Symbol nabla

Harfa, instrument, którego nazwę nosi symbol nabla

Nabla – symbol ${\displaystyle \nabla .}$ Nazwa pochodzi od greckiego wyrazu określającego hebrajską harfę o podobnym kształcie. Podobne wyrazy istnieją także w aramejskim i hebrajskim. Symbol został użyty po raz pierwszy przez Williama Rowana Hamiltona w postaci poziomego klinu: ⊳. Inną, mniej popularną nazwą symbolu jest atled (delta wspak), ponieważ nabla jest odwróconą literą grecką delta.

Symbol nabli jest dostępny w standardzie HTML jako ∇ oraz w LaTeX-u jako \nabla. W Unikodzie jest to znak U+2207 (8711 dziesiętnie).

Pochodzenie

Symbol nabli został wprowadzony przez irlandzkiego matematyka i fizyka Williama Rowana Hamiltona w 1837^[1]. William Thomson pisał w 1884 roku^[2]:

„Pozwoliłem sobie zapytać profesora Bella, czy miał nazwę dla symbolu ∇, a on odpowiedział »nabla«, co było żartobliwą sugestią Maxwella. Jest to nazwa egipskiej harfy o tym kształcie.”

W literaturze anglojęzycznej operator nabla nosi nazwę „del”, źródeł tej nazwy można upatrywać pracy Josiaha Gibbsa i Edwina Wilsona z 1901 roku^[3], w której pisali:

„Ten symboliczny operator ∇ został wprowadzony przez Sir W. R. Hamiltona i jest teraz w powszechnym użyciu. Wydaje się jednak, że nie ma powszechnie rozpoznawalnej dla niego nazwy, choć w związku z częstym występowaniem symbolu, pewna nazwa jest niezbędna w praktyce. W praktyce okazało się, że monosylaba »del« jest na tyle krótka i łatwa do wymówienia, że nawet w skomplikowanych wzorach zawierających po wielokroć ∇ nie występuje żadna niedogodność ze względu na powtarzanie dla mówiącego lub słuchającego. ∇V czyta się po prostu »del V«.”

Zobacz też

• nabla – konwencja notacyjna wykorzystująca symbol
• gradient, dywergencja, rotacja – wektorowe operatory różniczkowe zapisywane za pomocą nabli
• pochodna kowariantna – tensorowy operator różniczkowy zapisywany za pomocą nabli

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Historia nabli (ang.)
• Badanie nieprawidłowego użycia ∇ w analizie wektorowej (ang.) (1994) Tai, Chen