Szczęśliwe oszukanie

Szczęśliwe oszukanie
L’inganno felice
Ilustracja
Gioachino Rossini - L’inganno felice - - Libretto - strona tytułowa - Wenecja 1812
Rodzaj

opera semiseria

Muzyka

Gioacchino Rossini

Libretto

Giuseppe Maria Foppa

Liczba aktów

1

Język oryginału

włoski

Data powstania

1812

Prapremiera

8 stycznia 1812
Teatro San Moisè w Wenecji

poprzednia
Dziwaczne nieporozumienie
następna
Cyrus w Babilonii

Szczęśliwe oszukanie[1] (wł. L'inganno felice) – jednoaktowa opera semiseria Gioacchina Rossiniego do libretta napisanego przez Giuseppe Maria Foppa. Premiera odbyła się 8 stycznia 1812 roku w Teatro San Moisè w Wenecji z udziałem dwójki wybitnych śpiewaków: Teresy Belloc-Giorgi (kontralt) i Filippo Galli (bas). To trzecia prezentowana opera Rossiniego (po Wekslu małżeńskim i Dziwacznym nieporozumieniu) i druga z cyklu weneckich jednoaktówek. Był to jego pierwszy duży sukces[2].

Historia powstania opery

Teresa-Belloc - pierwsza odtwórczyni roli Isabelli
Filippo Galli - pierwszy odtwórca roli Batone

Po skandalu związanym z zawieszeniem przez cenzurę spektakli opery Dziwaczne nieporozumienie w Bolonii, Rossini otrzymał nowe zamówienie z Wenecji. Tam pamiętano jeszcze dobre przyjęcie Weksla małżeńskiego i powierzono mu napisanie kolejnej opery. Tekstu dostarczył zawodowy librecista wenecki Giuseppe Maria Foppa. Przyjęcie Szczęśliwego oszukania przez publiczność było entuzjastyczne i bardzo szybko opera była wystawiana w innych włoskich i zagranicznych teatrach. Wydrukowano też partyturę, co było wówczas rzadkim przypadkiem[2].

28 marca 1813 odbyła się premiera w teatrze San Benedetto w Wenecji. 30 listopada 1818 roku w teatrze San Luca w Wenecji (obecnie Carlo Goldoni Theatre of the Veneto). 13 maja 1819 roku odbyła się premiera w Théâtre-Italien w Paryżu z udziałem Giuseppiny Ronzi de Begnis i Marco Bordogniego. 31 lipca pokazano operę w Teatro degli Avvalorati w Livorno, a 27 listopada w Teatro San Giovanni Grisostomo w Wenecji. 26 stycznia 1831 roku premiera odbyła się w Teatro San Carlo w Neapolu z udziałem Antonio Tamburiniego i Michele Benedetti (bas), a 3 czerwca w Teatro della Canobbiana w Mediolanie z udziałem Clorinda Corradi i Giuseppe Frezzoliniego. 23 września 1834 roku premiera odbyła się w Teatro Nuovo Ducale (obecnie Teatro Regio di Parma) w Parmie. Opera zawędrowała też do innych krajów - do Chile, Stanów Zjednoczonych, Niemiec.[3].

Jednak po początkowym sukcesie dzieło przyćmione zostało przez inne, bardziej znane opery buffa (Cyrulik sewilski, Kopciuszek, Włoszka w Algierze ...), a także dlatego, że w przeciwieństwie do innych fars, jej temat był bardziej dramatyczny, niemal tragiczny. Tło opowieści i próba samobójstwa księcia to tematy, które później pojawią się w Zygmuncie (także z librettem Foppy). Obecnie jest najrzadziej prezentowaną z pięciu weneckich fars (Weksel małżeński, Szczęśliwe oszukanie, Jedwabna drabinka, Okazja czyni złodzieja i Signor Bruschino)[3].

W Polsce Szczęśliwe oszukanie wystawiono w Teatrze Narodowym W Warszawie 11 lutego 1820 r. Wędrowny Zespół Kazimierza Skibińskiego przedstawił operę w kilku polskich miastach w 1826 roku: w Krakowie; Poznaniu i Kaliszu[4].

Współczesne przedstawienia

W XX wieku przypomniano sobie o operze w Rzymie w latach 1952/53, a następnie w 1954 r. w Bolonii, Neapolu (RAI, 1963/64), Palermo (1968), Buenos Aires (1969), Wexford i Birmingham (1970), Neapol (RAI, 1972), Pesaro (Rossini Opera Festival 1980), Menton (1991), Narni (1992) oraz w 1994 roku Werona i (ponownie) Pesaro. W latach 90. cykl przedstawień odbył się w północnych Włoszech, w Niemczech w 2002 roku w Karlsruhe i na ponowne otwarcie Kurtheater w Bad Wildbad w 2005 roku[3].

Treść

Główny wątek opery przedstawia się następująco: minister księcia próbuje uwieść jego żonę. Ta go odrzuca, a on odtrącony mści się. Zarzuca jej zdradę małżeńską. Skazana na śmierć księżna musi uchodzić. Ukrywa się wśród ludu, do czasu aż jej niewinność zostanie udowodniona a nikczemny minister ukarany[2].

Tarabotto, który pracuje w kopalni, spaceruje po plaży i znajduje nieprzytomną kobietę leżącą na ziemi. Zabiera ją do domu, aby jej pomóc i podaje ją jako swoją siostrzenicę Nisa. Nisa to naprawdę księzna Isabella. Odzyskuje pamięć, gdy znajduje portret księcia w swoich rzeczach. Ujawnia wtedy powód, dla którego Tarabotto znalazł ją w tym niefortunnym stanie. Ormondo, przyjaciel księcia, usiłował ją uwieść, a gdy odmówiła, zemścił się, oczernił ją i wrzucił do morza korzystając z pomocy sługi Batone.

Przypadkowo książę przemieszcza się obok kopalni ze swoją armią i spotyka Tarabotto i jego „siostrzenicę”. Zauważył podobieństwo siostrzenicy do żony i chce z nią porozmawiać. Isabella nie odważyła się wyjawić prawdy, ponieważ jej prześladowca Ormondo był jednym z żołnierzy towarzyszących księciu. Ormondo, obawia się, że siostrzenica Tarabotto jest tak naprawdę Isabellą. Chcąc ukryć swoją zbrodnię, próbuje zmusić Nisę do odejścia, ale mu się to nie udaje. Tarabatto i książę, który został zaalarmowany, przyłapują Ormondo, gdy wyznaje zbrodnię swojemu słudze Batone. Isabella pojawia się w sukience, którą miała na sobie w dniu napadu[3].

Numery muzyczne

  • Uwertura/Sinfonia
  • Nr 1. Wprowadzenie i duet (Isabella, Tarabotto): „Cosa dite!” (Scena 1)
  • Nr 2. Aria (Bertrando): „Qual tenero diletto” (scena 2)
  • Nr 3. Aria (Batone): „Una voce m’ha colpito” (scena 5)
  • Nr 4. Trio (Bertrando, Tarabotto, Isabella): „Se la miro sembra quella” (scena 8)
  • Nr 5. Aria (Ormondo): „Tu mi conosci” (scena 10)
  • Nr 6. Duet (Batone, Tarabotto): „Và taluno mormorando” (scena 11)
  • Nr 7. Aria (Isabella): „Se pietade in seno avete” (scena 13)
  • Nr 8. Finał: „Tacita notte oscura” (scena 16)[3].

Przypisy

  1. Jak zauważa Wiarosław Sendelewski w książce Rossini, polski tytuł Szczęśliwe oszukanie nie jest zbyt trafny. Lepsza byłaby Szczęśliwa omyłka, ale opera była wystawiana w Warszawie w 1820 roku, właśnie jako Szczęśliwe oszukanie i taki tytuł wszedł na stałe do polskiej literatury muzycznej.
  2. a b c Wiarosław Sandelewski: Rossini. s. 45.
  3. a b c d e Bernd-Rüdiger Kern o operze w naxos.com[1]
  4. Kornel Michałowski - Premiery oper Rossiniego w Polsce (1818 - 1992 w pracy zbiorowej Twórczość Gioacchino Rossiniego - w dwusetna rocznicę urodzin wyd. Ars Nova, Poznań 1993

Media użyte na tej stronie

FilippoGalli.jpg
Portrait of Italian bass opera singer Filippo Galli (1783-1853)
Gioachino Rossini - L’inganno felice - titlepage of the libretto - Venice 1812.png
Gioachino Rossini - L’inganno felice - titlepage of the libretto - Venice 1812
Teresa-Belloc.jpg
Teresa Belloc-Giorgi