Szkoła Domowej Pracy Kobiet

Szkoła Domowej Pracy Kobiet – szkoła gospodarcza dla dziewcząt, kształcąca w oparciu o wartości chrześcijańskie, założona w 1882 r. przez Jadwigę z Działyńskich Zamoyską, istniejąca do 1950 roku.

Historia

Inspiracja założenia szkoły pochodziło od francuskich oratorian z którymi Jadwiga Zamoyska i jej córka, Maria zetknęły się w czasie pobytu w Paryżu. Ideę szkoły wyrażały słowa zawarte w jej statucie: „Dać kobietom możność uzupełnienia wychowania w zakresie obowiązków życia domowego, wprawiając je do potrójnej pracy, ręcznej, umysłowej i duchowej, do zasadniczego przestrzegania porządku i oszczędności sił, czasu i mienia”[1].

Szkoła rozpoczęła swoją działalność w majątku Zamoyskich w wielkopolskim Kórniku. W 1886 r. z powodu rugów pruskich została zamknięta, a Jadwigę Zamoyską wydalono z Niemiec jako obywatelkę Francji. Placówka została przeniesiona do Starej Lubowli na Spiszu (dziś Słowacja), potem do Kalwarii Zebrzydowskiej, a w 1891 r. do Kuźnic, które na licytacji dóbr zakopiańskich zakupił syn założycielki szkoły, Władysław Zamoyski. Szkoła umieszczona została w budynku dawnej dyrekcji huty żelaza. Oprócz podstawowej edukacji uczono tam też prac gospodarskich i kuchennych, organizacji pracy domowej, dobrych manier, patriotyzmu, pobożności i gimnastyki. Od śmierci w 1924 r. Władysława Zamoyskiego, który cały swój majątek zapisał narodowi polskiemu, szkoła była utrzymywana przez Fundację Kórnicką[2][3][4]. Od roku szkolnego 1933/34 placówka przyjęła nazwę Prywatna Jednoroczna Szkoła Domowej Pracy Kobiet Fundacji "Zakłady Kórnickie". W roku szkolnym 1937/38 otwarto tutaj dwuletnie Prywatne Liceum Gospodarczo-Społeczne im. Gen. Jadwigi Zamoyskiej Fundacji "Zakłady Kórnickie". Funkcjonowały przy nim dwa roczne kursy Przysposobienia w Gospodarstwie Rodzinnym[5].

W czasie okupacji niemieckiej szkoła została przeniesiona z Kuźnic do willi „Oksza” w centrum Zakopanego[6]. Po wojnie szkoła powróciła do Kuźnic, ale w 1950 r. została zlikwidowana przez władze państwowe[7]. W jej obiektach powstał Specjalistyczny Zespół Rehabilitacyjno-Ortopedyczny dla Dzieci i Młodzieży, który w 1997 r. przekształcił się w Klinikę Ortopedii i Rehabilitacji Dzieci i Młodzieży w Zakopanem Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Obiekty będące w złym stanie technicznym przejął w 2003 r. na mocy ustawy o ochronie przyrody Tatrzański Park Narodowy[8].

Przypisy

  1. ↑ 3 x K, czyli krzyż, kądziel i książka. O początkach Szkoły Domowej Pracy Kobiet, 3 x K, czyli krzyż, kądziel i książka. O początkach Szkoły Domowej Pracy Kobiet - 3 x K, czyli krzyż, kądziel i książka. O początkach Szkoły Domowej Pracy Kobiet - Wydarzenia - Wiedza - HISTORIA: POSZUKAJ [dostęp 2022-10-20] (pol.).
  2. ↑ W Zakopanem wspominano szkołę generałowej Zamoyskiej, dzieje.pl [dostęp 2022-10-20] (pol.).
  3. ↑ Mąż o niezachwianej woli. Władysław Zamoyski 1853–1924 (cz. 2), histmag.org [dostęp 2022-10-20].
  4. ↑ W Zakopanem wspominano szkołę generałowej Zamoyskiej, dzieje.pl [dostęp 2022-11-21] (pol.).
  5. ↑ Zofia Nowak, Finansowanie Szkoły Domowej Pracy Kobiet e Kuźnicach przez Fundacje "Zakłady Kórnickie" w latach 1925-1939., „Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej”, 30, 2013, s. 173-174, ISSN 0551-3790.
  6. ↑ Galeria Sztuki w willi Oksza – Muzeum Tatrzańskie [dostęp 2022-10-20] (pol.).
  7. ↑ Tatry na starej fotografii. Oficjalna strona Jacka Ptaka. Szkoła Domowej Pracy Kobiet Jadwigi Zamoyskiej., www.jacekptak.com.pl [dostęp 2022-11-21].
  8. ↑ ZCK, Zespół Dworsko-Parkowy w Kuźnicach, Zakopane - oficjalny serwis internetowy [dostęp 2022-10-20] (pol.).