Szczególnie chroniony obszar Antarktyki

Szczególnie chroniony obszar Antarktyki, ASPA (od ang. Antarctic Specially Protected Area) – obszar ochrony przyrody ustanowiony na podstawie załącznika V do Protokołu o ochronie środowiska naturalnego (tak zwanego protokołu madryckiego, podpisanego w Madrycie 4 października 1991). Ochronę w formie szczególnie chronionych obszarów Antarktyki ustala się dla obszarów cennych ze względów środowiskowych, naukowych, historycznych, estetycznych lub pierwotnych albo dla obszarów, na których prowadzona jest lub planowana działalność naukowa.

W momencie wejścia w życie postanowień załącznika V do protokołu madryckiego, co nastąpiło 24 maja 2002, obszary chronione powołane na podstawie Układu Antarktycznego, czyli szczególnie chronione obszary (Specially Protected Areas – SPA) i miejsca o szczególnym znaczeniu naukowym (Sites of Special Scientific Interest – SSSI) zostały automatycznie przekształcone w szczególnie chronione obszary Antarktyki. Pozostawiono dotychczasowe nazwy obszarów nadając im nową numerację, począwszy od nr 101.

Wstęp do szczególnie chronionych obszarów Antarktyki możliwy jest wyłącznie za pozwoleniem wydawanym zgodnie z procedurą określoną w art. 7 załącznika V do protokołu madryckiego, w praktyce ograniczany jest wyłącznie do prac naukowych. Z tego względu szczególnie chronione obszary Antarktyki można przyrównać do rezerwatów ścisłych.

Obszary ustanawiane są w czasie corocznych spotkań konsultatywnych Układu Antarktycznego (Antarctic Treaty Consultative Meeting – ATCM) na wniosek dowolnego z państw prowadzących działania naukowe na obszarze Antarktyki (państw stron Protokołu o ochronie środowiska do Układu w sprawie Antarktyki) lub Komitetu Ochrony Środowiska (Committee for Environmental Protection – CEP), Komitetu Naukowego Badań Antarktycznych (Scientific Committee on Antarctic Research – SCAR) czy Komisji do Spraw Zachowania Żywych Zasobów Morskich Antarktyki (Commission for the Conservation of Antarctic Marine Living Resources – CCAMLR). Strona wnioskująca o wyznaczenie obszaru zobowiązana jest następnie do zarządzania nim.

Lista obszarów

Zostało wyznaczonych 75 szczególnie chronionych obszarów Antarktyki; w 2014 roku z tej listy skreślono trzy obszary[1].

NrNazwaPołożeniePowierzchnia
km²
Kraj zarządzający
101
Taylor RookeryZiemia Mac Robertsona0,4 Australia
102
Rookery IslandsHolme Bay, Ziemia Mac Robertsona30 Australia
103
Ardery Island and Odbert IslandWybrzeże Budda1,9 Australia
104
Sabrina IslandWyspy Balleny’ego0,4 Nowa Zelandia
105
Beaufort IslandMorze Rossa18,4 Nowa Zelandia
106
Cape HallettZiemia Wiktorii0,2 Stany Zjednoczone
107
Dion IslandsZatoka Małgorzaty, Półwysep Antarktyczny6 Wielka Brytania
108
Green IslandBerthelot Islands, Półwysep Antarktyczny0,1 Wielka Brytania
109
Moe IslandOrkady Południowe1,3 Wielka Brytania
110
Lynch IslandOrkady Południowe0,1 Wielka Brytania
111
Southern Powell Island and adjacent islandsOrkady Południowe18 Wielka Brytania
112
Coppermine PeninsulaRobert Island, Szetlandy Południowe0,9 Chile
113
Litchfield IslandArthur Harbour, Antwerpia, Archipelag Palmera2,7 Stany Zjednoczone
114
Northern Coronation Island (wykreślony)Orkady Południowe88,5 Wielka Brytania
115
Lagotellerie IslandZatoka Małgorzaty, Półwysep Antarktyczny1,58 Wielka Brytania
116
New College Valley, Caughley BeachCape Bird, Wyspa Rossa0,3 Nowa Zelandia
117
Avian IslandZatoka Małgorzaty, Półwysep Antarktyczny0,8 Wielka Brytania
118
Summit of Mount Melbourne (wykreślony)Ziemia Wiktorii8,4 Nowa Zelandia
119
Forlidas Pond and Davis Valley pondsDufek Massif9,8 Stany Zjednoczone
120
Pointe-Géologie ArchipelagoZiemia Adeli2 Francja
121
Cape RoydsWyspa Rossa4,6 Stany Zjednoczone
122
Arrival HeightsHut Point Peninsula, Wyspa Rossa1,1 Stany Zjednoczone
123
Barwick and Balham ValleysZiemia Wiktorii279 Stany Zjednoczone
124
Cape CrozierWyspa Rossa19 Stany Zjednoczone
125
Fildes PeninsulaWyspa Króla Jerzego, Szetlandy Południowe1,8 Chile
126
Byers PeninsulaWyspa Livingstona, Szetlandy Południowe65,7 Chile
 Wielka Brytania
127
Haswell IslandHaswell Island1 Rosja
128
Western shore of Admiralty Bay (Zachodni brzeg Zatoki Admiralicji)Wyspa Króla Jerzego, Szetlandy Południowe17,5 Polska
129
Rothera PointWyspa Adelajdy0,1 Wielka Brytania
130
Tramway Ridge (wykreślony)Erebus, Wyspa Rossa0,01 Nowa Zelandia
131
Canada GlacierJezioro Fryxell, Dolina Taylora, Ziemia Wiktorii1,47 Nowa Zelandia
132
Potter PeninsulaWyspa Króla Jerzego, Szetlandy Południowe1,9 Argentyna
133
Harmony PointWyspa Nelsona, Szetlandy Południowe4 Argentyna
 Chile
134
Cierva Point and offshore islandsWybrzeże Danco, Półwysep Antarktyczny51,8 Argentyna
135
North-East Bailey PeninsulaWybrzeże Budda, Ziemia Wilkesa0,5 Australia
136
Clark PeninsulaWybrzeże Budda, Ziemia Wilkesa12,1 Australia
137
North-west White IslandMcMurdo Sound170 Stany Zjednoczone
138
Linnaeus TerraceAsgard Range, Ziemia Wiktorii3,2 Stany Zjednoczone
139
Biscoe PointAntwerpia, Archipelag Palmera2,7 Stany Zjednoczone
140
Parts of Deception IslandSzetlandy Południowe1,7 Wielka Brytania
141
Yukidori ValleyLanghovde, Lützow-Holm Bay3,6 Japonia
142
SvarthamarenGóry Mühliga-Hofmanna, Ziemia Królowej Maud3,8 Norwegia
143
Marine PlainMule Peninsula, Oaza Vestfold, Ziemia Księżniczki Elżbiety23,4 Australia
144
Chile Bay (Discovery Bay)Greenwich Island, Szetlandy Południowe0,8 Chile
145
Port FosterDeception Island, Szetlandy Południowe1,9 Chile
146
South BayDoumer Island, Archipelag Palmera1 Chile
147
Ablation Point-Ganymede HeightsWyspa Aleksandra186 Wielka Brytania
148
Mount FloraZatoka Nadziei, Półwysep Antarktyczny0,6 Wielka Brytania
149
Cape ShirreffWyspa Livingstona, Szetlandy Południowe3,47 Stany Zjednoczone
150
Ardley IslandZatoka Maxwella, Wyspa Króla Jerzego, Szetlandy Południowe1,5 Chile
151
Lions RumpWyspa Króla Jerzego, Szetlandy Południowe1,3 Polska
152
Western Bransfield Strait off Low IslandSzetlandy Południowe1100 Stany Zjednoczone
153
Eastern Dallmann BayBrabant Island, Archipelag Palmera710 Stany Zjednoczone
154
Botany BayCape Geology, Ziemia Wiktorii2,15 Nowa Zelandia
155
Cape EvansWyspa Rossa0,048 Nowa Zelandia
156
Lewis BayErebus, Wyspa Rossa15,2 Nowa Zelandia
157
Backdoor BayCape Royds, Wyspa Rossa0,056 Nowa Zelandia
158
Hut PointWyspa Rossa132 Nowa Zelandia
159
Cape Adare (Przylądek Adare’a)Wybrzeże Borchgrevinka? Nowa Zelandia
160
Frazier IslandsWindmill Islands, Ziemia Wilkesa0,6 Australia
161
Terra Nova BayMorze Rossa29,4 Włochy
162
Mawson’s HutsZatoka Commonwealthu, Ziemia Jerzego V? Australia
163
Dakshin Gangotri GlacierZiemia Królowej Maud4,53 Indie
164
Scullin and Murray MonolitesZiemia Mac Robertsona10 Australia
165
Edmonson PointWood Bay, Morze Rossa5,49 Włochy
166
Port-MartinZiemia Adeli0,2 Francja
167
Hawker IslandOaza Vestfold, Wybrzeże Ingrid Christensen, Ziemia Księżniczki Elżbiety1,9 Australia
168
Mount HardingGrove Mountains, Ziemia Księżniczki Elżbiety120 Chiny
169
Amanda BayWybrzeże Ingrid Christensen, Ziemia Księżniczki Elżbiety17 Australia
 Chiny
170
Marion NunataksWyspa Charcota, Półwysep Antarktyczny176 Wielka Brytania
171
Narębski Point (Przylądek Narębskiego)Barton Peninsula, Szetlandy Południowe1 Korea Południowa
172
Lower Taylor Glacier and Blood FallsDolina Taylora, McMurdo Dry Valleys, Ziemia Wiktorii436 Stany Zjednoczone
173
Cape Washington and Silverfish Bay (Przylądek Waszyngtona, Silverfish Bay)Zatoka Terra Nova, Morze Rossa286 Włochy
 Stany Zjednoczone
174
Stornes, Larsemann HillsZiemia Księżniczki Elżbiety21 Australia
 Chiny
 Indie
 Rosja
175
High Altitude Geothermal sites of the Ross Sea regionRegion Morza Rossa0,3 Stany Zjednoczone

Zobacz też

  • Szczególnie Zarządzany Obszar Antarktyki
  • Historyczne Miejsca i Pomniki Antarktyki

Przypisy

  1. Antarctic Protected Areas Database. Antarctic Treaty Secretariat. [dostęp 2015-07-03]. (ang. • hiszp. • niem. • ros.).

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Flag of New Zealand.svg
Flag of New Zealand. Specification: http://www.mch.govt.nz/nzflag/description.html , quoting New Zealand Gazette, 27 June 1902.
Flag of the United States.svg
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Flag of Chile.svg
Łatwo można dodać ramkę naokoło tej grafiki
Flag of India.svg
The Flag of India. The colours are saffron, white and green. The navy blue wheel in the center of the flag has a diameter approximately the width of the white band and is called Ashoka's Dharma Chakra, with 24 spokes (after Ashoka, the Great). Each spoke depicts one hour of the day, portraying the prevalence of righteousness all 24 hours of it.