Szkoła szwedzka

Szkoła szwedzka jest to nazwa przełomowego nurtu w szwedzkim kinie niemym, który zdobył światowe uznanie pod koniec I wojny światowej i w okresie tuż po niej.

Ramy czasowe

Przyjmuje się, że okres rozkwitu nurtu to lata 1916-1923, jakkolwiek o jego początkach można mówić już około roku 1914, a wybrzmiewał jeszcze przez kilka lat po 1923 roku, do około 1927, choć w tym końcowym okresie nie powstawały już tak wybitne filmy jak te z okresu głównego.

Przedstawiciele

Reżyserzy:

• Victor Sjöström
• Mauritz Stiller

Operatorzy:

• Henrik Jaenzon
• Julius Jaenzon

oraz producent

• Charles Magnusson

Cechy charakterystyczne

• ogromna rola natury;
• fotograficzny realizm w sposobie filmowania;
• niezwykła na warunki kina niemego poważna problematyka moralna i psychologiczna;
• zamiłowanie do szwedzkiej literatury - większość filmów była ekranizacjami dzieł skandynawskich pisarzy; przełomowe podejście do problemu ekranowej adaptacji literatury

Znaczenie

Na początku lat 20. XX wieku powszechnie w środowisku filmowym (Carl Theodor Dreyer, Louis Delluc i inni) uważano kinematografię szwedzką za najlepszą artystycznie na świecie - właśnie za sprawą szkoły szwedzkiej.

Dokonała przełomu w dziedzinie adaptacji literatury: zamiast streszczać znaną książkę, jak to do tamtej pory czyniono, filmowcy szwedzcy zaczęli szukać środków, jak oddać jej klimat i prawdziwy sens przy użyciu środków ekranowych.

Stworzyła filmy uważane przez wielu historyków (Kwiatkowski, Toeplitz, Garbicz, Klinowski) za pierwsze naprawdę dojrzałe i spójne artystycznie, formalnie i intelektualnie dzieła filmowe.

Główne Filmy

• Gösta Berling Mauritza Stillera z 1924 r.;
• Terje Vigen Victora Sjöströma z 1916 r., na podstawie utworu Henryka Ibsena;
• Banici Victora Sjöströma z 1917 r., na podstawie sztuki Bärg-Ejvind och hans hustru (Berg-Ejvind i jego żona) Jóhanna Sigurjónssona;
• Skarb rodu Arne Mauritza Stillera z 1919 r. na podstawie utworu Selmy Lagerlöf;
• Eroticon Mauritza Stillera z 1920 r.;
• Wózek śmierci (inny polski tytuł: Furman śmierci) Victora Sjöströma z 1920 r. na podstawie utworu Selmy Lagerlöf;

Literatura

• P. Cowie, Swedish Cinema, New York 1966
• A. Kwiatkowski, Film skandynawski, Warszawa 1986
• A. Garbicz, J. Klinowski, Kino - wehikuł magiczny, t. 1, Kraków 1981
• J. Toeplitz, Historia sztuki filmowej, t. 1, Warszawa 1955
• G. Werner, Den svenska filmens historia, Stockholm 1978
• J. Wojnicka, O. Katafiasz, Słownik wiedzy o filmie, Bielsko-Biała 2008