Szczuroskoczek dłutozębny
| Dipodomys microps[1] | |||||
| (Merriam, 1904) | |||||
 | |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Podtyp | |||||
| Gromada | |||||
| Podgromada | |||||
| Infragromada | |||||
| Rząd | |||||
| Podrząd | |||||
| Infrarząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Podrodzina | szczuroskoczki | ||||
| Rodzaj | |||||
| Gatunek | szczuroskoczek dłutozębny | ||||
| Synonimy | |||||
| |||||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[15] | |||||
 | |||||
Szczuroskoczek dłutozębny[16] (Dipodomys microps) – gatunek ssaka podrodziny szczuroskoczków (Dipodomyinae) w obrębie rodziny karłomyszowatych (Heteromyidae).
Zasięg występowania
Szczuroskoczek dłutozębny występuje w Stanach Zjednoczonych zamieszkując w zależności od podgatunku[17]:
- D. microps microps – południowo-zachodnie Stany Zjednoczone (drenaż rzeki Owens zachodnia część pustyni Mojave, południowa Kalifornia).
- D. microps alfredi – zachodnie Stany Zjednoczone (wyspa Gunnison, Wielkie Jezioro Słone, Utah).
- D. microps aquilonius – zachodnie Stany Zjednoczone (niższe wzniesienia Great Basin Desert, północno-wschodnia Kalifornia i północno-zachodnia Nevada).
- D. microps bonnevillei – zachodnie Stany Zjednoczone (Great Basin Desert, północno-wschodnia Nevada i północno-zachodnie Utah, zasięg ściśle odpowiada dawnemu zarysowi plejstoceńskiego jeziora Bonneville).
- D. microps celsus – południowo-zachodnie Stany Zjednoczone (prawdopodobnie rozłączne populacje w Virgin River Valley, południowo-zachodnie Utah i przylegająca północno-zachodnia Arizona).
- D. microps centralis – zachodnie Stany Zjednoczone (Great Basin Desert, środkowa i wschodnia Nevada).
- D. microps idahoensis – zachodnie Stany Zjednoczone (Snake River Valley, południowo-zachodnie Idaho).
- D. microps leucotis – południowo-zachodnie Stany Zjednoczone (między Vermilion Cliffs a brzegiem Marble Canyon, rzeka Kolorado, północna Arizona).
- D. microps levipes – południowo-zachodnie Stany Zjednoczone (Panamint Valley, południowa Kalifornia).
- D. microps occidentalis – południowo-zachodnie Stany Zjednoczone (Great Basin Desert, zachodnia i południowa Nevada oraz w nieliczne, ograniczone populacje w zachodniej części pustyni Mojave, południowo-wschodnia Kalifornia).
- D. microps preblei – zachodnie Stany Zjednoczone (Great Basin Desert, południowo-wschodni Oregon i północno-zachodnia Nevada).
- D. microps russeolus – zachodnie Stany Zjednoczone (wyspa Dolphin, Wielkie Jezioro Słone, Utah).
- D. microps subtenuis – zachodnie Stany Zjednoczone (wyspy Badger, Carrington i Stansbury, Wielkie Jezioro Słone, a na południe w głąb lądu do Cedar Valley, północno-środkowe Utah).
Taksonomia
Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1904 roku amerykański zoolog Clinton Hart Merriam nadając mu nazwę Perodipus microps[2]. Holotyp pochodził z Lone Pine, w Owens Valley, w hrabstwie Inyo, w Kalifornii, w Stanach Zjednoczonych[18].
Dipodomys microps należy do grupy gatunkowej heermanni[17]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają trzynaście podgatunków[17].
Etymologia
- Dipodomys: gr. δίποδος dipodos „dwunożny”, od δι- di- „podwójnie”, od δις dis „dwa razy”, od δυο duo „dwa”; πους pous, ποδος podos „stopa”; μυς mus, μυός muos „mysz”[19][20].
- microps: gr. μικρος mikros „mały”[21]; ωψ ōps, ωπος ōpos „wygląd, oblicze”[22].
- alfredi: Alfred Marshall Bailey (1894–1978), amerykański ornitolog, pracownik terenowy, kolekcjoner, dyrektor Chicago Academy of Sciences w latach 1927–1936, dyrektor Denver Museum of Natural History w latach 1936–1969[5][20].
- aquilonius: łac. aquilonius „północny, z północy”, od aquilo, aquilonis „północny wiatr, północ”[20].
- bonnevillei: jezioro Bonneville, Stany Zjednoczone[7].
- celsus: łac. celsus „wyniosły, wysoki, dostojny”, od zanikającego cellere „podnieść”[23].
- centralis: łac. centralis, centrale „środkowy, centralny”, od centrum „środkowy punkt, środek”, od gr. κεντρον kentron „ostry punkt”[20].
- idahoensis: Idaho, Stany Zjednoczone[20].
- leucotis: gr. λευκος leukos „biały”; -ωτις -ōtis „-uchy”, od ους ous, ωτος ōtos „ucho”[20].
- levipes: łac. levipes, levipedis „chyży, lekko stąpający”, od levis „zwinny”; pes, pedis „stopa”, od gr. πους pous, ποδος podos „stopa”[20].
- occidentalis: łac. occidentalis „zachodni”, od occidens, occidentis „zachodni”, od occidere „ustawić”[20].
- preblei: Edward Alexander Preble (1871–1957), amerykański przyrodnik i ekolog[24].
- russeolus: późnołac. russeolus „trochę czerwony, czerwonawy”, od łac. russus „czerwony”[20].
- subtenuis: łac. subtenuis „raczej cienki, cieniutki”, od sub „nieco, trochę”; tenuis „cienki”[20].
Morfologia
Długość ciała (bez ogona) 110–120 mm, długość ogona 135–175 mm, długość ucha 13 mm, długość tylnej stopy 42 mm; masa ciała 40–70 g[25].
Ekologia
Szczuroskoczek dłutozębny występuje głównie na średnich wysokościach, choć zdarzały się stwierdzenia na wysokości do 3200 m n.p.m. w hrabstwie Inyo.
Szczuroskoczek dłutozębn występuje na terenach pustynnych dolin, porośniętych głównie zaroślami tworzonymi przez Atriplex confertifolia. Pojawia się także na terenach porośniętych przez Coleogyne ramosissima. Preferuje tereny pokryte roślinnością krzewiastą i zwykle unika terenów pokrytych wydmami.
Kopie nory w taki sposób, by otwór wejściowy znajdował się przy korzeniach krzewów. Według danych z Kalifornii okres godowy trwa zwykle od lutego do połowy marca. Ciąża trwa 30 do 34 dni. Samica rodzi od 1 do 4 młodych (najczęściej 2). Zwykle występuje jeden miot, jednakże w korzystnych warunkach samica może urodzić drugi miot[15].
Szczuroskoczki dłutozębne żyją samotnie. Ich areał osobniczy obejmuje od mniej niż 1 ha do około 5 ha. Żywią się głównie liśćmi (z których przy pomocy przystosowanych do tego dolnych siekaczy usuwają epidermę, zawierającą dużo soli[26]) i nasionami Atriplex confertifolia. Są to zwierzęta nocne. Są aktywne przez cały rok.
Status zagrożenia i ochrona
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (najmniejszej troski). Nie ma poważniejszych zagrożeń dla populacji tego gatunku[15].
Przypisy
- ↑ Dipodomys microps, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b c C.H. Merriam. New and little known kangaroo rats of the genus Perodipus. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 17, s. 145, 1904. (ang.).
- ↑ E.A. Goldman. Two new rodents from Oregon and Nevada. „Journal of Mammalogy”. 2 (4), s. 233, 1921. DOI: 10.2307/1373557. (ang.).
- ↑ R. Hardy. Three new rodents from southern Utah. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 55, s. 89, 1942. (ang.).
- ↑ a b Goldman 1937 ↓, s. 221.
- ↑ G. Willett. A new kangaroo rat from northeastern California. „Journal of Mammalogy”. 16 (1), s. 63, 1935. DOI: 10.2307/1374532. (ang.).
- ↑ a b Goldman 1937 ↓, s. 222.
- ↑ E.A. Goldman. Two new kangaroo rats from Arizona. „Journal of the Washington Academy of Sciences”. 14 (15), s. 372, 1924. (ang.).
- ↑ Hall i Dale 1939 ↓, s. 52.
- ↑ Hall i Dale 1939 ↓, s. 53.
- ↑ E.A. Goldman. Three new rodents from Arizona and New Mexico. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 44, s. 135, 1931. (ang.).
- ↑ Hall i Dale 1939 ↓, s. 56.
- ↑ Goldman 1939 ↓, s. 353.
- ↑ Goldman 1939 ↓, s. 354.
- ↑ a b c F. Cassola, Dipodomys microps, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016 [online], wersja 2021-2 [dostęp 2021-10-14] (ang.).
- ↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 216. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 304. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Dipodomys microps. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-10-14].
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 238, 1904. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World [online], S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 136.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 155.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 44.
- ↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 329. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
- ↑ D. Hafner: Family Heteromyidae (Pocket Mice, Kangaroo Mice and Kangaroo Rats). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 230–231. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
- ↑ R. Thomas Palo, Charles T. Robbins: Plant defenses against mammalian herbivory. CRC Press, 1991, s. 179. ISBN 978-0-683-30577-7.
Bibliografia
- E.A. Goldman. Four new mammals from Utah. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 50, s. 221–225, 1937. (ang.).
- E.R. Hall & F.H. Dale. Geographic races of the kangaroo rat, Dipodomys microps. „Occasional Papers of the Museum of Zoology, Louisiana State University”. 4, s. 47–62, 1939. (ang.).
- E.A. Goldman. Nine new mammals from islands in Great Salt Lake, Utah. „Journal of Mammalogy”. 20 (3), s. 351–357, 1939. DOI: 10.2307/1374264. (ang.).
- E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 1. Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256. (ang.).
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Autor: David Syzdek, Licencja: CC BY 2.0
Chisel toothed kangaroo rat, White River Valley, Nye County, Nevada