Szlif fasetkowy
Szlif fasetkowy = wielościenny
Rodzaj szlifu polegający na wykonaniu na kamieniu płaskich powierzchni (zwanych fasetkami) o różnych zarysach.
Zasadą szlifu fasetkowego jest obróbka kamienia w ten sposób, aby cały został pokryty symetrycznymi płaszczyznami, dla których utarła się nazwa „fasetki”.
Koronę kamienia wieńczy największa fasetka – „tafla”.
Przez powierzchnię tafli przenikają promienie świetlne aż do podstawy kamienia zwanej szpicem, który odbija promienie jak lustro, kierując je z powrotem przez fasetki korony i taflę – daje to efekt brylancji (zostanie on osiągnięty tylko wówczas, jeśli ułożenie fasetek będzie miało właściwy kąt dla danego kryształu).
Prawidłowe kąty fasetek należy przyjmować na podstawie tabeli kątów krytycznych dla poszczególnych rodzajów kryształów. Jeśli kąty krytyczne nie będą przestrzegane, promienie świetlne nie powrócą przez fasetki i taflę – ulęgną rozproszeniu i zanikowi, a kryształ będzie martwy.
Liczba i kształt fasetek określają rodzaj szlifu, który dobiera się tak by wydobyć z kamienia jego najkorzystniejsze cechy. Chcąc to osiągnąć, trzeba z matematyczną dokładnością ustalić rozmiar, liczbę i kąty nachylenia fasetek. Surowy kryształ jest najpierw rozłupywany lub piłowany, następnie obtaczany na tokarce, by nadać mu zaokrąglony kształt. Fasetki są nacinane i szlifowane stopniowo. W końcu kamień otrzymuje ostateczny poler przed oprawieniem.
Szlif ten stosuje się do obróbki kamieni przezroczystych o czystym zabarwieniu.
Składa się on:
- z górnej części, zwanej koroną,
- oraz dolnej części – podstawy.
- Oddzielający obie te części cienki pas nosi nazwę – rondysty.
Formy szlifu fasetkowego
- szlif brylantowy- kamienie o zarysie okrągłym. Uchodzi za największe osiągnięcie sztuki szlifierskiej. Stosuje się go wszędzie tam, gdzie jest to możliwe.
- szlif schodkowy – kamienie o zarysie kanciastym. Naklada się na kamienie przezroczyste o "odcieniach pośrednich", gdzie znaczącą rolę odgrywa podkreślenie barwy.
- szlif mieszany – bardzo różne ich wzajemne kombinacje. Stanowi połączenie szlifu fasetkowego i gładkiego. W górnej (lub dolnej) części kamień szlachetny uzyskuje fasetki, zaś druga część jest gładka – wyokrąglona lub płaska.
- szlif – gwiazda – w odróżnieniu od szlifu brylantowego charakteryzuje się tym, że fasetki gwiazdy są jednocześnie fasetkami głównymi (w formie trójkątów ułożonych do tafli rondysty).
- szlif krzyżowy (nożycowy) – polega on na układzie trójkątnych fasetek w koronie i w podstawie; czasem łączy się ze szlifem schodkowym.
- szlif angielski – charakterystyczną cechą jest mniejsza liczba fasetek gwiazdowych i krzyżowych (łącznie 17 fasetek). Podstawa składa się z koletu, czterech fasetek pawilonu i ośmiu fasetek krzyżowych wokół rondysty. Jest to prosty, stosunkowo łatwy szlif, dobry dla wielu odmian kamieni.
- szlif francuski – odmiana szlifu angielskiego. Charakteryzuje się formą kwadratową zarówno korony jak i rondysty oraz odmienną budową podstawy w formie prostokątnych rowów o jednakowym kącie jak krawędź korony. Zaletą tego szlifu jest możliwość wykorzystania ładnych płaskich kamieni.
- inne stare formy szlifu: szlif amerykański, jubileuszowy, stary brylantowy, róża, paron, ósemka, szesnastka, kropla, markiza, zygzak, gwiazda „cairo”, gwiazda „super light”.