Szósta katastrofa

Gołąb wędrowny był prawdopodobnie najliczniej występującym gatunkiem ptaka zamieszkującym kulę ziemską. Jego populacja szacowana była na pięć miliardów. Został wytępiony na skutek polowań. Ostatni żywy egzemplarz padł w niewoli w 1914 roku.

Szósta katastrofa – potoczne określenie dotyczące współczesnego wymierania gatunków na Ziemi, określanego także jako „szóste masowe wymieranie”[1]. Nazwa została zaczerpnięta z tytułu wydanej w roku 1999 książki Szósta katastrofa. Historia życia a przyszłość ludzkości[2].

Tempo i przyczyny

Poprzez analizę liczebności gatunków, a jednocześnie spadek ich liczby w ostatnich kilkuset latach zaobserwowano istotne zmiany statystyczne. Na podstawie badań skamieniałości badacze wyliczyli, że poza okresami katastrof naturalnych z powierzchni planety znikają mniej niż dwa gatunki ssaków w ciągu miliona lat. Tymczasem w ciągu ostatnich 500 lat wyginęło co najmniej 80 gatunków ssaków z 5570 znanych (stan w 2011)[3]. 140 gatunków ptaków zostało uznane za wymarłe (EX) od 1500 roku (stan w 2014), 5 uzyskało status wymarłych na wolności (EW), 17 jako krytycznie zagrożone i prawdopodobnie wymarłe (CR-PE), a jeden jako krytycznie zagrożony prawdopodobnie wymarły na wolności[4].

Według Anthony’ego Barnosky’ego, od roku 2009 prowadzącego badania tego problemu na University of California w Berkeley, współczesne zanikanie gatunków odpowiada definicji masowego wymierania nawet w najwęższych jego definicjach[5].

Ponieważ brak jest takich czynników globalnych w środowisku przyrodniczym, jak na przykład: regresje morskie, wzmożony wulkanizm czy katastrofa kosmiczna, szósta fala masowego wymierania nie wpisuje się w paradygmat dotychczas opisujący zjawiska tego typu. Zwiększone tempo wymierania gatunków dokumentowane od kilkudziesięciu tysięcy lat, a zwłaszcza w okresie ostatnich kilkuset lat, tłumaczy się wpływem cywilizacji ludzkiej[6]. Współcześnie, według różnych ocen, wymiera od 5 tysięcy do 500 tysięcy gatunków rocznie[7]. Według Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot liczba gatunków wymierających rocznie to 40 tysięcy, a według profesora Edwarda Wilsona z Uniwersytetu Harvarda jest to 27 tysięcy gatunków rocznie. Choć dane są rozbieżne, to zawsze liczone w tysiącach gatunków.

Tempo wymierania gatunków współcześnie jest oceniane na 100 razy szybsze niż naturalnie. Według niektórych naukowców warunkiem przetrwania cywilizacji jest podjęcie zdecydowanych kroków na przestrzeni 20-30 lat, by nie zatracić bioróżnorodności fauny i flory, która warunkuje istnienie gatunku ludzkiego[8][9].

Znamiennym w tym kontekście jest raport WWF, z którego wynika, że między 1970 a 2016 rokiem średnia liczebność populacji kręgowców (ryb, płazów, gadów, ptaków i ssaków) w monitorowanych populacjach (tzw. Living Planet Index) zmniejszyła się o 68%[10][11].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Elizabeth Kolbert: The Sixth Extinction: An Unnatural History. Henry Holt and Company, 2014. ISBN 978080509979-9.
  2. ↑ Leakey Richard, Lewin Roger: Szósta katastrofa. Warszawa: Prószyński i S-ka, 1999. ISBN 83-7180-812-7.
  3. ↑ Anthony D. Barnosky, Nicholas Matzke, Susumu Tomiya, Guinevere O. U. Wogan, Brian Swartz, Tiago B. Quental, Charles Marshall, Jenny L. McGuire, Emily L. Lindsey, Kaitlin C. Maguire, Ben Mersey & Elizabeth A. Ferrer. Has the Earth’s sixth mass extinction already arrived?. „Nature”. 471. s. 51–57. 
  4. ↑ BirdLife International: We have lost over 150 bird species since 1500. BirdLife State of the world's birds, 2014. [dostęp 2016-10-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-03)].
  5. ↑ Mariusz Błoński: Ziemia na skraju masowego wymierania?. KopalniaWiedzy.pl, 4 marca 2011. [dostęp 2016-08-14].
  6. ↑ Ziemia na rozdrożu - Masowe wymieranie gatunków. [dostęp 2016-10-12].
  7. ↑ G. Dobrzański, B.M. Dobrzańska, D. Kiełczewski: Ochrona środowiska przyrodniczego. Białystok: Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, 1997. ISBN 83-85792-44-9.
  8. ↑ Rozpoczęło się szóste masowe wymieranie gatunków - alarmują naukowcy, dzienniknaukowy.pl [dostęp 2020-06-06] (pol.).
  9. ↑ Naukowcy: masowe wymieranie gatunków przyspiesza i zagraża także ludziom, dzienniknaukowy.pl [dostęp 2020-06-07] (pol.).
  10. ↑ Raport WWF: od 1970 r. liczebność populacji dzikich kręgowców spadła o 68%, Nauka w Polsce [dostęp 2021-05-03] (pol.).
  11. ↑ Almond, R.E.A., Grooten M. & Petersen, T. (red.): Living Planet Report 2020 – Bending the curve of biodiversity loss. Gland, Switzerland: WWF, 2020, s. 7. [dostęp 2021-11-28]. (ang.)

Media użyte na tej stronie

Bird lore (1913) (14562557107).jpg

Identifier: birdlore151913nati (find matches)
Title: Bird lore
Year: 1899 (1890s)
Authors: National Committee of the Audubon Societies of America National Association of Audubon Societies for the Protection of Wild Birds and Animals National Audubon Society
Subjects: Birds Birds Ornithology
Publisher: New York City : Macmillan Co.
Contributing Library: Smithsonian Institution Libraries
Digitizing Sponsor: Biodiversity Heritage Library

View Book Page: Book Viewer
About This Book: Catalog Entry
View All Images: All Images From Book
Click here to view book online to see this illustration in context in a browseable online version of this book.

Text Appearing Before Image:
nce an actual study of the Passenger Pigeon in the field is no longerpossible, information concerning its distribution and habits must be soughtfor in the records of former generations, and obtained from those yet livingwho knew the bird in its prime. Imperfect as this material is and difficult toprocure, the recent revival of interest in its tragic fate has brought to lightsufficient data to trace the life history of the race, and to fathom the causeswhich brought about its sudden and mysterious disappearance from the worldof the living. The habitat of the Pigeon, embracing as it did the vast native forest ofeastern North America, offered the bird a choice of food and residence, definiteregions thereof being occupied in proper season and in regular rotation. Eventhe fruits of the lowly herbs contributed to its bill of fare, and the handsomepoke-weed is locally known as Pigeon berry at the present day. But thebulk of its food consisted of the acorns of the numerous species of oak, the
Text Appearing After Image:
PASSENGER PIGEON, ADULT FEMALENote the characteristically erect pose (79) 80 Bird - Lore seeds of beech, chestnut, maple, elm, and other hardwoods, of pine and hem-lock, and of the fruits and berries of bushes and shrubs. Angleworms, snails,caterpillars, and soft-bodied insects, such as grasshoppers, helped to vary thevegetarian diet. From the frequent mineral springs and licks the bird grati-fied its craving for salt, a condiment eagerly sought by all grain feeders. The winter range of the bird comprised the territory south of Mason andDixons line, a land well stocked with its chief food supply during the inclementseasons. In one of these natural granaries the flocks would settle down andforage until the mast within a radius of two hundred miles and over had beenconsumed. While feeding in concert, the rear ranks successively rose and,passing over the whole flock, alighted in front, giving every bird an equalchance. Like an enormous wheel in slow motion, the birds moved through thewoo

Note About Images
Photograph of a female Passenger Pigeon (Ectopistes migratorius) in captivity from the year 1898.

Please note that these images are extracted from scanned page images that may have been digitally enhanced for readability - coloration and appearance of these illustrations may not perfectly resemble the original work.