Szkoła Rolnicza w Braniewie

Szkoła Rolnicza
w Braniewie

zawodowa, średnia
Szkoła Rolnicza zyskała w 1912 roku własny budynek (zdj. 2021)
Państwo	Polska
Miejscowość	Braniewo
Adres	ul. Szkolna 11, Braniewo
Data założenia	17 października 1887
Data zamknięcia	druga dekada XXI w.
Położenie na mapie Braniewa Szkoła Rolnicza w Braniewie
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Szkoła Rolnicza w Braniewie
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Szkoła Rolnicza w Braniewie
Położenie na mapie powiatu braniewskiego Szkoła Rolnicza w Braniewie
54°22′58,116″N 19°50′23,892″E/54,382810 19,839970

Szkoła Rolnicza w Braniewie – placówka oświatowa w Braniewie założona w 1887 roku, jedna z najstarszych szkół rolniczych w Prusach Wschodnich, zlikwidowana na początku 2. dekady XXI wieku.

Powstanie i historia szkoły do 1945

Ul. Szkolna, pierwszy po prawej budynek dawnej szkoły zimowej

Szkoła, po prawej stronie kamień upamiętniający uczniów szkoły poległych w I wojnie światowej, odsłonięty w 1922 roku^[1]

Zimowe szkoły rolnicze zaczęto tworzyć w Prusach pod koniec XIX w. jako placówki oświatowe przymujące uczniów po ukończeniu szkoły podstawowej (Volksschule). Nauka w nich trwała 2 lata, obejmowała program szkoły rolniczej i prowadzenia była tylko w semestrach zimowych, gdyż w okresie wiosenno-jesiennym młodzież była niebędna w pracy na gospodarce.

Zimowa Szkoła Rolnicza w Braniewie (Landwirtschaftliche Winterschule) została założona przez Paula Giseviusa (późniejszego profesora i rektora Uniwersytetu w Gießen) na zlecenie Centralnego Wschodniopruskiego Towarzystwa Rolnego (Ostpreussischer Landwirtschaftlicher Centralverein) i otwarta 17 października 1887 roku^[2]. Była czwartą tego typu placówką oświatową na terenie Prus Wschodnich – niedługo przedtem powstały zimowe szkoły rolnicze w miejscowościach: Gusiew (Gumbinnen, 1874), Węgorzewo (Angerburg, 1877) i Znamiensk (Wehlau, 1879).

W pierwszych latach istnienia, na skutek skromnych środków finansowych, szkoła musiała się gnieździć w wynajmowanych trzech ciasnych pokojach gospody (2 sale lekcyjne i pokój nauczycielski) w centrum miasta przy końskim targu. Ponieważ nie była w stanie pomieścić rosnącej liczby uczniów, wkrótce została przeniesiona do większego budynku położonego przy kościółku nowomiejskim (teraz cerkiew św. Trójcy). Był to budynek starostwa powiatowego, które przeniosło się do nowego gmachu (współcześnie jest to budynek Urzędu Miasta w Braniewie). I ta lokalizacja okazała się niezadługo niewystarczająca dla szkoły, by móc pomieścić wszystkich uczniów. Postanowiono wybudować własny budynek szkolny^[1].

W 1912 szkoła przeniosła się do nowo wybudowanego budynku przy drodze prowadzącej do Rogit (Regitter Weg, po wojnie ul. Szkolna), w którym to obiekcie funkcjonowała do jej likwidacji w XXI wieku. W budynku tym znajdowały się dwie duże sale lekcyjne, sala pomocy dydaktycznych, pokój nauczycielski, gabinet dyrektora oraz inne pomieszczenia na poddaszu, w tym m.in. mieszkanie dyrektora.

Szkoła była przeznaczona dla uczniów wszystkich wyznań. Początkowo była przeznaczona tylko dla chłopców, a ze względu na specyfikę pracy w rolnictwie funkcjonowała jako szkoła zimowa. Do 1893 roku szkołę ukończył 48 uczniów. Średnio do szkoły uczęszczało ok. 30 uczniów^[2]. Największe oblężenie uczniów szkoła miała w semestrze zimowym 1921/1922, kiedy to wskutek zaległości spowodowanych przez I wojnę światową, w szkole było ponad 120 mężczyzn. W 1925/1926 roku utworzono w szkole, nie bez oporów konserwatywnej części mieszkańców, oddział gospodarstwa domowego dla dziewcząt^[3]. Wówczas urządzono dla nich w piwnicy budynku nowoczesną kuchnię edukacyjną (Lehrküche) ze spiżarnią. W 1927 powstała kolejna szkoła rolnicza w pobliskim Mamonowie, która odciążyła braniewską placówkę. W 1933 roku w szkole uczyło 62 chłopców i 20 dziewcząt^[4].

Do szkoły przyjmowani byli uczniowie po ukończeniu szkoły elementarnej od 15 roku życia. Nauka trwała 2 lata (2 semestry zimowe), obejmując ok. 30 godzin tygodniowo. Oprócz wiedzy z obszaru nauk rolniczych, kontynuowano naukę przedmiotów podstawowych – matematyki i języka niemieckiego, gdyż uczniowie wykazywali tu duże braki mimo ukończenia szkoły elementarnej. W ograniczonym zakresie była prowadzona też nauka z wielu innych przedmiotów jak m.in. szkolenie przeciwpożarowe czy wychowanie fizyczne.

W 1922 roku przed budynkiem szkoły został odsłonięty kamień z tablicą upamiętniającą uczniów szkoły poległych w czasie I wojny światowej^[1]. Po II wojnie światowej tablica zniknęła, zachował się współcześnie tylko sam głaz.

W semestrze zimowym 1942/1943 zawieszone zostały lekcje w starszej klasie dla chłopców ze względu na pobór do wojska, w 1944 również w klasie niższej. Nauka w oddziale żeńskim była prowadzona do 22 stycznia 1945 roku. W tym dniu musiano przerwać lekcje, by udostępnić budynek na tymczasową kwaterę dla żołnierzy i uchodźców cywilnych z Prus Wschodnich^[1]. Dwa miesiące później, 20 marca, miasto zajęła Armia Czerwona, o dalszej nauce nie mogło być mowy^[5].

Historia szkoły po 1945

Po II wojnie światowej władze miasta podjęły starania o reaktywację szkoły rolniczej w Braniewie. Pierwszy plan zorganizowania takiej szkoły w 1948 roku na bazie miejskiego majątku ziemskiego spalił na panewce. Szkoła Rolnicza w Braniewie została odtworzona dopiero w roku 1968. Jej pierwszym dyrektorem został Jarosław Zabłocki, uczniów w dwóch oddziałach było 49. Już rok później szkoła w trzech oddziałach miała 88 uczniów. W latach 1971–1975 szkołą kierował Henryk Bardoński. Dopiero w roku szkolnym 1976/1977 odzyskany został przedwojenny budynek szkoły rolniczej w Braniewie przy ulicy Szkolnej 11, gdyż wcześniej (do 1974 roku) obiekt ten był siedzibą braniewskiego sądu. Starania kolejnego dyrektora szkoły Mariana Głuszkowskiego sprawiły, że szkoła została wyposażona w meble, pomoce naukowe, warsztat, zakupiono maszyny rolnicze. W pobliskich PGR-ach odbywały się praktyki zawodowe. Zakupiono ciągnik rolniczy, a w 1994 roku samochód marki Fiat 126p do prowadzenia kursów nauki jazdy dla uczniów. W 1990 roku kształciło się w placówce 250 uczniów pod kierunkiem 20 nauczycieli^[6].

Od 1999 roku, w związku z reformą administracyjną połączoną z reformą w oświacie, szkoła zaczęła podlegać Starostwu Powiatowemu w Braniewie. W ostatnim okresie istnienia szkoła funkcjonowała pod nazwą „Zespół Szkół Ekonomicznych w Braniewie”, kontynuowała jednak ponadstuletnią tradycję rolniczą, prowadząc nauczanie na kierunkach: technik agrobiznesu oraz ogrodnik^[7].

Przypisy