Szarotka (radioodbiornik)

„Szarotka” lampowa z zasilaczem

Wnętrze

„Szarotka” lampowo-tranzystorowa

Ten artykuł od 2021-06 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Szarotka – praktycznie pierwszy przenośny polski radioodbiornik lampowy.

Historia

Produkowany w latach 50. XX w. w Zakładach Radiowych im. Marcina Kasprzaka w Warszawie na licencji austriackiego Siemensa (model „Grazietta”). Zakresy fal: początkowo Dł i Śr później też i Kr. Zasilane z baterii lub zasilacza sieciowego mającego kształt podstawki, na którym stał radioodbiornik. Podczas pracy „stacjonarnej” był zasilany z sieci przez wyprowadzone z zasilacza bolce zasilające. Wyjęcie radioodbiornika z podstawki powodowało włączenie zasilania bateryjnego. Jest to sześcioobwodowa, dwu- lub trzyzakresowa superheterodyna z wbudowaną anteną ferrytową.

„Szarotka” nie była jedynym tego typu odbiornikiem produkowanym w Polsce. Rok wcześniej, w 1956 r. przenośny odbiornik lampowy „Turysta” wytwarzała Spółdzielnia Pracy Artykułów Technicznych i Metalowych w Poznaniu, lecz była to tylko krótka seria.

W 1958 roku na Międzynarodowych Targach Poznańskich zaprezentowano nowy model „Szarotki” tranzystorowo-lampowej, część odbiorcza pozostała lampowa, a wzmacniacz małej częstotliwości zbudowano na tranzystorach. Zlikwidowano baterię anodową. Całość zasilana była czterema ogniwami typu R20 (1,5 V), a napięcie anodowe dla lamp uzyskano przy pomocy przetwornicy DC-DC. Zmieniona została obudowa – zastosowano głośnik eliptyczny, więc inny kształt przodu obudowy, pod spodem zlikwidowano otwory służące do wstawienia w podstawkę z ładowarką. Nie doszło do produkcji seryjnej, ale prace nad wdrożeniem tego modelu do produkcji były dalece zaawansowane, powstała seria przedprodukcyjna.

Następne modele odbiorników przenośnych budowano w Polsce już na tranzystorach.

Dane techniczne „Szarotki”

(model wyłącznie lampowy)

• zakresy fal (dwie wersje):
  • Szarotka 2: długie 1050–1875 m, średnie 187–560 m
  • Szarotka 3: dodatkowo 25 metrowy zakres fal krótkich
• czułość: około 500 µV
• częstotliwość pośrednia: 465 kHz
• głośnik: magnetoelektryczny typu GD 9/0,5 (4,5 Ω)
• moc wyjściowa 50 mW przy zniekształceniach 10%
• zasilanie:
  • bateryjne (z ogniw Leclanchégo): 2 baterie żarzenia po 1,5 V (R20), 1 bateria anodowa 67,5 V,
  • sieciowe: zewnętrzny zasilacz sieciowy na napięcie 120/220 V stanowiący podstawę – podpórkę pod radioodbiornik
  • czas pracy na komplecie baterii: 25–30 godzin
• pobór prądu:
  • przy zasilaniu bateryjnym:
    • prąd żarzenia: około 150 mA
    • prąd anodowy: około 12 mA
  • przy zasilaniu sieciowym: około 6 W
• wymiary: 225 × 170 × 65 mm
• masa z bateriami: poniżej 2 kg
• lampy miniaturowe, bezpośrednio żarzone:
  • 1R5T – mieszacz i heterodyna
  • 1T4T – wzmacniacz pośredniej częstotliwości
  • 1S5T – detektor i wzmacniacz napięciowy m.cz.
  • 3S4T – wzmacniacz głośnikowy
  • DM70 – oko magiczne (wskaźnik dostrojenia i włączenia odbiornika)

Budowa radioodbiornika „Szarotka”

		Klawisz fal średnich	Klawisz fal długich
Magiczne oko (wskaźnik dostrojenia i włączenia)					Skala
Potencjometr regulacji siły głosu i wyłącznik					Pokrętło strojenia
					Głośnik
					Zasilacz

Bibliografia

• W. Trusz, J. Dombrowicki, Radio i telewizja w domu, Wydawnictwa Komunikacyjne, wydanie 1, Warszawa, 1958.

Linki zewnętrzne

• Schemat radioodbiornika. fonar.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-10-14)].