Szczawin (województwo łódzkie)

Artykuł

51°54′02″N 19°30′35″E

- błąd

38 m

WD

51°50'N, 19°31'E, 51°54'1.19"N, 19°29'17.84"E

- błąd

20106 m

Odległość

708 m

Szczawin
wieś
Ilustracja
Położenie na mapie gminy
Państwo

 Polska

Województwo

 łódzkie

Powiat

zgierski

Gmina

Zgierz

Sołectwo

Szczawin

Liczba ludności (2011)

535[1]

Strefa numeracyjna

42

Kod pocztowy

95-002[2]

Tablice rejestracyjne

EZG

SIMC

0417250

Położenie na mapie gminy wiejskiej Zgierz
Mapa konturowa gminy wiejskiej Zgierz, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Szczawin”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Szczawin”
Położenie na mapie powiatu zgierskiego
Mapa konturowa powiatu zgierskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Szczawin”
Ziemia51°54′02″N 19°30′35″E/51,900556 19,509722

Szczawin – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie zgierskim, w gminie Zgierz[3].

Części wsi

Integralne części wsi Szczawin[4][5][6]
SIMCNazwaRodzaj
0417266Szczawin Dużyczęść wsi
0417272Szczawin Małyczęść wsi
0417289Szczawin Przykościelnyczęść wsi
0417295Szczawin-Koloniaczęść wsi

Historia

Nazwa wsi (pierwotnie „Szczauino”, „Szczawino”, „Sczavino” i „Sczawyn”) wywodzi się od typowych dla okolicy kwaśnych gleb, na których często rośnie szczaw. Pierwsze wzmianki na temat szczawińskiej osady pochodzą z 1339 roku, kiedy to książę łęczycki i dobrzyński podarował Paulinie, wdowie po wojewodzie łęczyckim Borzywoju, wieś Szczawin w zamian za Paprotnię i Brzeziny. Szczawinem w latach 1452–1555 oraz 1569–1580 zarządzała rodzina Lasockich, odpowiednio Michał, Stanisław, Jakub i Krzysztof, a w późniejszym okresie wieś często zmieniała swoich właścicieli. W drugiej połowie XIX wieku Szczawin, przechodząc znaczący rozwój, podzielił się na cztery osady: Szczawin Duży, Szczawin Mały, Szczawin Kościelny i Szczawin Kolonia[7].

W końcu XVI wieku Szczawin był wsią królewską (tenuta) w powiecie brzezińskim województwa łęczyckiego[8]. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w ówczesnym województwie łódzkim.


Sport

Od 1949 roku na terenie wsi funkcjonuje klub piłkarski LKS START Szczawin.[9]

Kościół

Około 1430 roku, za czasów panowania rodziny Bielawskich, erygowany przez abp. Wojciecha Jastrzębca został kościół pw. św. Anny. Z imienia jest znany jeden z pierwszych proboszczów parafii, Michał z Pacanowa, będący kanonikiem gnieźnieńskim i doktorem teologii. W 1796 roku probostwo w parafii zostało oddane klasztorowi o.o. Franciszkanów w Łagiewnikach z powodu kłopotów finansowych, którzy rok później wybudowali nowy kościół pw. św. Stanisława. Rosyjski zarządca wsi, Jerzy Trubnikow, w 1879 roku podarował srebrne lichtarze, znajdujące się tam do dziś. W 1912 roku dokonano gruntownej rewitalizacji kościoła, jednak w listopadzie 1914 roku uległ zniszczeniu podczas walk I wojny światowej. 24 marca 1987 roku kościół spłonął. Budowa obecnego budynku została zakończona w roku 1992[7].

Cmentarz

Na cmentarzu parafialnym w Szczawinie leżą m.in.:

oraz prawie 150 żołnierzy niemieckich i rosyjskich poległych w listopadzie 1914 roku podczas działań frontowych w okolicach Szczawina[7].

Szkoła

Istnienie parafialnej szkoły w Szczawinie odnotowano już na początku XVI wieku. Nauczyciel opłacany był przez kmieciów. Budynek szkolny otwarto 13 stycznia 1886 roku. W roku 1904 rozpoczęto budowę murowanej szkoły. W tym czasie patriota i członek partii socjalistycznej, Sawicki, prowadził lekcje w budynku wynajętym u cieśli, a wieczorami gromadził gospodarzy, czytając im polskie utwory i opowiadając o wolnej Polsce. Podczas I wojny światowej szkoła działała nieregularnie, gdyż w jej budynku stacjonowały na zmianę wojska niemieckie i rosyjskie. Za kierownictwa Salomei Lewickiej, od 1923 roku szkoła zaczęła sukcesywnie otwierać kolejne oddziały i zatrudniać kolejnych nauczycieli. W roku 1932 opuścili ją pierwsi absolwenci klas siódmych. W okresie II wojny światowej ówczesny kierownik, Józef Jabłoński, został aresztowany i umarł w obozie koncentracyjnym Mauthausen-Gusen. Zakazano nauczania historii i usunięto godło oraz portrety polskich patriotów, lekcje przerwano w styczniu 1940 roku. W roku 1973 wybudowano nowy budynek szkolny. Zaczęły działać świetlica, stołówka, Dom Nauczyciela i zorganizowano dowożenie uczniów do szkoły[7].

Przypisy

  1. ↑ Wieś Szczawin w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2019-12-27] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1227 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. ↑ Bronisław Matusz, Ziemia szczawińska. Zarys dziejów. Wyd. II. Szczawin 2014.
  4. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  5. ↑ GUS. Rejestr TERYT.
  6. ↑ KSNG: Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części. opublikowany, [w:] Dz.U. z 2013 r. poz. 200 ze zmianami w Dz.U. z 2015 r. poz. 1636. [dostęp 2018-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-22)]. (pol.).
  7. ↑ a b c d Irena Konsowicz i inni, Szczawin z dziejów wsi i oświaty, Wydawnictwo Szkolne SP Szczawin, 1993.
  8. ↑ Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku. Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1998, s. 66.
  9. ↑ Zostań jednym z Nas!, Start Szczawin, 14 kwietnia 2021 [dostęp 2022-11-07].
  10. ↑ Maciej Cholewiński, Jacek Ojrzyński (1940–2016). O Muzeum wiedział prawie wszystko…, „Kronika Miasta Łodzi” (2 (74)), 2016.

Linki zewnętrzne

Gmina Zgierz
Siedziba gminy
Wsie
Kolonia
Osady
Integralne cz.
miejscowości

Herb gminy Zgierz

Media użyte na tej stronie