Szlarnik pacyficzny

Szlarnik pacyficzny

Zosterops conspicillatus[1]
(von Kittlitz, 1833)
Przedstawiciel podgatunku Z. c. saypani
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	szlarniki
Rodzaj	Zosterops
Gatunek	szlarnik pacyficzny
Synonimy
Dicæum conspicillatum von Kittlitz, 1833
Podgatunki
Z. c. saypani Dubois, AJC, 1902 Z. c. conspicillatus (von Kittlitz, 1833)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
wymarły

Szlarnik pacyficzny (Zosterops conspicillatus) – gatunek małego ptaka z rodziny szlarników (Zosteropidae). Klasyfikacja niejasna; IOC wyróżnia dwa podgatunki – szlarnika pacyficznego, który zamieszkiwał wyspę Guam (ostatni raz widziany w 1983; wymarły) i szlarnika białokantarowego, który zamieszkuje trzy wyspy spośród północnych Marianów Północnych (bliski zagrożenia wyginięciem).

Taksonomia

Fragment tablicy barwnej dołączonej do pierwszego opisu

Po raz pierwszy gatunek opisał Heinrich von Kittlitz w 1833 na podstawie holotypu z wyspy Guam. Nowemu gatunkowi nadał nazwę Dicæum conspicillatum^[3]. Obecnie (2021) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny umieszcza szlarnika pacyficznego w rodzaju Zosterops pod nazwą Z. conspicillatus. Wyróżnia dwa podgatunki: nominatywny (szlarnik pacyficzny^[4]) i Z. c. saypani (szlarnik białokantarowy^[4])^[5], który został opisany po raz pierwszy przez Dubois w 1902 na podstawie holotypu z Saipanu^[6]. Klasyfikacja jest jednak sporna. Niektórzy uznają te dwa podgatunki za odrębne gatunki^[7], są również odrębnie klasyfikowane przez IUCN^[8][9]. Badania mtDNA nie wykazały znaczącej różnicy między ptakami z Guamu a szlarnikami białokantarowymi; różnice w sekwencjach badanych par zasad wynosiły 0,6 ± 0,5%, co jest typowe dla ptaków wróblowych należących do jednego gatunku^[10].

Morfologia

Długość ciała wynosi około 10^[7]–12^[11][8] cm, masa ciała 7,9–10,5 g^[7]. Wierzch ciała jest jaskrawy, oliwkowozielony, pokrywy uszne oliwkowe. Widoczna biała obrączka oczna. Spód ciała białożółty^[11].

Zasięg występowania

Wymarły szlarnik pacyficzny zamieszkiwał wyspę Guam^[12]. Szlarniki białokantarowe występują na trzech wyspach spośród Marianów Północnych: Saipan, Tinian i Aguijan^[11].

Ekologia i zachowanie

Szlarniki białokantarowe zamieszkują różnorodne środowiska – od lasów porastających wapienne skały po zarośla wtórne z krzewami i siedliska ludzkie. Są rzadsze na sawannach z trawami o ostrych źdźbłach. Często żerują w większych stadach w koronach drzew. Żywią się nasionami, owadami, owocami, gąsienicami. Zdają się konkurować o pokarm z większymi złotoszlarnikami (Cleptornis marchei)^[11].

Szlarniki pacyficzne, zamieszkujące Guam, występowały niemal we wszystkich środowiskach na wyspie. Żerowały w figowcach (Ficus) i drzewach Guettarda (marzanowate), zaroślach wtórnych, na obszarach trawiastych i zboczach; obserwowano je również na plażach i bagnach^[13].

Lęgi

Okres lęgowy szlarników białokantarowych trwa od stycznia do lutego oraz w sierpniu i październiku. Na Saipanie jego najintensywniejszy przebieg przypada na luty i marzec. Najczęściej gniazda zakładają w zaroślach Leucaena leucocephala^[11]. W przypadku szlarników pacyficznych odnotowano niewiele gniazd; według Harterta umieszczone były od 1 do 2 m nad ziemią. Jedno zbudowane było z delikatnych włókien roślinnych i korzonków^[13].

Status

IUCN klasyfikuje obydwa podgatunki jako odrębne gatunki. Szlarnik pacyficzny jest wymarły (EX, Extinct)^[9]. Najbardziej prawdopodobną przyczyną jego wymarcia było przypadkowe wprowadzenie na wyspę węża Boiga irregularis; po tym liczebność populacji zaczęła gwałtownie spadać. Podczas badań w latach 1963–1968 szlarniki pacyficzne występowały już tylko na izolowanych obszarach, w latach 70. XX wieku jedynie w okolicach klifów i północnego płaskowyżu. W 1981 odnotowano 2200 osobników, zamieszkujących obszar odpowiadający zaledwie 2% pierwotnego zasięgu. Ostatnia obserwacja miała miejsce w czerwcu 1983, podgatunek uznano za wymarły^[12][13]. Szlarniki białokantarowe klasyfikowane są jako bliskie zagrożenia (NT, Near Threatened)^[8]. Na Saipanie zagrożenie dla tych ptaków stanowią węże Boiga irregularis. Z 2007 pochodzi informacja o planowanych szkoleniach żołnierzy na Tinianie co, podobnie jak rozwój turystyki, stanowi potencjalne zagrożenie dla szlarników^[11].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).