System oznaczeń niemieckich samolotów z okresu I wojny światowej

Niemiecki samolot myśliwski Albatros D.XI. Widoczne oznaczenie

System oznaczeń niemieckich samolotów z okresu I wojny światowej – wprowadzony w 1913 roku przez Idflieg system oznaczeń samolotów używanych przez Siły Powietrzne Armii Cesarstwa Niemieckiego. Początkowo obejmował tylko dwie klasy samolotów; ewoluował w miarę pojawiania się nowych typów maszyn, obowiązując do końca Wielkiej Wojny.

Model oznaczenia typu samolotu

Oznaczenie samolotu składało się z następujących części:

  • nazwy producenta (np. Fokker);
  • litery (rzadko dwóch liter) oznaczającej klasę samolotu – przeznaczenie i cechy konstrukcyjne (np. E – jednopłatowy myśliwiec);
  • liczby rzymskiej oznaczającej kolejny model samolotu tej klasy danej wytwórni lotniczej (I, II, III...);
  • w niektórych przypadkach dodatkowej litery oznaczającej modyfikację danego modelu (np. Albatros D.Va);
  • w niektórych przypadkach dodatkowego oznaczenia producenta w nawiasie, jeśli samolot był wyprodukowany na licencji poza macierzystą wytwórnią (np. Rumpler C.IV (Pfal) produkowany przez Pfalz)[a].

Klasyfikacja typów samolotów w latach 1914-18

Lista liter oznaczających klasę samolotu[1][2]:

  • A – nieuzbrojony jedno- lub dwumiejscowy jednopłat[b];
  • B – nieuzbrojony dwumiejscowy dwupłat szkolny;
  • C – uzbrojony dwumiejscowy dwupłat wielozadaniowy (obserwacyjne, rozpoznawcze i lekkie bombowce);
    • CL (Cl) – dwumiejscowy wielozadaniowy myśliwiec eskortujący[c];
  • D – jednomiejscowy dwupłat myśliwski (niem. D = Doppeldecker – dwupłat)[d];
  • Dr – jednomiejscowy trójpłat myśliwski (niem. Dr = Dreidecker – trójpłatowiec)[e];
  • E – jednomiejscowy jednopłat myśliwski (niem. E = Eindecker – jednopłatowiec)[e];
  • F – jednomiejscowy trójpłat myśliwski[f];
  • G – wielomiejscowy dwusilnikowy bombowiec, (niem. G = Großflugzeug – wielki samolot);
  • J – dwumiejscowy opancerzony samolot szturmowy, (niem. J = Infantrieflugzeug – samolot piechoty)[g];
  • K – wielomiejscowy dwusilnikowy bombowiec (niem. K = Kampfflugzeug – samolot bitewny)[h];
  • N – dwumiejscowy nocny bombowiec (niem. N = Nacht – noc);
  • R – wielomiejscowy wielosilnikowy bombowiec dalekiego zasięgu (niem. R = Riesenflugzeug – olbrzymi samolot).

Oznaczenia rejestracyjne samolotów w latach 1914-18

Numer rejestracyjny samolotu składał się z następujących części[1]:

  • skrótu literowego producenta lub konstruktora (np. Alb.);
  • oznaczenia rodzaju i typu samolotu (np. D.V);
  • numeru seryjnego[i];
  • roku zamówienia wojskowego (dwie ostatnie cyfry, np. /17).

Uwagi

  1. ↑ Początkowo samoloty budowane na licencji oznaczane były nazwą ich licencyjnego producenta i jego kolejnym numerem modelu. Od 18 lutego 1917 roku w celu uproszczenia oznaczeń zastąpiono je przez nazwę i oznaczenie modelu pierwotnego producenta, z oznaczeniem licencyjnego producenta w nawiasie (np. Rumpler C.Ia produkowany początkowo na licencji jako Hannover C.II, ostatecznie Rumpler C.Ia (Han)). Peter M. Grosz: Rumpler C.I. Berkhamsted: Albatros Productions, 2000, Windsock Datafile. no. 79. (ang.), s. 11.
  2. ↑ Klasa zlikwidowana w 1915 roku.
  3. ↑ Klasa CL (zapisywana też jako Cl) – lżejsza podklasa C („l” od niem. leicht – lekki), przeznaczona głównie do zadań myśliwskich – osłony samolotów klasy C, utworzona w sierpniu 1916 roku (P.M. Grosz: Halberstadt CL.II, Windsock Datafile no. 27, Albatros Productions, 1991, s. 2). Samoloty C i CL poszczególnych wytwórni miały numery w tej samej sekwencji.
  4. ↑ W końcu 1918 roku literą D zaczęto oznaczać wszystkie jednomiejscowe myśliwce niezależnie od liczby płatów, jak Fokker D.VIII.
  5. ↑ a b Klasa zlikwidowana w końcu 1918 roku.
  6. ↑ W 1917 roku zmieniono oznaczenie klasy na Dr.
  7. ↑ Literę J dla Infantrieflugzeug wybrano dla uniknięcia omyłek z rzymską liczbą I (P.M. Grosz, Junkers J.I, Windsock Datafile nr 39, 1993, s. 9).
  8. ↑ W 1917 roku zmieniono oznaczenie klasy na G.
  9. ↑ Nie zawsze numery seryjne zaczynały się od 1.

Przypisy

  1. ↑ a b Tadeusz Królikiewicz: Polski samolot i barwa 1918-1939. Warszawa: 2009, s. 13.
  2. ↑ Andrzej Morgała: Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924. Warszawa: 1997, s. 240.

Bibliografia

  • Tadeusz Królikiewicz: Polski samolot i barwa 1918-1939. Warszawa: ZP, 2009. ISBN 978-83-61529-63-7.
  • Andrzej Morgała: Samoloty wojskowe w Polsce 1918-1924. Warszawa: Lampart, 1997. ISBN 83-86776-34-X.

Media użyte na tej stronie

Albatros D.XI prototype with serial.jpg
Small biplane fighter aircraft in 1918 German markings