Szczepan Hołowczyc
| Prymas Królestwa Polskiego | ||
 Portret Szczepana Hołowczyca autorstwa Antoniego Brodowskiego | ||
| ||
| Data i miejsce urodzenia | przed 19 sierpnia 1741 | |
|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | ||
| Miejsce pochówku | ||
| Arcybiskup metropolita warszawski | ||
| Okres sprawowania | 1819–1823 | |
| Biskup diecezjalny sandomierski | ||
| Okres sprawowania | 1819 | |
| Wyznanie | ||
| Kościół | ||
| Prezbiterat | 1772 | |
| Nominacja biskupia | 29 marca 1819 | |
| Sakra biskupia | 6 lipca 1819 | |
| Data konsekracji | 6 lipca 1819 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Konsekrator | |||||||
| Współkonsekratorzy | Daniel Ostrowski | ||||||
| |||||||
Szczepan Hołowczyc, właśc. Szczepan Hołłowczyc herbu Pierzchała (ur. przed 19 sierpnia 1741 w Orszy, zm. 27 sierpnia 1823 w Warszawie) – polski duchowny rzymskokatolicki, polityk, biskup diecezjalny sandomierski w 1819, arcybiskup metropolita warszawski i prymas Królestwa Polskiego w latach 1819–1823.
Życiorys
Pochodził z polskiej rodziny szlacheckiej. Rodzicami jego byli Bazyli i Marianna Ostaszkiewiczówna. Kształcił się w wileńskich szkołach, od 1771 studiował w warszawskim seminarium jezuitów i misjonarzy. W 1772 po przyjęciu święceń kapłańskich kontynuował studia w Rzymie.
Święcenia kapłańskie otrzymał w 1772 w Warszawie. W 1773 został proboszczem w Kutnie. Był współpracownikiem Komisji Edukacji Narodowej. W 1774 i ponownie w 1776 w zastępstwie przewodniczącego Komisji Edukacji Narodowej Michała Jerzego Poniatowskiego przeprowadził wizytację szkół pojezuickich. W 1775 został członkiem nowo powstałego Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych, gdzie brał czynny udział w jego pracach, m.in. nad nowymi programami i podręcznikami. W 1776 został sekretarzem i współpracownikiem arcybiskupa Michała Jerzego Poniatowskiego. W 1782 był wizytatorem generalnym Komisji Edukacji Narodowej i przeprowadził wizytację szkół, sporządzając następnie staranny raport. W 1781 został kanonikiem warszawskim, a w 1785 krakowskim. Następnie został prałatem kieleckim. W 1818 był kantorem krakowskiej kapituły katedralnej[1]. Od 1788 był współpracownikiem Stanisława Kostki Potockiego. W 1792 jako członek konfederacji targowickiej został przez nią delegowany do Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych[2]. W 1812 jako kanonik kapituł katedralnych warszawskiej i krakowskiej przystąpił do Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego[3]. Od 1818 był senatorem Królestwa Polskiego.
29 marca 1819 został mianowany pierwszym biskupem nowo powstałej diecezji sandomierskiej. Sakrę biskupią otrzymał w Warszawie 6 lipca 1819. Natomiast władzę w diecezji objął przez swojego pełnomocnika biskupa Aleksandra Dobrzańskiego 8 września 1819, gdyż sam 24 kwietnia 1819 został wybrany wikariuszem kapitulnym archidiecezji warszawskiej. 17 grudnia 1819 został mianowany arcybiskupem metropolitą warszawskim i 19 grudnia 1819 objął rządy. Od 1819 był jednocześnie prymasem Królestwa Polskiego. Na mocy uprawnień, jakie nadał mu papież Pius VII, podjął pracę nad reorganizacją administracji kościelnej w Królestwie Polskim. Przeprowadził kasatę wielu klasztorów. Wymusił na umierającym prymasie Franciszku Malczewskim większą liczbę skasowanych klasztorów niż przewidywała bulla papieska, co spowodowało kontrakcję papieża[4]. W 1820 był członkiem Komisji Rządowej Oświecenia Publicznego i Wyznań. W latach 1821–1823 był członkiem rzeczywistym Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk[5].
Pochowany został w podziemiach katedry św. Jana w Warszawie.
Szczepan Hołowczyc był właścicielem pałacu przy Nowym Świecie w Warszawie.
Przypisy
- ↑ Nowy Kalendarzyk Polityczny na Rok 1819, Warszawa 1818, s. 96.
- ↑ S. Korwin [Kossakowski], Trzeci Maj i Targowica, Kraków 1890, s. 123.
- ↑ Dziennik Konfederacyi Jeneralnej Królestwa Polskiego, 1812, nr 2, s. 12-13.
- ↑ M. Deszczyńska, Biskup Wojciech Skarszewski a dymisja Stanisława Kostki Potockiego, [w:] „Kwartalnik Historyczny”, rocznik CVI nr 1, Warszawa 1999, s. 53.
- ↑ A. Jraushar, Towarzystwo Warszawskie Przyjaciół Nauk 1800-1832 : monografia historyczna osnuta na źródłach archiwalnych. Ks. 4, Czasy polistopadowe : epilog : 1831-1836, 1906, s. 483.
Bibliografia
- Nitecki P., Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965–1999, Warszawa 2000.
- Wiśniewski J., Biskupi sandomierscy, Radom 1913.
- Leksykon Historii Polski, Warszawa 1995.
- Encyklopedia Warszawy, 1994.
Linki zewnętrzne
- Nota biograficzna Szczepana Hołowczyca na stronie diecezji sandomierskiej (arch.). [dostęp 2014-10-16].
- Szczepan Hołowczyc w bazie catholic-hierarchy.org (ang.) [dostęp 2012-07-30]
- Publikacje Szczepana Hołowczyca w bibliotece Polona. [dostęp 2022-01-26].