Szamotuły (gmina)

Szamotuły
	gmina miejsko-wiejska
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	szamotulski
TERC	3024073
Burmistrz	Włodzimierz Kaczmarek
Powierzchnia	175,52 km²
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności	; 29 788
• gęstość	169,7 os./km²
Nr kierunkowy	(+48) 61
Tablice rejestracyjne	PSZ
	Adres urzędu:ul. Dworcowa 26; 64-500 Szamotuły
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	25
Liczba miejscowości	35
	Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Szamotuły
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Szamotuły
	52°37′N 16°35′E/52,611111 16,578889
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej
	Portal Polska

Szamotuły – gmina miejsko-wiejska w województwie wielkopolskim, w powiecie szamotulskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie poznańskim. Siedzibą gminy jest miasto Szamotuły. Gmina należy do aglomeracji poznańskiej.

Według danych z 1 stycznia 2011 roku gmina Szamotuły zajmowała następującą lokatę w skali kraju według^[2]:

powierzchni – 481 miejsce (175,52 km²),
liczby ludności – 189 miejsce (29165).

Według danych z 31 grudnia 2019 roku^[3] gminę zamieszkiwało 30 251 osób.

Położenie i podział administracyjny

Gmina Szamotuły

Gmina i Miasto Szamotuły położone są w części wschodniej powiatu szamotulskiego oraz w środkowo-zachodniej części województwa wielkopolskiego. Gmina Szamotuły graniczy z gminami Ostroróg, Pniewy (od zachodu) Obrzycko (od północy), Oborniki (od wschodu) Rokietnica i Kaźmierz (od południa). Powierzchnia gminy wynosi 175,52 km², z tego miasto zajmuje 11,08 km². Przez obszar gminy południkowo przepływa rzeka Sama. W części płd.-wsch. znajduje się Jezioro Pamiątkowskie, stanowiące fragment rynny Kiersko-Pamiątkowskiej^[4].

Sąsiednie gminy

Kaźmierz (powiat szamotulski, woj. wielkopolskie),
Oborniki (powiat obornicki, woj. wielkopolskie),
Obrzycko (pow. szamotulski, woj. wielkopolskie),
Ostroróg (pow. szamotulski, woj. wielkopolskie),
Pniewy (pow. szamotulski, woj. wielkopolskie),
Rokietnica (powiat poznański, woj. wielkopolskie).

Sołectwa

Gmina dzieli się administracyjnie na:

1 miasto (Szamotuły), będące siedzibą gminy.
25 jednostek pomocniczych, zwanych sołectwami, w których skupione jest 37 jednostek osadniczych.

Nazwa wsi sołeckiej ^[5]	Ludność ^[6]	Powierzchnia (km²)	Gęstość zaludnienia (osób/km²)	L. miejscowości w sołectwie	Miejscowości w sołectwie
Baborowo	223	2,77	78	1
Baborówko	474	–	–	1
Brodziszewo	385	–	–	1
Emilianowo	44	–	–	1
Gałowo	1125	–	–	1
Gąsawy	263	–	–	2	Nowy Folwark
Jastrowo	302	–	–	2	Ostrolesie
Kąsinowo	287	–	–	1
Kępa	222	–	–	1
Koźle	353	–	–	1
Krzeszkowice	195	–	–	1
Lipnica	608	–	–	2	Czyściec
Lulinek	338	–	–	1
Mutowo	528	–	–	2	Ludwikowo
Myszkowo	217	–	–	1
Otorowo	1240	–	–	3	Mielno, Poświętne
Pamiątkowo	1224	–	–	3	Rudnik, Przecławek
Piaskowo	345	–	–	1
Piotrkówko	148	–	–	1
Przecław	413	–	–	2	Przecławek
Przyborowo	126	–	–	1
Przyborówko	181	–	–	1
Szczuczyn	298	–	–	3	Grabowiec, Twardowo
Śmiłowo	258	–	–	1
Witoldzin	160	–	–	2	Żalewo
	9962	164,44	60,6	37

Klasy wielkościowe wsi

Do największych wsi na terenie gminy należą: Otorowo (1240), Pamiątkowo (1224) i Gałowo (1125 osoby).

Średnia liczba mieszkańców wsi sołeckiej – 398 mieszkańców / sołectwo
Średnia liczba mieszkańców jednostki wiejskiej – 269 mieszkańców / miejscowość

Wielkość wsi
rodzaj	przedział ludnościowy	ilość	wsie sołeckie
bardzo duże	pow. 1000 mieszk.	3	Otorowo, Pamiątkowo, Gałowo
duże	501-1000 mieszk.	2	Lipnica, Mutowo
średnie	301-500 mieszk.	7	Baborówko, Przecław, Brodziszewo, Koźle, Piaskowo, Lulinek, Jastrowo
małe	150-300 mieszk.	10	Szczuczyn, Kąsinowo, Gąsawy, Śmiłowo, Baborowo, Kępa, Myszkowo, Krzeszkowice, Przyborówko, Witoldzin,
bardzo małe	pon. 150 mieszk.	3	Piotrkówko, Przyborowo, Emilianowo

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[7] gmina Szamotuły ma obszar 175,07 km², w tym:

użytki rolne: 75%
użytki leśne: 14%

Gmina stanowi 15,68% powierzchni powiatu.

Demografia

Według danych z 31 grudnia 2010 r. gmina liczyła 29165 mieszkańców^[8]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
Jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
Populacja	29165	100	15102	51,8	14163	48,2
Gęstość zaludnienia [mieszk./km²]	166		86		81

Piramida wieku mieszkańców gminy Szamotuły w 2014 roku^[1].

Zabytki

Lista ważniejszych zabytków gminy, z podziałem na poszczególne miejscowości^[9].

Baborówko – zespół pałacowy i folwarczny, 2 poł. XIX w.,
Gałowo – zespół pałacowy, poł. XIX w.,
Gąsawy – zespół dworski, XIX/XX w.,
Lipnica – zespół dworski, XVIII/XIX w.,
Myszkowo – zespół dworski, 1 poł. XIX w.,
Otorowo:
- kościół par. pw. Wszystkich Świętych, 1 poł. XVI w.,
- zespół pałacowy, 1 poł. XVIII w.,
Pamiątkowo – park dworski, XIX w.,
Piaskowo – zespół willi, 1897 r.,
Szamotuły:
- historyczny układ urbanistyczny – XIV-XX w.,
- kościół par. pw. św. Stanisława Biskupa, ul. Kapłańska, 1423 r.,
- zespół klasztorny reformatów, ul. Dworcowa, 2 poł. XVII w.,
- zespół zamkowy, XVI-XIX w.,
- dom, ul. Braci Czeskich 8, szach., XIX w.,
- dom, Rynek 10, poł. XIX w.,
- dom, Rynek 14, po 1826 r.,
- dom, pl. Sienkiewicza 23, 2 poł. XIX w.,
- budynek chłodni z lodownią, na terenie d. rzeźni, ul. Wodna 3, 1907 r.,

Przypisy

↑ ^a ^b Gmina Szamotuły w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-03-17] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, 2013-07-26. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507.
↑ Gmina Szamotuły w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2020-11-20] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ RAPORT O STANIE MIASTA I GMINY SZAMOTUŁY, Szamotuły 2001, s. 12.
↑ Wykaz sołectw w Gminie Szamotuły (BIP).
↑ GUS – Ludność wg PESEL (2009).
↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14].
↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2010 r.), Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 10 czerwca 2011, ISSN 1734-6118 .
↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022, s. 212–214 [dostęp 2012-03-05] .

[populacja2016-1] Gmina Szamotuły w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-03-17] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[2] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, 2013-07-26. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507.

[3] Gmina Szamotuły w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2020-11-20] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[4] RAPORT O STANIE MIASTA I GMINY SZAMOTUŁY, Szamotuły 2001, s. 12.

[5] Wykaz sołectw w Gminie Szamotuły (BIP).

[6] GUS – Ludność wg PESEL (2009).

[autonazwa1-7] Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14].

[Ludność2010-12-8] Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2010 r.), Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 10 czerwca 2011, ISSN 1734-6118 .

[9] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022, s. 212–214 [dostęp 2012-03-05] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Miasto	Szamotuły
Wsie	Baborowo Baborówko Brodziszewo Czyściec Emilianowo Gałowo Gąsawy Jastrowo Kąsinowo Kępa Koźle Krzeszkowice Lipnica Lulinek Mutowo Myszkowo Ostrolesie Otorowo Pamiątkowo Piaskowo Piotrkówko Przecław Przyborowo Przyborówko Szczuczyn Śmiłowo Twardowo Witoldzin
Kolonie	Nowy Folwark Rudnik
Osady	Grabowiec Ludwikowo Przecławek Żalewo
Integralne części wsi	Bociany Gałowo-Majątek Jastrowo-Majątek Kamionka Lipnickie Huby Mielno Poświętne Wincentowo

Miasta	Obrzycko Ostroróg Pniewy Szamotuły Wronki
Gminy miejskie	Obrzycko
Gminy miejsko-wiejskie	Ostroróg Pniewy Szamotuły Wronki
Gminy wiejskie	Duszniki Kaźmierz Obrzycko

Przynależność wojewódzka	woj. poznańskie (II RP) (1919–39) woj. poznańskie (1945–75)
Miasta (1919–75)	Obrzycko (do 1934) Ostroróg Pniewy Szamotuły Wronki
Gminy wiejskie zbiorowe (1934–54 i 1973–75)	Duszniki Grzebienisko (do 1954) Kaźmierz Obrzycko Ostroróg Otorowo (do 1954) Pniewy Szamotuły Wronki Wróblewo (do 1954)
Gromady (1954–72)	Biezdrowo (1954–59) Binino (1954–59) Bytyń (1954–61) Chojno (1954–72) Ćmachowo (1960–72) Duszniki (1954–72) Gaj Mały (1954–61) Gaj Wielki (1954–59) Gałowo (1954–59) Grzebienisko (1954–72) Kaźmierz (1954–72) Lubosina (1954–59) Nadolnik (1954–59) Niewierz (1954–59) Nojewo (1954–72) Nowawieś (1954–59) Obrzycko (1954–72) Ostroróg (1954–72) Otorowo (1954–72) Pamiątkowo (← 1955–72) Piaskowo (1954–59) Pniewy (1954–72) Podpniewki (1954–59) Podrzewie (1954–61) Sędziny (1954–61) Sokolniki Małe (1954–57) Szamotuły (1960–72) Szamotuły Zamek (1954–59) Wronki (1960–72) Wróblewo (1954–59) Zielonagóra (1954–57)

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne