Szadółki

Widok ul. Stężyckiej w Szadółkach (obecnie w dzielnicy Jasień)

Zabytkowy zajazd w dawnych Szadółkach

Szadółki (kaszb. Szëdlëkòwò lub też Szëdôłkòwò, Szadółczi, niem. Schüddelkau)^[1] – dawniej osada mieszkalno-rolnicza położona na Wysoczyźnie Gdańskiej, pomiędzy Jasieniem i Kowalami, przy drodze do Kolbud i Otomina (ul. Jabłoniowa), ok. 12 km od centrum miasta. Wieś sołecka miasta Gdańska.

Historia

Najstarsze ślady bytności człowieka w tym rejonie zidentyfikowano w trakcie badań archeologicznych terenu pod osiedle w sąsiednim Rębowie. Zlokalizowano kilka czasowych siedlisk z okresu lateńskiego (V-I w. p.n.e.). Prawdopodobnie mieszkańcy obozowisk byli związani z kulturą pomorską, która pozostawiła w okolicy – zwłaszcza w Otominie – liczne dobrze rozpoznane archeologicznie ślady bytności. W IX w. powstało w pobliskim Otominie grodzisko stanowiące do końca X w. prawdopodobnie ośrodek lokalnej władzy. Temu anonimowemu pomorskiemu władcy podlegały zapewne tereny obecnych Szadółek. Od XI w. dominującą rolę obejmuje szybko rosnący Gdańsk i z nim dalej wiążą się dzieje wsi.

Szadółki na mapie z 1901

Pierwsza historyczna wzmianka o Szadółkach to nadanie już istniejącej wsi Schedirwicz gdańskiemu Szpitalowi św. Ducha przez wielkiego mistrza krzyżackiego Luthera von Braunschweig w 1333. Nazwa miejscowości pojawia się w następnych latach w różnych formach: Schederkaw – 1334, Schiddelkow – 1485, 1546, Czidelekow – 1780, Schüddelkau – 1790. W 1546 Szpital św. Ducha uzyskuje potwierdzenie nadania wsi. Wieś duchowna, należąca do szpitala Św. Ducha w Gdańsku położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie gdańskim województwa pomorskiego^[2].

W czasach wojen napoleońskich, podczas oblężenia Gdańska w 1813, w Szadółkach znajdowały się stanowiska artylerii rosyjskiej. Własnością szpitalną wieś była do 1850.^[3] Według Słownika Geograficznego Królestwa Polskiego i Innych Krajów Słowiańskich w 1885 Szadółki podlegały parafii katolickiej św. Józefa w Gdańsku. Posiadały szkołę elementarną, i liczyły w 1885: 32 domy, 430 mieszkańców – pół na pół katolików i ewangelików, 9 gburskich posiadeł oraz 3 zagrody^[4]. Do 1885 właścicielem dóbr był Carl Hermann Wendt (1829-1885), architekt i inspektor budowlany (Landesbauinspektor) z Gdańska zaś następnie w latach 1885-1901 jego brat Alexis Julius Wendt (1821-1901), kupiec gdański i wicekonsul Neapolu i Sycylii w Gdańsku.^[5][6]

W 1874 Szadółki zostały włączone do powiatu gdańskiego, w 1921 należały do powiatu Gdańsk Wyżyny – jako wieś gromadzka, 1951 ponownie w powiecie gdańskim, jako wieś sołecka od 1973 do 2000. Obecnie część dzielnicy administracyjnej Jasień oraz okręgu historycznego Wyżyny.

Obecnie niedaleko Szadółek znajduje się składowisko odpadów dla Gdańska i okolicznych gmin. Nieczynna część wysypiska zostanie poddana rekultywacji i do 2020 przekształcona w miejsce do rekreacji dla mieszkańców^[7].

Komunikacja miejska

Na Szadółki docierają autobusy miejskie linii 115, 155, 156, 164, 174 i 574.^[8]

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Strona poświęcona Szadółkom. szadolki.w.interia.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-08-29)].
• Szadółki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 764 .

Zobacz też

• Otomin
• Rębowo
• Zakoniczyn