Szczupakokształtne

Szczupakokształtne
	Esociformes
	Bleeker, 1859
	Okres istnienia: kreda późna–dziś PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q
	; Szczupak pospolity (Esox lucius)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Podgromada	nowopłetwe
Infragromada	doskonałokostne
Nadrząd	przedkolcopłetwe
Rząd	szczupakokształtne
Synonimy
	Haplomi; Esocae;
	Haplomi; Esocae;

Szczupakokształtne^[2] (Esociformes) – rząd słodkowodnych ryb promieniopłetwych, blisko spokrewnionych z łososiokształtnymi (Salmoniformes). Dawniej zaliczane były w randze podrzędu szczupakowców (Esocoidei) do rzędu śledziokształtnych^[3].

Występowanie i biotop

Wody słodkie półkuli północnej – Europa, Azja i Ameryka Północna. Okresowo mogą przebywać w wodach słonawych. W zapisie kopalnym znane są z późnej kredy^[4] (Estesox i Oldmanesox^[5]).

W wodach Polski występują trzy gatunki: szczupak pospolity, muławka bałkańska i muławka wschodnioamerykańska.

Cechy charakterystyczne

Ciało szczupakokształtnych jest pokryte łuską cykloidalną. Pęcherz pławny jest połączony z jelitem drożnym kanałem. Otwór gębowy osłaniają pozbawione zębów kości szczękowe oraz nieruchome kości międzyszczękowe. Kości ciemieniowe oddziela górna kość potyliczna. Nie występują guzki rozrodcze. W mózgoczaszce brak kości przykruczej (mesocoracoideum)^[5]^[4], oczodołowo-klinowej (orbitosphenoideum) i sitowej środkowej (mesethmoideum)^[2]. Brak płetwy tłuszczowej^[4]^[5]. Położenie płetw nieparzystych w pobliżu ogona umożliwia wykonywanie szybkich ruchów do przodu – szczupakokształtne często atakują ofiarę z ukrycia.

Klasyfikacja

Do szczupakokształtnych zaliczane są rodziny^[5]:

†Palaeoesocidae
Esocidae – szczupakowate
Umbridae – muławkowate

Wcześniej wyróżniano jeszcze monotypową rodzinę daliowatych^[3] (Dalliidae). Zaliczany do niej rodzaj Dallia został sklasyfikowany w rodzinie muławkowatych^[6].

Zobacz też

Przypisy

↑ Esociformes, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ ^a ^b Nikolski 1970 ↓, s. 230.
↑ ^a ^b Ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1973 (wyd. II 1976), seria: Mały słownik zoologiczny.
↑ ^a ^b ^c Ginter 2012 ↓, s. 240.
↑ ^a ^b ^c ^d Nelson, Grande i Wilson 2016 ↓, s. 248.
↑ R. Fricke, W. N. Eschmeyer, R. van der Laan (eds): Catalog of Fishes: genera, species, references (electronic version) (ang.). California Academy of Sciences. [dostęp 2019-02-13].

Bibliografia

Ryby kopalne. red. Michał Ginter. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2012. ISBN 978-83-235-0973-8.
Mały słownik zoologiczny: ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976.
J. S. Nelson, T. C. Grande, M. V. H. Wilson: Fishes of the World. Wyd. 5. John Wiley & Sons, 2016, s. 752. ISBN 978-1-118-34233-6. (ang.)
G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Franciszek Staff (tłum.). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.

[itis-1] Esociformes, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[CITEREFNikolski1970230-2] Nikolski 1970 ↓, s. 230.

[mszR-3] Ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1973 (wyd. II 1976), seria: Mały słownik zoologiczny.

[CITEREFGinter2012240-4] Ginter 2012 ↓, s. 240.

[CITEREFNelsonGrandeWilson2016248-5] Nelson, Grande i Wilson 2016 ↓, s. 248.

[E-6] R. Fricke, W. N. Eschmeyer, R. van der Laan (eds): Catalog of Fishes: genera, species, references (electronic version) (ang.). California Academy of Sciences. [dostęp 2019-02-13].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne