Synagoga w Ziębicach

Synagoga w Ziębicach

Państwo	Polska
Miejscowość	Ziębice
Budulec	murowana
Architekt	Tischler
Data budowy	1844-1845
Data likwidacji	1968
Obecnie	w renowacji
Położenie na mapie Ziębic Synagoga w Ziębicach
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Synagoga w Ziębicach
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Synagoga w Ziębicach
Położenie na mapie powiatu ząbkowickiego Synagoga w Ziębicach
Położenie na mapie gminy Ziębice Synagoga w Ziębicach
50°35′56″N 17°02′24″E/50,599000 17,040000

Synagoga w Ziębicach – synagoga znajdująca się w Ziębicach, przy ulicy Wąskiej 11. Jest rzadkim i jednym z najlepszych przykładów budynków w stylu angielskiego neogotyku na Dolnym Śląsku.

Synagoga jest obiektem, który stanowi wartość zabytkową. Została ona wpisana do krajowego rejestru zabytków nieruchomych pod numerem 1353/WŁ w dniu 26 września 1991 roku.

Historia

Koncepcje budowy synagogi narodziły się w 1843 roku. Wkrótce zakupiono działkę budowlaną przy ulicy Wąskiej, na której 22 sierpnia 1844 roku położono kamień węgielny pod budowę synagogi, którą zaprojektował królewski mistrz murarski Tischler z Wrocławia. Nadzór nad pracami budowlanymi sprawował budowniczy Seche. W 1845 roku gmina żydowska zorganizowała zbiórkę pieniędzy na pokrycie kosztów budowy.

Uroczyste otwarcie synagogi nastąpiło 30 października 1845 roku. Między 1933 a 1934 rokiem synagoga została zdewastowana przez hitlerowców i przeznaczona na magazyn zbożowy, który mieścił się w niej jeszcze przez rok po zakończeniu II wojny światowej.

W 1946 roku synagoga została odnowiona i ponownie otwarta dla celów kultowych. Po wydarzeniach z marca 1968 roku i wyjeździe prawie całej społeczności żydowskiej z miasta, synagoga została zamknięta. Obecnie opuszczona i zagrożona dewastacją.

5 sierpnia 2005 roku w synagodze odbyło się pierwsze od lat nabożeństwo szabatowe, w którym uczestniczyła młodzież żydowska z Polski, USA i Izraela. Uroczystość zorganizowała Polska Unia Studentów Żydowskich we współpracy ze Światową Unią Studentów Żydowskich oraz American Jewish Joint Distribution Committee i Towarzystwem Przyjaciół Ziębic "Ducatus".

W grudniu 2006 roku zakończyły się prace nad renowacją dachu, prowadzone z inicjatywy Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego, Urzędu Miejskiego w Ziębicach oraz Towarzystwa Miłośników Ziębic "Ducatus". Fundusze na remont przeznaczył Dolnośląski Urząd Marszałkowski. W 2007 roku trwały natomiast dalsze prace zabezpieczające.

Architektura

Główne wejście

Murowany i orientowany budynek synagogi wzniesiono na planie prostokąta, w stylu angielskiego neogotyku. Korpus jest kryty dachem dwuspadowym. Od zachodu znajduje się trzykodygnacyjna fasada z wyższym centralnym ryzalitem pozornym, zaakcentowana w narożach wieżyczkami i nakryta płaskim dachem. Elewacje synagogi zdobione są łukowymi oknami oraz ślepymi wnękami.

We wnętrzu w zachodniej części znajduje się przedsionek, z którego wchodzi się do obszernej głównej sali modlitewnej, którą z trzech stron otaczają drewniane galerie dla kobiet. Jednoprzestrzenne wnętrze posiada drewniany strop zdobiony podwieszonymi szyszkami oraz częściowo polichromowanym ornamentem roślinno-geometrycznym. Na ścianie znajdują się dwie uszkodzone tablice z początku XX wieku, poświęcone pamięci Juliusa i Berty Schottländerów.

Bibliografia

• Sławomir Brzezicki, Christine Nielsen [red.], Zabytki sztuki w Polsce. Śląsk, Warszawa 2006, ISBN 83-922906-1-5

Linki zewnętrzne

• Synagoga w Ziębicach na portalu Wirtualny Sztetl
• Synagoga (dawna) - Synagoge polska-org.pl