Sypniewo (województwo kujawsko-pomorskie)

Sypniewo

wieś
Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Sypniewie
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	sępoleński
Gmina	Więcbork
Wysokość	130 m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	1649[1]
Strefa numeracyjna	52
Kod pocztowy	89-422
Tablice rejestracyjne	CSE
SIMC	0099949
Położenie na mapie gminy Więcbork Sypniewo
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Sypniewo
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 Sypniewo
Położenie na mapie powiatu sępoleńskiego Sypniewo
53°22′16″N 17°19′25″E/53,371111 17,323611

Sypniewo – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie sępoleńskim, w gminie Więcbork, położona 12 km na zachód od Więcborka. Sypniewo leży w granicach Krajeńskiego Parku Krajobrazowego w regionie Pojezierza Krajeńskiego.

Historia

Sypniewo po raz pierwszy wymienione jest z nazwy w dokumentach z 1380 r. jako własności m.in. Janka z Sypniewa. Około roku 1392 wieś dzięki małżeństwu została własnością Dobiesława Rungi herbu Odrowąż, który słynął w okolicy z rozbójnictwa i według tradycji był fundatorem pierwszego kościoła w Sypniewie.

W XIII – XIV wieku powstała parafia św. Katarzyny Aleksandryjskiej^[2].

W XV-XVI wieku Sypniewo stanowiące część majątku ziemskiego było własnością Runge-Sypniewskich, Białośliwskich, Witosławskich, Działyńskich, od roku 1711 Goetzendorf-Grabowskich. W XVIII wieku lub wcześniej tu powstał drewniany dwór.

W roku 1824 Józef Goetzendorf-Grabowski chcąc uzyskać środki na ratowanie swoich pozostałych zadłużonych majątków odsprzedał miejscowe dobra Bankowi Królewskiemu w Berlinie, a ten oddał go w dzierżawę. W roku 1830 nabywcami majątku zostali Albert Wilckens i Franz Nagel. Wilckens opuścił Sypniewo, a do roku 1849 majątkiem zarządzał Nagel. W tym samym roku majątek odkupiła wdowa po Wilckensie i do stycznia 1945 majątek pozostawał w rękach tej rodziny.

Około 1850 stary dwór został rozebrany i wzniesiono nowy murowany pałac według projektu Karola Fryderyka Schinkla, zamówionego przez Alberta Wilckensa w roku 1835, a zrealizowanego przez Leberechta Wilckensa. Po poprzednim dworze zachowała się jedna z piwnic o sklepieniu kolebkowym, zaadaptowana na miejsce spotkań Loży Masońskiej. Pałac w stylu klasycystycznym z elementami neorenesansowymi wzniesiono na planie kwadratu z wieżą, otoczony 9-hektarowym parkiem w stylu angielskim. Kolejny właściciel Fritz Wilckens zasłynął z odkrycia i udokumentowania kręgu kamiennego i kurhanu w Dorotowie, związany też był z masonerią. W roku 1913 Fritz uzyskał szlachectwo i zmarł. W roku 1920 gmina Więcbork wraz z Sypniewiem znalazła się w granicach Polski.

Syn Fritza, Hans Jurgen von Wilckens zorganizował w Sypniewie ośrodek szpiegostwa i dywersji niemieckiej, jeden z najbardziej aktywnych na Pomorzu. W roku 1939 Wilckens wkroczył do Polski jako oficer SS i zasłynął prześladowaniami ludności polskiej. W roku 1945 uciekł z Polski i, nie ponosząc konsekwencji za zbrodnie wojenne, umarł w RFN w 1974 roku.

W roku 1945 majątek Sypniewo został przejęty przez skarb państwa i uległ częściowej parcelacji. W roku 1947 w pałacu utworzono Technikum Rolnicze. W latach 1963–1968 pałac w Sypniewie przeszedł generalny remont, a w latach 70. XX wieku przeznaczono go wyłącznie na mieszkania dla nauczycieli. W 2002 roku pałac wydzierżawiono rodzinie Adamskich.

Do 1954 roku miejscowość była siedzibą gminy Sypniewo. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie bydgoskim. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 1649 mieszkańców^[1]. Jest największą wsią gminy Więcbork.

Zabytki

Pałac w Sypniewie, była siedziba Loży Masońskiej

Grobowiec rodziny Wilckensów w parku pałacowym

Zabytkowy nagrobek księdza Józefa Kręckiego proboszcza w Sypniewie w latach 1822–1856

• rzymskokatolicki kościół pod wezwaniem św. Katarzyny, zbudowany w roku 1781 na fundamentach poprzedniego – w stylu barokowym w konstrukcji szkieletowej
• pałac w Sypniewie – była siedziba Loży Masońskiej, jeden z najcenniejszych zabytków budownictwa świeckiego na terenie powiatu sępoleńskiego, a nawet w skali województwa. Wybudowany w miejscu dawnego dworu Grabowskich zawiera harmonijne połączenie dwóch stylów: neoklasycznego i neorenesansowego. Obecnie hotel i restauracja
• zespół młyna zbożowego z około 1910 r.
• dworzec kolejowy i stacja PKP w Sypniewie z XIX w.
• kaplica grobowa na cmentarzu grzebalnym w Sypniewie, murowana, około 1900 r.
• kilkanaście domów mieszkalnych pochodzących z końca XIX wieku i początku XX wieku
• gorzelnia z XIX w.

Szkoły

• Szkoła podstawowa im. Ziemi Krajeńskiej (ul. Szkolna 1)
• Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Sypniewie (ul. Kwiatowa 3)

Absolwentami technikum rolniczego w Sypniewie są m.in. Andrzej Lepper i Wojciech Mojzesowicz.

Organizacje i stowarzyszenia

• Ochotnicza Straż Pożarna
• Koło Gospodyń Wiejskich
• Ludowy Zespół Sportowy Gwiazda Sypniewo
• Stowarzyszenie Inicjatyw Lokalnych przy Zespole Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Sypniewie
• Uczniowski Klub Sportowy Sypniewo przy Szkole Podstawowej w Sypniewie

Zobacz też

• Sypniewo

Przypisy

Bibliografia

• Leszek Skaza. Pałac w Sypniewie. „Spotkania z Zabytkami”. Nr 12/2007 (grudzień 2007). s. 19–21. 

Linki zewnętrzne

• Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Sypniewie