Synagoga w Nowym Korczynie

Synagoga w Nowym Korczynie

nr rej. A.49 z 8.02.1958 i z 22.06.1967[1]
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Miejscowość	Nowy Korczyn
Budulec	murowana
Data budowy	1659
Data likwidacji	II wojna światowa
Tradycja	ortodoksyjna
Obecnie	ruina
Położenie na mapie Nowego Korczyna Nowy Korczyn, synagoga
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Nowy Korczyn, synagoga
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Nowy Korczyn, synagoga
Położenie na mapie powiatu buskiego Nowy Korczyn, synagoga
Położenie na mapie gminy Nowy Korczyn Nowy Korczyn, synagoga
50°17′52,2″N 20°48′41,3″E/50,297833 20,811472

Synagoga w Nowym Korczynie – synagoga z 1659. Budynek znajduje się w Nowym Korczynie przy ulicy Zamkowej.

Historia

Synagoga została zbudowana w 1659 na mocy przywileju króla Polski Jana II Kazimierza. Jako materiał budowlany posłużyły cegły i kamienie po rozebranym zamku królewskim w Nowym Korczynie. W 1724 na podstawie zezwolenia króla Augusta II Wetlina została odbudowana ze zniszczeń z czasów III wojny północnej^[2].

W 1846 synagoga poddana była gruntownemu remontowi, podczas którego dobudowano portyk kolumnowy ze schodami prowadzącymi do babińca na piętrze a całość przykryto dachem dwuspadowym pokrytym blachą. Prawdopodobnie jednocześnie wykonano strop zwierciadlany nad salą główną i babińcem^[2].

W 1895 została częściowo przebudowana. Wówczas dobudowano kolejny przedsionek z kolumnadą oraz wzniesiono pozorne sklepienie pokryte malowidłami o motywach zwierzęcych i z hebrajskimi inskrypcjami w głównej sali modlitewnej i babińcu. W czasie II wojny światowej synagoga została przez Niemców zdewastowana. Obiekt, który pozostaje obecnie w stanie ruiny, w 2012 został zabezpieczony przed zawaleniem i dalszą degradacją. Prace polegały na rozebraniu resztek konstrukcji dachowej, wykarczowaniu zarośli rosnących wewnątrz oraz na wykonaniu wieńca zespalającego filary frontowe ze ścianami. Przednią część pokryto całkowicie dachem, natomiast mury i otwory okienne zabezpieczono daszkami i parapetami^[3][4].

Architektura

Murowany i orientowany budynek synagogi wzniesiono na planie prostokąta w stylu klasycystycznym o murach z nieregularnych brył kamienia miejscowego i cegieł podzielonych od zewnątrz szerokimi pilastrami. Wewnątrz, we wschodniej części znajduje się obszerna, prostokątna główna sala modlitewna, do której prowadzi dwudzielny przedsionek. Nad nim na piętrze znajduje się otwarty na salę główną babiniec. Do dnia dzisiejszego zachował się frontowy klasycyzujący ośmiokolumnowy portyk na wysokim cokole, kryjący dwa symetryczne biegi schodów, które prowadzą na babiniec. Fasadę pierwotnie zdobiły symbole 12 plemion Izraela i znaki zodiaku. Do sali dla kobiet prowadzą trzy łukowato zakończone drzwi, oddzielone od siebie dwoma pilastrami. Wieńczą je trójkątne naczółki, w środku których znajduje się kwiat. Całość jest przykryta dachem dwuspadowym^[2].

Główna sala modlitewna ma kształt prostokąta o wymiarach 16,2 x 11,2 m i wysokości 8,5 m. Przykryta była drewnianym sklepieniem zwierciadlanym pokrytym polichromią z końca XIX w. Na ścianie wschodniej zachowała się klasycystyczna oprawa Aron ha-kodesz. Jego wnękę ujmują dwie doryckie kolumny oraz wieńczą tablice Dekalogu oraz korona podtrzymywana przez parę lwów. Nad arką znajduje się obecnie zamurowany okulus. Na ścianach zachowały się pozostałości polichromii. Na elewacjach: północnej i południowej znajdują się po trzy oraz na wschodniej dwa półokrągle zakończone okna, które dawniej oświetlały obszerne wnętrze sali głównej^[2][5].

Synagoga jest obiektem, posiadającym wartość zabytkową. Została ona wpisana do rejestru zabytków nieruchomych pod numerem 782 w dniu 8 lutego 1958 oraz 129 z 22 czerwca 1967.

Galeria

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Synagoga w Nowym Korczynie na portalu Wirtualny Sztetl