Szadok

Szadok

Część Katowic
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miasto	Katowice
Dzielnica	Załęska Hałda-Brynów
Data założenia	połowa XIX wieku
W granicach Katowic	1924
SIMC	0937793
Położenie na mapie Katowic Szadok
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Szadok
Położenie na mapie województwa śląskiego Szadok
50°14′31″N 18°58′38″E/50,242000 18,977111
Portal Polska

Szadok – historyczna część Katowic, położona w obrębie jednostki pomocniczej Załęska Hałda-Brynów część zachodnia. Jej powstanie w połowie XIX wieku wiąże się z uruchomieniem w Kokocińcu kopalni Szadok, w której z przerwami wydobywano do 1853 roku. Obecnie Szadok składa się głównie z ogródków działkowych i domów jednorodzinnych, a przez dzielnicę przebiega kilka linii kolejowych.

Historia

Szadok został założony w połowie XIX wieku na granicy Ligoty i Kokocińca wokół kopalni Szadok^[1]. Sama zaś nazwa osady prawdopodobnie wywodzi się od słowa szady oznaczającego siwy^[2]. Kopalnia węgla kamiennego Szadok powstała w 1845 roku^[3] wraz z budową w latach 1845–1848 roku huty żelaza Ida na ówczesnych polach w pobliżu lasu zwanego Szadockim (bądź Lasem Szadoka lub Szadokowym), w Kokocińcu^[4]. Kopalnia ta posiadała upadową sztolnię. Zaopatrywała ona w węgiel hutę Ida napędzaną za pomocą maszyn parowych. Gdy jednak do huty doprowadzono bocznicę, bardziej opłacalne stało się przywożenie węgla z kopalni Emanuelssegen (obecnie Murcki). Eksploatacji w kopalni zaprzestano w roku 1853. Później, w latach 1881–1883 reaktywowano ją, jednak w 1897 roku zlikwidowano ostatecznie. W 1903 roku wybudowano linię kolejową łączącą Ligotę z Gliwicami, która przebiegała przez tereny dawnej kopalni. Część z zabudowań kopalni stała w Szadoku jeszcze do początków XX wieku, jednak w wyniku deformacji górniczych nie przetrwały one do czasów obecnych^[4]. W 1924 roku tereny Szadoka włączono w granice Katowic^[5].

Charakterystyka

Szadok położony jest w zachodniej części Katowic, w granicach jednostki pomocniczej Załęska Hałda-Brynów część zachodnia^[6]. Osada ta stanowi obszar porozcinany przez tory kolejowe, a największą część powierzchni Szadoka zajmują ogródki działkowe oraz domy jednorodzinne. W wyniku eksploatacji prowadzonej przez kopalnię Wujek jego teren znacznie się obniża^[7]. Przez Szadok przebiegają następujące ulice: Kombajnistów, Przodowników, Strzałowa i Szadoka, a także linie kolejowe: 139 Katowice – Zwardoń (ruch pasażerski i towarowy), 139a Kokociniec – Panewniki Pi1 (zlikwidowana), 141 Katowice Ligota – Gliwice (ruch towarowy), 171 Dąbrowa Górnicza Towarowa – Panewnik (ruch towarowy), 864 Katowice Ligota – KWK Wujek oraz zlikwidowana linia Południowej Magistrali Piaskowej nr 401 (na niej znajdował się posterunek odgałęźny Szadok) i kolei piaskowej pomiędzy KWK Wujek a Panewnikami^[8].

Przypisy

Bibliografia

• AnnaA. Arciszewska AnnaA., Nazewnictwo miejskie dzielnic, placów i ulic Katowic, „Językoznawstwo: współczesne badania, problemy i analizy językoznawcze” (1 (6)), 2012, s. 7-17  (pol.).
• AntoniA. Barciak AntoniA., EwaE. Chojecka EwaE., SylwesterS. Fertacz SylwesterS. (red.), Katowice. Środowisko, dzieje, kultura, język i społeczeństwo, t. 1, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2012a, ISBN 978-83-87727-24-6 .
• MartaM. Chmielewska MartaM., Morfologiczne przekształcenia przestrzeni miejskiej Katowic, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2016, ISBN 978-83-8012-837-8  (pol.).
• AdamA. Frużyński AdamA., GrzegorzG. Grzegorek GrzegorzG., PiotrP. Rygus PiotrP., Kopalnie i huty Katowic, Katowice: Wydawnictwo „Prasa i Książka” Grzegorz Grzegorek, 2017, ISBN 978-83-63780-23-4  (pol.).