Synagoga w Grybowie

Synagoga w Grybowie
Obiekt zabytkowy nr rej. A-721 z 27.12.1993
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Miejscowość

Grybów

Budulec

murowana

Data budowy

1909

Data likwidacji

1941

Tradycja

ortodoksyjna

Obecnie

w renowacji

Położenie na mapie Grybowa
Mapa konturowa Grybowa, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Synagoga w Grybowie”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Synagoga w Grybowie”
Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego
Mapa konturowa powiatu nowosądeckiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Synagoga w Grybowie”
Ziemia49°37′33,2″N 20°56′40,7″E/49,625889 20,944639

Synagoga w Grybowie – synagoga znajdująca się w Grybowie, przy ulicy Jana Kilińskiego.

Historia

Synagoga została zbudowana w 1909 roku, najprawdopodobniej na miejscu starej synagogi. Synagoga była czynna jeszcze w czasie II wojny światowej do początków 1941 roku. Później hitlerowcy nakazali ją zamknąć i doprowadzili do jej znacznej dewastacji. Po zakończeniu wojny przez wiele lat w synagodze mieściła się stolarnia Miejskiego Zakładu Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, warsztat produkujący płytki, a w piwnicach warsztat blacharski.

W 2002 roku na mocy ustawy z 1997 roku o restytucji mienia żydowskiego synagoga została zwrócona Gminie Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie. Od tego czasu synagoga stała opuszczona. W 2007 roku gmina żydowska rozpoczęła jej remont. Pierwszy etap prac zakończył się pod koniec kwietnia 2007 roku. Wówczas wymieniono dach oraz zabezpieczono budynek przed dalszym niszczeniem. Prace te kosztowały gminę żydowską ponad 100 tysięcy złotych[1].

Według prezesa Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie, Tadeusza Jakubowicza, w synagodze ma się znajdować miejsce spotkań, wykładów i koncertów, a także małe muzeum poświęcone grybowskim Żydom[1].

W lokalnym Muzeum Parafialnym znajduje się ekspozycja poświęcona grybowskim Żydom. Wśród eksponatów znajduje się unikatowy, ponad 200-letni zwój Tory, który Żydzi oddali księżom na przechowanie, nim Niemcy wywieźli ich do miejsc zagłady[2].

Architektura

Murowany z cegły budynek synagogi wzniesiono na planie prostokąta w stylu neorenesansowo-neoromańskim. Do dnia dzisiejszego częściowo zachował się wystrój zewnętrzny, a wewnątrz na ścianie wschodniej wnęka po Aron ha-kodesz.

  • Obiekt zabytkowy.svg Synagoga jest obiektem, który stanowi wartość zabytkową. Została ona wpisana do krajowego rejestru zabytków nieruchomych pod numerem A-721 w dniu 27 grudnia 1993 roku.

Przypisy

  1. ↑ a b Ostatni dzwonek na ratunek. miasto.grybow.iap.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. – grybow.pl.
  2. ↑ Muzeum Parafialne w Grybowie – grybow.pl.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Lesser Poland Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 50.59 N
  • S: 49.07 N
  • W: 18.92 E
  • E: 21.55 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Legenda zabytek judaizmu.svg
Symbol zabytku judaizmu do legendy mapy
Obiekt zabytkowy.svg
Ikona ze wzoru znaku informacyjnego umieszczonego na zabytkach nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków w Polsce
Grybów location map.png
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map
Grybów synagogue.jpg
Autor: Damian Nowak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Synagoga w Grybowie
Distinctive emblem for cultural property.svg Ta fotografia przedstawia zabytek wpisany do rejestru zabytków województwa małopolskiego pod numerem A-721.