjskich, jednak walka z Asyrią zwykle kończyła się klęską. W wyniku jednego z takich buntów, król sydoński Abdi-Milkutti został zrzucony z tronu przez Asarhaddona.

W 677 p.n.e. Sydon (akad. Ṣidunu) zdobyty został przez wojska asyryjskiego króla Asarhaddona (681–669 p.n.e.) i przekształcony w stolicę nowej asyryjskiej prowincji[4]. Wówczas to nazwa miasta zmieniona została na Kar-Asarhaddon (akad. Kār-Aššur-aḫu-iddina, tłum. „Port/przystań Asarhaddona”)[4]. W 650 p.n.e. za rządów Aszurbanipala (669–627? p.n.e.), Bel-Harran-szaddu’a, gubernator prowincji Kar-Asarhaddon, pełnił urząd asyryjskiego eponima (limmu)[4].

Po upadku Asyrii Sydon, wraz z całą Fenicją, uległ dominacji państwa nowobabilońskiego, a następnie Persji Achemenidów[5]. W 351 p.n.e. Sydończycy razem z Fenicją i Cyprem powstali przeciw Persji; zdradzeni przez własnego władcę, Tennesa, nie chcąc iść do niewoli u Persów spalili się wraz z całym miastem. W 332 p.n.e. Sydon nie stawiał oporu wojskom Aleksandra Macedońskiego[5].

Sydon jest miastem wielokrotnie wzmiankowanym w Biblii. Fenicjanką z Sydonu była jedna z żon króla Salomona[6]. Ezechiel rzucił klątwę przeciw Sydonowi[7]. Miasto to odwiedził Jezus Chrystus[8]. Paweł z Tarsu w czasie podróży do Rzymu odwiedził przyjaciół w Sydonie[3][9].

Istnieją imiona Sydonia i Sydoniusz, oznaczające odpowiednio kobietę i mężczyznę pochodzących z Sydonu.

Królowie Sydonu

Sarkofag Eszmunazara

Niepełna lista królów Sydonu zestawiona na podstawie źródeł pisemnych, epigraficznych i numizmatycznych[10]. Problematyczne są zwłaszcza próby datowania rządów Tabnita (‏תבנת‎) i Eszmunazara (‏אשמנעזר‎), znanych z zachowanych sarkofagów w egipskim stylu[11][12].

  • Abdi-Milkutti (685?[10]/680–677 p.n.e.[2]),
  • Tabnit (?) (~ 550 p.n.e.[2] / ~525 p.n.e.[11]),
  • Eszmunazar (?) (~494 p.n.e.[11]),
  • Tabnit (?) / Tetramnestos (fl. 480 p.n.e.) – uczestnik bitwy pod Salaminą[10],
  • Eszmunazar II,
  • Bodasztart,
  • Jatanmilk (?),
  • Baalszalim (450–426),
  • Abdamon,
  • Ba‘ana (404–401?),
  • Baalszalim II (401–366/365),
  • Abdasztart I (365–352),
  • Tabnit (?) / Tennes (351–347/346),
  • Ewagoras (347/346–343),
  • Abdasztart II (343/342–333/332),
  • Abdalonymos (332–312).

Miasta partnerskie

Przypisy

  1. a b c Sajda, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2022-02-17].
  2. a b c Les cités Phéniciennes: Sidon [dostęp 2022-02-16] (fr.).
  3. a b Fritz Rienecker, Gerhard Maier: Leksykon biblijny. Waldemar Chrostowski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, 2001, s. 767, seria: Prymasowska Seria Biblijna. ISBN 83-7146-061-9.
  4. a b c Radner K., Provinz. C, w: Reallexikon ..., s. 63.
  5. a b Alfred Tschirschnitz: Dzieje ludów biblijnych. Wyd. I. Warszawa: M. Sadren i S-ka, 1994, s. 142–143. ISBN 83-86340-00-3.
  6. 1Krl 11,1 w przekładach Biblii.
  7. Ez 28,20-23 w przekładach Biblii.
  8. Mk 7,31 w przekładach Biblii.
  9. Dz 27,3 w przekładach Biblii.
  10. a b c Elayi 2006 ↓.
  11. a b c Thomas Kelly, Herodotus and the Chronology of the Kings of Sidon, „Bulletin of the American Schools of Oriental Research”, 268, 1987, s. 39–56, JSTOR1356993 (ang.).
  12. Эшмуназар, [w:] Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона [online], 1904 [dostęp 2022-02-16] (ros.).

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Eshmunazar II sarcophagus.jpg
Autor:
Eric Chan from Hollywood, United States
, Licencja: CC BY 2.0
Sarcophage d'Eshmunazor II, roi de Sidon. Premier quart du Ve siècle avant J.-C. Nécropole de Magharat Tablun (caverne d'Apollon), Saïda, ancienne Sidon (Liban). Département des Antiquités orientales. Salle 17a. AO 4806. Louvre. Sarcophage de facture égyptienne. Le roi porte les attributs de la royauté en Égypte : le némes (coiffure), la fausse barbe ; il est paré d'un pectoral dont les extrémités sont ornées de têtes de faucon. Le couvercle porte la plus longue inscription phénicienne d'époque perse connue.
View from Sidon's Sea Castle, Sidon, Lebanon.jpg
© Vyacheslav Argenberg / http://www.vascoplanet.com/, CC BY 4.0
Sidon's Sea Castle (1228). Sidon, Saida, Lebanon. This ancient Phoenician city is said to be inhabited since 4000 B.C.