Synkretyzm afroamerykański
Synkretyzm afroamerykański – kulty, które łączą w sobie wierzenia Czarnej Afryki, kultury europejskie, spirytualizm brazylijski i religię rzymskokatolicką. Początek synkretyzmu afroamerykańskiego przypadł na połowę XVI wieku. Rozwijał się do połowy XIX wieku. Związany był z handlem niewolnikami, gdy miliony Afrykanów przywieziono do Ameryki. Wraz z nimi do Nowego Świata dotarły ich rodzime wierzenia, które z czasem zostały wchłonięte przez katolicyzm.
Synkretyzm afroamerykański rozwijał się głównie w krajach Ameryki Południowej i Centralnej. Już w trzeciej dekadzie XVII wieku w Brazylii pojawiły się kulty batuques i candomblé, skierowane na oddawanie czci Orisze i Wodanowi. Z czasem batuques rozprzestrzeniły się przede wszystkim na Antylach i subkontynencie, gdzie większość mieszkańców stanowiły potomkowie niewolników z Afryki oraz mulaci. Zdobyły popularność także w krajach Ameryki i Europy (Hiszpanii, Niemczech i Włoszech). Antyle, mimo ekspansji batuques, miały własne odmiany kultów synkretycznych. Tak, na Haiti ukształtował się kult voodoo, na Kubie – santeria, na Trynidadzie i Grenadzie – szango. Te trzy kulty współcześnie są wypierane przez umbanda.
Pod względem religijnym synkretyzm afroamerykański rozwijał się głównie w dwóch kierunkach. Na pierwszą grupę wpływ mieli wyznawcy politeizmu z wybrzeży Zatoki Gwinejskiej. Wyrazem ich religii były okazałe świątynie i posiadanie rozbudowanych instytucji kapłańskich. Główny trzon tej grupy stanowili Jorubowie, Ibo i ludy Akan. Druga grupa składała się z ludów, oddających cześć przodkom. Należały do nich przede wszystkim ludy Bantu. Ta grupa była bardziej podatna na oddziaływanie katolicyzmu.
Z punktu widzenia obrzędów religijnych, afroamerykańskie kulty synkretyczne polegają na przekazywaniu woli bóstwa lub grupy bóstw za pośrednictwem medium. Cechą kultu jest odwoływanie się do magii. W niektórych koloniach katolickich, jak na przykład, na Kubie, w Brazylii czy na Haiti, do miejscowych wierzeń włączano katolicki kult świętych. Boga Nana Buluku utożsamiano ze św. Anną. Szankpannę – ze św. Łazarzem, Szango – ze św. Hieronimem w Brazylii lub ze św. Janem Chrzcicielem na Trynidadzie.
Każdorazowy dopływ niewolników z Afryki przyczyniał się do wzmocnienia afrykańskich wierzeń. W Ameryce Północnej praktycznie nie było warunków do rozwinięcia synkretyzmu afroamerykańskiego, ponieważ większość protestancka odrzucała kult świętych. W porównaniu z Ameryką Południową na północ trafiało mniej niewolników, a ich rodzime wierzenia szybko zanikały.
Bibliografia
- Religie świata. Encyklopedia, red. J. Rawicz i in., Kraków [s.a.], s. 11. ISBN 83-89651-96-3. ISBN 84-9819-221-8.
Media użyte na tej stronie
Autor: First version: Ratomir Wilkowski, convert to SVG: Cpicon92, Actual: Szczepan1990, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Various religious symbols. From left to right:
- 1st Row:
- (Chrześcijaństwo, Christianity, Христианство) — Krzyż, Christian cross, Христианский крест;
- (Judaizm, Judaism, Иудаизм) — Gwiazda Dawida, Star of David, Звезда Давида;
- (Hinduizm, Hinduism, Индуизм) — Omkar (Aum), Aum, Ом;
- (Bahá'í, Бахаи) — Bahai nine-pointed star, Бахайская девятиконечная звезда;
- 2nd Row:
- (Islam, Islam, Ислам — w rzeczywistości symbol Kalifatu) — Półksiężyc, Crescent;
- (Religie pierwotne, Etniczne, Fetishism, Фетишизм) — Krzyż słoneczny, Sun cross, Солнечный крест;
- Chińska filozofia i mistyka — Yin-yang;
- Shinto — Torii.
- 3rd Row:
- (Buddyzm, Buddhism, Буддизм) — Koło Dharmy, Dharmacakra, Колесо Дхармы;
- (Sikhizm, Sikhism, Сикхизм) — Khanda (pl), Khanda (en);
- (Dżinizm, Jainism, Джайнизм) — Swastyka, Swastika, Свастика;
- (Dżinizm, Jainism, Джайнизм) — Ahinsa, Ahimsa.
- 4th Row: