Szkielet glebowy

Żwir jako szkielet gleby

Szkielet glebowy (części szkieletowe, frakcje szkieletowe) – część mineralna gleby obejmująca frakcje granulometryczne o średnicy większej niż 2 mm (1 mm). Do szkieletu gleby zalicza się żwir i kamienie, a także głazy i bloki, które występują w materiale glebowym.

W gleboznawstwie mineralny materiał glebowy (nieobejmujący materii organicznej, wody glebowej ani powietrza glebowego), w zależności od średniej wielkości ziaren, dzieli się na części szkieletowe oraz części ziemiste. Granica pomiędzy nimi, w zależności od przyjętego podziału na frakcje, najczęściej wynosi 2 mm lub 1 mm.

W Polsce od 2008 r. w naukach o glebie obowiązuje, ogłoszona przez Polskie Towarzystwo Gleboznawcze, „Klasyfikacja uziarnienia gleb i utworów mineralnych", która definiuje szkielet glebowy jako frakcję większą niż 2 mm^[1]. Podział ten jest zbieżny z podziałem według Polskiej Normy PN-R-04033^[2].

W obowiązującym od lat 50. XX w. podziale części mineralnych gleby na frakcje granica pomiędzy częściami szkieletowymi i częściami ziemistymi wynosiła 1 mm^[3].

Charakterystyka

Najczęściej są to okruchy skalne o składzie mineralnym takim samym lub zbliżonym do skał, z których powstały. Często można dostrzec ziarna minerałów, najczęściej kwarcu, ale też spotyka się skalenie, miki, amfibole i in. Stopień obtoczenia żwiru i kamieni zależy od rodzaju transportu ziarna (transport wodny, eoliczny - obtoczone; w górach, z wietrzenia in situ - ostrokrawędziste). Znaczna domieszka frakcji szkieletowych utrudnia uprawę mechaniczną ziemi^[4].

Analiza

Elementem przygotowania każdej próbki gleby do dalszych analiz laboratoryjnych jest rozdzielenie od siebie części szkieletowych i części ziemistych. Do większości analiz wykorzystuje się jedynie części ziemiste gleby. Po zważeniu suchej próbki odkłada się ręcznie większe części szkieletowe, a pozostały materiał delikatnie rozciera gumowym korkiem w moździerzu i przesiewa przez sito o średnicy oczek 1 lub 2 mm. Pozostały na sicie materiał waży się razem z wcześniej odłożonymi częściami szkieletowymi co pozwala na obliczenie procentowej zawartości szkieletu glebowego^[5].

Przypisy