Szolnok

Szolnok
Herb	Flaga
Państwo	Węgry
Komitat	Jász-Nagykun-Szolnok
Powiat	Szolnok
Zarządzający	Ferenc Szalay↗
Powierzchnia	187,24 km²
Populacja (I 2011); • liczba ludności; • gęstość	; 74 544; 398,1 os./km²
Nr kierunkowy	56
Kod pocztowy	5000
	Położenie na mapie Węgier Szolnok
	47°10′N 20°11′E/47,166667 20,183333
	Strona internetowa
	Portal Węgry

Szolnok (niem. Sollnock) – miasto w środkowych Węgrzech, port rzeczny nad ujściem rzeki Zagyva do Cisy, ok. 100 km na wschód od Budapesztu. Stolica komitatu Jász-Nagykun-Szolnok. Ważny ośrodek transportowy. W Szolnoku mieści się Muzeum Lotnictwa Węgierskiego. Miasto liczy ponad 74,5 tys. mieszkańców (I 2011).

Historia

Bitwa pod Szolnokiem

Około 1030 r. król Stefan I Święty ustanowił tu siedzibę komitatu. Nazwa miasta znana jest od 1075 r. Miasto ucierpiało w czasie I najazdu mongolskiego na Węgry w 1241 r. W 1552 r. miasto zajęte zostało przez Turków, którzy ustanowili w nim siedzibę sandżaku. Podczas panowania tureckiego powstał pierwszy most przez Cisę (1562). W okresie wielkiego powstania antyhabsburskiego na Węgrzech (tzw. Powstanie Rakoczego) miasto było od 1706 r. kwaterą główną wojsk powstańczych. Podczas powstania węgierskiego 1848–1849 rozegrała się pod miastem ważna bitwa, w której Węgrzy pod wodzą Jánosa Damjanicha odnieśli zwycięstwo nad Austriakami. W bitwie odznaczyły się także oddziały polskie. Bodźcem do rozwoju gospodarczego w XIX w. stała się regulacja Cisy wraz z uruchomieniem żeglugi parowej (1835) oraz poprowadzenie linii kolejowej z Budapesztu (1847). W 1919 r. miasto leżało na tworzonej przez Cisę linii frontu z interwencyjną armią rumuńską, następnie do końca lutego 1920 r. było okupowane przez Rumunów. Na skutek bombardowań w 1944 r. uległo silnym zniszczeniom, pod gruzami leżał przerzucony w 1911 r. stalowy most oraz ponad 35% substancji mieszkaniowej. Powojenna industrializacja uczyniła z miasta znaczące centrum przemysłowe z kombinatem chemicznym, fabryką celulozy, cukrownią, zakładami taboru kolejowego i innymi przedsiębiorstwami różnych branż.

Zabytki, muzea i pomniki

Kościół franciszkanów(węg.) (z klasztorem), barokowe
Dawne gimnazjum franciszkańskie
Kaplica św. Franciszka Ksawerego
Posąg Jana Nepomucena z 1804 r., barokowy
Muzeum im. Jánosa Damjanicha(węg.) (Damjanich János Múzeum)
Pomnik bitwy pod Szolnokiem(węg.)
Urząd komitacki (Megyeháza)
Ratusz(węg.) (Városháza) przy Placu Lajosa Kossutha(węg.)
Kościół reformowany(węg.)
Dwie wieże ciśnień
Hotel i łaźnie Tisza Szálló és Gyógyfürdő
Biblioteka Komitacka im. Ferenca Verseghyego(węg.) (Verseghy Ferenc Megyei Könyvtár)
Muzeum Lotnictwa Węgierskiego
Pomnik króla Stefana I z 2001 r. na placu jego imienia
Pomnik powstania węgierskiego 1956 z 2008 r.