Szkoła Podchorążych Legionów Polskich

Szkoła Podchorążych Legionów Polskich
Historia
Państwo

 Austro-Węgry

Sformowanie

1914

Rozformowanie

1915

Dowódcy
Pierwszy

ppłk Władysław Sikorski

Ostatni

mjr Roman Albinowski

Działania zbrojne
I wojna światowa
Organizacja
Dyslokacja

Kraków, Jabłonków, Máramarossziget, Kamieńsk

Formacja

Legiony Polskie

Podległość

c. i k. Komenda Legionów Polskich

Przysięga elewów 4 listopada 1914.
Przysięga elewów 4 listopada 1914.

Szkoła Podchorążych Legionów Polskich – szkoła kształcąca kandydatów na oficerów Legionów Polskich.

Historia szkoły

Po wybuchu I wojny światowej nastąpiła mobilizacja Związku Strzeleckiego i Drużyn Strzeleckich. W oparciu o nie powstały Legiony Polskie podporządkowane polityczne Naczelnemu Komitetowi Narodowemu (NKN), militarnie armii austriackiej. W związku z napływem dużej liczby żołnierzy do Legionów (utworzono kilka pułków) zaistniała potrzeba kształcenia kadr wojskowych. W tym celu NKN zwrócił się do c. i k. Naczelnej Komendy Armii z prośbą o pozwolenie otwarcia polskiej szkoły podchorążych[1]. 9 października 1914 szkołą rozpoczęła działalność, 4 listopada odbyło się otwarcie szkoły. Po mszy na Wawelu na placu obok budynku szkoły w Dębnikach[2] odbyła się przysięga 92 podchorążych[3]. Odebrał ją komendant Szkoły Roman Albinowski[4]. Program nauki wzorowany był na austriackiej szkole oficerów rezerwy stanu wojennego. Szkolenie teoretyczne było bardzo wąskie i powierzchowne. Miało ono, z założenia, w możliwie najkrótszym czasie wyszkolić młodego dowódcę zdolnego dowodzić plutonem na froncie.

Komendantem Szkoły mianowano ppłk. Władysława Sikorskiego, a następnie kpt. Romana Albinowskiego. Do Szkoły przyjęto 72 żołnierzy. Wśród nich byli absolwenci wyższych uczelni. W połowie listopada Szkoła została przeniesiona do Jabłonkowa, z końcem grudnia do Máramarossziget, a w połowie kwietnia 1915 do Kamieńska, gdzie rozpoczęto dopiero regularną naukę[1]. Szkolenie trwało 7 tygodni. Dlatego przyjmowano do niej przeszkolonych żołnierzy lub podoficerów, możliwie z doświadczeniem bojowym. Po zakończeniu absolwenci otrzymywali stopień aspiranta oficerskiego, a następnie stopień podchorążego.

Szkoła kształciła przyszłych oficerów do lipca 1915, kiedy to została rozwiązana.

27 lipca 1915 w dodatku do rozkazu nr 84 c. i k. Komendy Grupy Polskich Legionów ogłoszono „Wyniki kursu w Szkole podchorążych z czerwca – lipca 1915”[5][6].

Szkoła wykształciła ok. 200 aspirantów oficerskich i kilkunastu podchorążych.

Szkołę reaktywowano w 1916 w Legionowie, jako szkołę przyfrontowa Legionów.

Absolwenci

II kurs[7][8]
  1. Antoni Białoskórski
  2. Stanisław Bucki
  3. Stanisław Dworzak
  4. Tadeusz Feldstein
  5. Eugeniusz Greszel
  6. Kazimierz Gwiazdomorski
  7. Adam Kiełbiński
  8. Władysław Krogulski
  9. Włodzimierz Kruszelnicki
  10. Stanisław Liśkiewicz
  11. Kazimierz Marszałkowicz
  12. Franciszek Matuszczak
  13. Stanisław Mitera
  14. Józef Stanisław Morawski
  15. Kazimierz Nodzeński
  16. Janusz Olszamowski ps. „Łaszczyc”
  17. Tadeusz Osostowicz
  18. Zbigniew Osostowicz
  19. Stanisław Sołtysik
  20. Antoni Staich
  21. Czesław Stypulski
  22. Stanisław Szarski
  23. Klemens Świtalski

Odznaka pamiątkowa

Odznaka czteroczęściowa o wymiarach 40x40 mm ma kształt krzyża Orderu Virtuti Militari nałożonego na koło o średnicy 31,5 mm. Krzyż i koło czarno oksydowane. W środku nałożona złota tarcza z nałożonym na niej orłem w koronie. Wzdłuż krawędzi tarczy zielono emaliowany wieniec. Na ramionach krzyża napisy "SZKOŁA POD - CHORĄŻYCH", "LEGIONY POLSKIE". Na lukach koła napisy dotyczący historii szkoły: „Kraków", „Łazy", „M.Sziget", „Kamieńsk". Litery w kole, krawędzie koła i strona odwrotna – srebrne. Strona odwrotna krzyża – czarna. Na odwrotnej stronie prawego ramienia krzyża sygnatura wytwórcy – Stanisława Reisinga[9].

Przypisy

  1. a b Lenkiewicz, Sujkowski i Zieliński 1930 ↓, s. 265.
  2. ul Konfederacka 12 Dębnicki Dzwon 2016 nr 6 s. 4 Dostęp 29 lipca 2017 [1]
  3. Polska Szkoła Podchorążych Nowości Illustrowane 1914 nr 46 s. 1-2 [2]
  4. Otwarcie szkoły podchorążych Czas 1914 nr 541 z 4 listopada s. 2 [3]
  5. Komenda Legionów (Dowództwo Polskiego Korpusu Posiłkowego). [w:] sygn. I.120.1.123 s. 261–262 [on-line]. Centralne Archiwum Wojskowe. [dostęp 2022-10-17].
  6. Lenkiewicz, Sujkowski i Zieliński 1930 ↓, s. 271–273.
  7. Lenkiewicz, Sujkowski i Zieliński 1930 ↓, s. 270–271.
  8. Rozkaz Nr 123. „Goniec Polowy Legionów : Dziennik rozporzadzeń Komendy Legionów Polskich”. 4, s. 1, 1915-05-29. Piotrków. .
  9. Moś i Soszyński 2007 ↓, s. 11.

Bibliografia

  • Wacław Lenkiewicz, Andrzej Sujkowski, Hugo Zieliński: Księga Pamiątkowa 1830 – 29 XI 1930. Szkice z dziejów piechoty polskiej. Ostrów-Komorowo: Szkoła Podchorążych Piechoty, 1930.
  • Wojciech B. Moś, Włodzimierz Soszyński: Polskie szkolnictwo wojskowe 1908–1939. Odznaki, emblematy, dokumenty. Kraków: Muzeum Górnośląskie w Bytomiu, Wydawnictwo Avalon, 2007. ISBN 978-83-60448-24-3.
  • Stanisław Rutkowski, Zarys dziejów polskiego szkolnictwa wojskowego, wyd. MON, Warszawa, 1970

Media użyte na tej stronie

Orzełek legionowy.svg
Orzełek legionowy
Szkoła Podchorążych Legionów Polskich przysięga 2.jpg
Przysięga elewów Szkoły Podchorążych Legionów Polskich 4 listopada 1914 w Krakowie.
Flag of Austria-Hungary (1867-1918).svg
Flag of the Austro-Hungarian Monarchy (1867-1918)
Szkoła Podchorążych Legionów Polskich przysięga.jpg
Przysięga elewów Szkoły Podchorążych Legionów Polskich 4 listopada 1914 w Krakowie.