Szczawienko

Szczawienko
	Część miasta Wałbrzycha
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miasto	Wałbrzych
W granicach Wałbrzycha	– 1 I 1951 – 2 X 1954 (Szczawno-Zdrój); – od 30 III 1970 (Wałbrzych)
SIMC	0983793
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	58-306
Tablice rejestracyjne	DB
	Położenie na mapie Wałbrzycha Szczawienko
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Szczawienko
	Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Szczawienko
	50°49′23″N 16°18′21″E/50,823139 16,305722
	Portal Polska

Szczawienko (niem. Niedersalzbrunn^[1], Sorgau) – przed 1945 dwie wsie, po 1945 połączone w jedną, 1946–50 siedziba gminy Szczawienko, 1951–54 część Szczawna-Zdroju^[2]^[3], 1954-1970 samodzielna wieś w gromadzie Szczawienko^[4], od 31 marca 1970 północna dzielnicą Wałbrzycha^[5], przy wyjeździe do Świebodzic.

Według danych z Urzędu Miejskiego w Wałbrzychu na 16 kwietnia 2014 roku dzielnice Szczawienko, Książ i Lubiechów zamieszkuje 4293 osób^[6].

Położenie

Szczawienko leży na części działu wodnego potoku Szczawnik i rzeki Pełcznica oraz na południowej części przełomu Pełcznicy. Zabudowania dzielnicy znajdują się na wysokości 350-370 m n.p.m. a oś komunikacyjną osiedla stanowi ulica Wrocławska i historycznie ulica Wieniawskiego. Obecnie ulica Wieniawskiego stanowi jednocześnie granicę z dzielnicą Podzamcze^[7]. Szczawienko jest dzielnicą przemysłowo-mieszkaniową z takimi zakładami jak Toyota, Faurecia, Ronal, Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej i jednocześnie z osiedlami domków jednorodzinnych zlokalizowanych przy ulicach Wincentego Witosa, Jaworowej i Zdrojowej^[8].

Szczawienko sąsiaduje z:

północ (N) – Świebodzice (3 km)
północny wschód (NE) – Lubiechów
południowy wschód (SE) – dzielnica Poniatów – w górę Pełcznicy, polnymi ścieżkami (brak bezpośredniej ulicy łączącej dzielnice) dojazd przez Piaskową Górę lub WSSE
południe (S) – dzielnica Piaskowa Góra – tradycyjną granicą jest linia kolejowa ze stacji Wałbrzych Szczawienko do stacji Szczawno-Zdrój, dokładniej od wiaduktu nad ulicą Wrocławską do wiaduktu nad ulicą Wieniawskiego.
południowy zachód (SW) – Szczawno-Zdrój
zachód (W) – dzielnica Podzamcze
północny zachód (NW) – kompleks zamku Książ z sąsiadującą stadniną ogierów.

Historia

Prawdopodobnie okolice Szczawienka były już zamieszkiwane w okresie neolitu. Badania archeologiczne wskazują na istnienie traktu handlowego w rejonie Szczawienka. W średniowieczu Szczawienko było już wsią, która rozciągała się wzdłuż dzisiejszej ulicy Wieniawskiego i razem z dzisiejszym Szczawnem-Zdrój stanowiła jedną miejscowość. Z tym, że centrum wsi znajdowało się w Szczawienku. Rozwój wsi zahamowała wojna trzydziestoletnia.

W dobie napoleońskiej dnia 15 maja 1807 roku nieopodal miejscowości odbyła się Bitwa pod Szczawienkiem pomiędzy polskimi ułanami z Legii Polsko-Włoskiej a wojskiem pruskim. W bitwie polscy ułani rozbili wojska pruskie^[9].

Pierwsza połowa XIX to korzystanie z rozwoju Szczawna-Zdroju, kiedy Szczawienko stało się tańszym zapleczem noclegowym dla uzdrowiska. Natomiast druga połowa XIX wieku to rozwój przemysłu - szczególnie południowo-wschodniej części nazywanej Sorgau, którego podstawą było doprowadzenie w 1853 roku linii kolejowej. Po drugiej wojnie światowej Szczawienko zostało włączone najpierw do Szczawna-Zdroju a następnie w 1951 roku do Wałbrzycha^[10].

Istniejący tu niegdyś kościół ewangelicki został po 1945 rozebrany^[11].

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[12]:

dzielnica Szczawienko jako historyczny układ urbanistyczny, z XIII w., XVII-XVIII w., XX w.
kościół par. pw. św. Anny, z XVI w.

Komunikacja

Dzielnicę obsługuje stacja kolejowa Wałbrzych Szczawienko leżąca na linii kolejowej z Wrocławia do Zgorzelca. Dawniej stacja stanowiła węzeł kolejowy z linią kolejową do Mieroszowa (rozebraną latem 1994 roku)^[13]. Trasa do Mieroszowa przez Boguszów-Gorce ma zostać odbudowana jako wałbrzyska kolej aglomeracyjna^[14].

Do dzielnicy docierają autobusy komunikacji miejskiej, a wcześniej – kursujące po Wałbrzychu na przestrzeni kilkudziesięciu lat – tramwaje i trolejbusy.

Przypisy

↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. Nr 142, poz. 262)
↑ Dz.U. z 1950 r. nr 57, poz. 509
↑ mniejszą część włączono do Wałbrzycha
↑ Uchwała Nr 30/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 2 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu wałbrzyskiego; w ramach Zarządzenia nr 13 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 20 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 2 października 1954 r. dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 3 grudnia 1954 r., Nr. 9, Poz. 71)
↑ Dz.U. z 1970 r. nr 8, poz. 69
↑ Liczba mieszkańców dzielnic Wałbrzycha | Nasz Wałbrzych - niezależny portal miejski, nasz.walbrzych.pl [dostęp 2017-11-26] .
↑ Słownik geografii turystycznej Sudetów, pod red. M. Staffy, t.10. Wrocław 2005, s. 441.
↑ Wałbrzych. Plan miasta, 1:20 000, wyd. Daunopol, Warszawa 2003
↑ J. Staszewski: Wojsko polskie na Śląsku w dobie napoleońskiej. Katowice: 1936.
↑ Słownik geografii turystycznej Sudetów, pod red. M. Staffy, t.10. Wrocław 2005, s. 444.
↑ Kościół ewangelicki (dawny) - Evangelische Kirche zu Nieder Salzbrunn. na str. polska-org.pl
↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 186. [dostęp 2012-10-19].
↑ Rafał Wiernicki: Linia kolejowa nr 291 Wałbrzych Szczawienko - Mieroszów (- Meziměstí /CZ/). Turysta Dolnośląski, 2005. [dostęp 2017-09-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-21)].
↑ Artur Szałkowski: Rusza remont wiaduktu nad ul.Niepodległości. Panorama Wałbrzyska, 2016. [dostęp 2017-09-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-27)].

Linki zewnętrzne

Stare zdjęcia Szczawienka

[1] Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. Nr 142, poz. 262)

[2] Dz.U. z 1950 r. nr 57, poz. 509

[3] szą część włączono do Wałbrzycha

[4] Uchwała Nr 30/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 2 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu wałbrzyskiego; w ramach Zarządzenia nr 13 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 20 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 2 października 1954 r. dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 3 grudnia 1954 r., Nr. 9, Poz. 71)

[5] Dz.U. z 1970 r. nr 8, poz. 69

[6] Liczba mieszkańców dzielnic Wałbrzycha | Nasz Wałbrzych - niezależny portal miejski, nasz.walbrzych.pl [dostęp 2017-11-26] .

[7] Słownik geografii turystycznej Sudetów, pod red. M. Staffy, t.10. Wrocław 2005, s. 441.

[8] Wałbrzych. Plan miasta, 1:20 000, wyd. Daunopol, Warszawa 2003

[9] J. Staszewski: Wojsko polskie na Śląsku w dobie napoleońskiej. Katowice: 1936.

[10] Słownik geografii turystycznej Sudetów, pod red. M. Staffy, t.10. Wrocław 2005, s. 444.

[11] Kościół ewangelicki (dawny) - Evangelische Kirche zu Nieder Salzbrunn. na str. polska-org.pl

[12] Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 186. [dostęp 2012-10-19].

[Wiernicki-13] Rafał Wiernicki: Linia kolejowa nr 291 Wałbrzych Szczawienko - Mieroszów (- Meziměstí /CZ/). Turysta Dolnośląski, 2005. [dostęp 2017-09-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-21)].

[WKA-14] Artur Szałkowski: Rusza remont wiaduktu nad ul.Niepodległości. Panorama Wałbrzyska, 2016. [dostęp 2017-09-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-27)].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne