Synagoga Icchaka Hersza Jahrmana w Warszawie
Kamienica, w której znajdowała się synagoga | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Adres | ul. Ząbkowska 11 |
Budulec | murowana |
Data budowy | po 1880 |
Data likwidacji | |
Tradycja | ortodoksyjna |
Obecnie | nieużytkowana |
Położenie na mapie Warszawy | |
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
52°15′12,08″N 21°02′23,96″E/52,253354 21,039989 |
Synagoga Icchaka Hersza Jahrmana w Warszawie – dom modlitwy znajdujący się w Warszawie, na parterze oficyny kamienicy przy ulicy Ząbkowskiej 11. W jego wnętrzu znajdują się jedne z dwóch zachowanych malowideł synagogalnych na Mazowszu.
Historia
Synagoga została zbudowana po 1880 roku z inicjatywy i funduszy właściciela kamienicy - Icchaka Hersza Jahrmana. Podczas II wojny światowej Niemcy zdewastowali synagogę. Po zakończeniu wojny w jej wnętrzu urządzono zakład stolarski. Przez wiele lat nie wiedziano o dawnym przeznaczeniu obiektu.
W 2000 roku pomieszczenia po modlitewni zostały opuszczone przez zakład stolarski, co dało możliwość ich przeszukania. Jeden z dawnych mieszkańców domu przy Ząbkowskiej potwierdził, że w końcu lat 30. XX wieku do pomieszczeń w oficynie przychodziły grupy charakterystycznie ubranych ortodoksyjnych Żydów[1].
Latem 2000 roku Janusz Sujecki z Zespołu Opiekunów Kulturowego Dziedzictwa Warszawy odkrył we wnętrzach domu modlitwy pozostałości polichromii, która zachowała się na ścianach i suficie[1]. Wkrótce na prośbę Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie administracja wycofała lokal z obrotu mieszkaniami i zabiła jego okna deskami.
18 stycznia 2002 roku pomieszczenia modlitewni zostały wynajęte przez gminę Warszawa-Centrum Fundacji Cmentarza Żydowskiego „Gęsia”, zajmującej się ratowaniem żydowskich zabytków w Polsce[2]. Planowano w niej urządzić bibliotekę judaistyczną. Ze względu na brak środków finansowych planów jednak nie zrealizowano. Obecnie modlitewnia pozostaje nieużytkowana.
Jest obecnie jedną z nielicznych warszawskich synagog, która przetrwała wojnę. Oprócz budynku oraz resztek polichromii naściennych, z dawnego wyposażenia nie zachowało się nic, co mogłoby wskazywać na jej dawny charakter.
Przypisy
- ↑ a b Domy modlitwy na Pradze - gazeta.pl, 01.02.2002 (ostatni dostęp 01.02.2002)
- ↑ Domy Modlitwy na Pradze - gazeta.pl, 01.02.2002 (ostatni dostęp 01.02.2002)
Linki zewnętrzne
- Synagoga Icchaka Hersza Jahrmana w Warszawie na portalu Wirtualny Sztetl
Media użyte na tej stronie
(c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5
Mapa Warszawy - podkład lokalizacyjny
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.55N
- S: 50.95 N
- W: 19.15 E
- E: 23.25 E
Symbol zabytku judaizmu do legendy mapy
Autor: Tadeusz Rudzki, Licencja: CC-BY-SA-3.0
budynek przy ul. Ząbkowskiej 11 w Warszawie - "Kamienica Icka Hersza Jahrmana"
Autor: Tadeusz Rudzki, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Tablica MSI na budynku przy ul. Ząbkowskiej 11 w Warszawie - "Kamienica Icka Hersza Jahrmana"