Szombathely

Szombathely

Szombathely
Herb Flaga
Państwo	Węgry
Komitat	Vas
Powiat	Szombathely
Zarządzający	András Nemény↗
Powierzchnia	97,52 km²
Wysokość	216 m n.p.m.
Populacja (2018) • liczba ludności • gęstość	77 984 800 os./km²
Nr kierunkowy	(+36) 94
Kod pocztowy	9700
Położenie na mapie Węgier Szombathely
47°14′N 16°37′E/47,233333 16,616667
Strona internetowa
Portal Węgry

Szombathely (niem. Steinamanger, chorw. Sambotel, słoweń. Sombotel, słow. Kamenec) – miasto na zachodzie Węgier, nieopodal granicy z Austrią, siedziba władz komitatu Vas oraz powiatu Szombathely. Zajmuje powierzchnię 97,52  km² i w 2018 było zamieszkiwane przez 77 984 osoby (10. miejsce pod względem liczby mieszkańców na Węgrzech).

Historia

Teatr w Szombathely ok. 1900 r.

W czasach starożytnych miejsce to stanowiło punkt na traktach handlowych. Przebiegała tędy jedna z nitek szlaku bursztynowego. Czynnik ten zadecydował o założeniu w czasach cesarza Klaudiusza osiedla pod nazwą Colonia Claudia Savaria. W 107 r. stało się ono stolicą świeżo powołanej prowincji Panonia Górna. W 456 r. Savaria padła ofiarą trzęsienia ziemi. Przypuszczalnie od XI w. miasto podporządkowane było biskupstwu Győr. Reforma administracji kościelnej wyniosła w 1777 r. Szombathely do rangi stolicy nowo utworzonego biskupstwa. W II połowie XIX w. miasto zostało ważnym węzłem kolejowym, w którym zbiegały się linie z Wiednia do Zagrzebia i z Budapesztu do Grazu. Miasto poniosło duże zniszczenia podczas II wojny światowej (bombardowania 4 marca 1945). Pod gruzami znalazła się większa część tkanki urbanistycznej (w tym barokowe zabytki).

W mieście prawdopodobnie urodził się Marcin z Tours.

Demografia

Zabytki

• Świątynia Izydy
• Kościół dominikanów pw. św. Marcina(węg.), barokowy
• Katedra Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny, barokowo-klasycystyczna
• Kościół i klasztor franciszkanów(węg.)
• Urząd komitacki (Megyeháza)
• Kolumna Trójcy Świętej na rynku
• Kościół ewangelicki
• Synagoga
• Dom narodzin węgierskiego malarza Gyuli Derkovitsa

• 

  Świątynia Izydy

• 

  Galeria i synagoga (spojrzenie od świątyni Izydy)

• 

  Katedra Nawiedzenia NMP

• 

  Kościół franciszkanów

• 

  Urząd komitacki

• 

  Fragment rynku z Kolumną Trójcy Świętej

• 

  Dom narodzin Derkovitsa

Kultura

W mieście działa Teatr im. Sándora Weöresa(węg.) (Weöres Sándor Színház).

Sport

Stadion piłkarski

W mieście ma siedzibę klub piłkarski Szombathelyi Haladás, brązowy medalista ligi węgierskiej sezonu 2008/2009.

Miasta partnerskie

• Ferrara, Włochy
• Kaufbeuren, Niemcy
• Lappeenranta, Finlandia
• Maribor, Słowenia
• Ramat Gan, Izrael
• Razgrad, Bułgaria
• Joszkar-Oła, Rosja

Bibliografia

• Węgierski Urząd Statystyczny
• Jarosław Swajdo, Węgry, Wydawnictwo BOSZ, Olszanica 2014, ISBN 978-83-7576-198-6, s. 183–185.
• Szombathely, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 18 .