Szonowice

Szonowice

wieś
Główna droga w Szonowicach
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	raciborski
Gmina	Rudnik
Liczba ludności (2016)	264
Strefa numeracyjna	32
Kod pocztowy	47-415[1]
Tablice rejestracyjne	SRC
SIMC	0221008
Położenie na mapie gminy Rudnik Szonowice
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Szonowice
Położenie na mapie województwa śląskiego Szonowice
Położenie na mapie powiatu raciborskiego Szonowice
50°09′35″N 18°09′13″E/50,159722 18,153611

Szonowice (niem. Schondorf, Schonowitz) – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie raciborskim, w gminie Rudnik. Miejscowość znajduje się w środkowo-północnej części gminy. Jej powierzchnia wynosi 4,71 km², liczy 264 mieszkańców.

Szonowice po raz pierwszy wzmiankowano w 1383 roku. Miejscowość stanowi jednostkę pomocniczą gminy: sołectwo Szonowice, w którego skład nie wchodzi już żadna inna miejscowość. Układ wsi stanowi pięć ulic: Konopnickiej, Obrońców Pokoju, Słowackiego, Wiosenna i Wygon.

Położenie

Szonowice leżą w Kotlinie Raciborskiej, w południowo-zachodniej części województwa śląskiego, nad Odrą. Wieś położona jest na pagórkowatym terenie i otaczają ją pola, lasy i łąki^[2].

Pod względem administracyjnym wieś należy do gminy Rudnik (leży w jej środkowo-północnej części), powiatu raciborskiego i województwa śląskiego.

Od północy wieś graniczy z Dolędzinem i Ponięcicami, od wschodu z Czerwięcicami, od zachodu z Modzurowem, a od południa ze Strzybnikiem.

Szonowice mają powierzchnię 4,71 km² (6,37% powierzchni gminy) oraz 264 mieszkańców (5,23% mieszkańców gminy)^[3].

Geografia

Morfologia terenu

Szonowice leżą w makroregionie Niziny Śląskiej, w obrębie regionów: Płaskowyż Głubczycki i Kotlina Raciborska^[4].

Klimat

Klimat jest łagodny, głównie poprzez sąsiedztwo rzeki Odry, a także obecność kompleksów leśnych we wschodniej części województwa opolskiego. Mała odległość od wylotu Bramy Morawskiej sprawia, że napływają tutaj masy ciepłego powietrza. Średnia temperatura roczna kształtuje się między 7 °C a 8 °C. W lipcu, który jest najcieplejszym miesiącem, temperatura waha się od 17 °C do 18 °C, a w najzimniejszym – styczniu waha się między 2 °C a 3 °C. Czas trwania okresu wegetacyjnego wynosi od ok. 210 do 230 dni, a przymrozki trwają od 80 do 100 dni w ciągu roku, natomiast pokrywa śnieżna zalega od 60 do 90 dni. Opad śródroczny oscyluje wokół 600–900 mm. Wiatry są przeważnie słabe, ok. 42% wieje z kierunku zachodniego i południowo-zachodniego, przynosząc ciepłe masy powietrza z Europy Zachodniej i basenu Morza Śródziemnego. Średnia prędkość wiatru w ciągu roku wynosi ok. 2,2 m/s^[5].

Hydrologia

W Szonowicach swoje źródła ma rzeka Dzielniczka, lewobrzeżny dopływ Odry, która płynie w kierunku północnym poza granice gminy Rudnik. Oprócz tego we wsi ma swoje źródło potok, który płynie w kierunku wschodnim i uchodzi do Odry^[6].

Podział administracyjny

Części wsi

Ulice

Demografia

W 2016 roku w Szonowicach ludność w wieku przedprodukcyjnym na 100 mieszkańców wynosiła 17,05, co uplasowało wieś powyżej średniej w gminie (16,95). Natomiast ludność w wieku produkcyjnym wynosiła 68,56 (średnia w gminie – 66,90), a w wieku poprodukcyjnym – 14,39 (średnia w gminie – 16,25). Stosunek mieszkańców w wieku poprodukcyjnym do mieszkańców w wieku produkcyjnym wynosił 21% (średnia w gminie – 24%). Mediana wieku mieszkańców wynosi 49 lat (średnia w gminie - 47,11%)^[9]. Na 100 mieszkańców wsi 51,38 stanowią kobiety, a 48,62 stanowią mężczyźni^[10].

Saldo migracji w 2016 roku wyniosło -5, a wskaźnik na 100 osób wynosi -1,89. W 2016 roku urodziło się jedno dziecko, co przełożyło się na przyrost naturalny na 100 osób wynoszący 0,38^[11].

Nazwa

Kapliczka św. Jana Nepomucena przy ul. Obrońców Pokoju

Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje wieś pod zgermanizowaną nazwą Schonowitz we fragmencie: "Schonowitz (1531 Schonowitze)"^[14][2]. W latach 1936–1945 wieś nosiła nazwę Schondorf^[2].

Historia

Pierwszy raz wieś wzmiankowano w 1383 roku jako Schonowitz^[2][15]. W 1531 roku wieś jest wzmiankowana jako Schonowice. Znajdowała się posiadłość ziemska, pod którą podlegały Szonowice. W 1870 roku został wzniesiony tutaj pałac, w którym mieszkał m.in. Carl von Wrochem wraz z małżonką Olgą. To właśnie rodzina Wrochem sprowadziła do wsi zakonnice, które założyły Katolicką Stację Sióstr św. Zofii, która zajmowała się osobami chorymi i starszymi. Stacja również prowadziła przedszkole dla miejscowych dzieci. Na początku XIX wieku we wsi znajdowała się gospoda, piekarnia, mleczarnia i liczne warsztaty rzemieślnicze^[2].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego.

Gospodarka i transport

Przez wieś przebiega droga krajowa nr 45 oraz prowadzące do niej dwie drogi powiatowe – S3520 o długości 2,6 km (do Ponęcic) S3521 o długości 1,7 km (z Modzurowa)^[16]. We wsi znajduje się jedyna stacja paliw na terenie gminy Rudnik^[17].

Na terenie wsi znajdują się dwa przystanki zbiorowego transportu publicznego^[18].

W 2016 roku we wsi zarejestrowano 14 podmiotów gospodarczych^[19], 161 osób pozostaje aktywna zawodowo^[20]. Liczba bezrobotnych na 100 mieszkańców wynosiła 2,27, natomiast wskaźnik długotrwale bezrobotnych na 100 mieszkańców wyniósł 1,52. Liczba bezrobotnych bez kwalifikacji zawodowych na 100 mieszkańców wynosiła 0,38. W Szonowicach nie zarejestrowano bezrobotnych do 25 roku życia^[21].

We wsi działa 19 podmiotów gospodarczych, które działają w następujących branżach: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo (3), przetwórstwo przemysłowe (1), budownictwo (7), handel hurtowy i detaliczny, naprawa samochodów (2), działalność związana z zakwaterowaniem i gastronomiczna (1), działalność związana z obsługą rynku nieruchomości (1), edukacja (2), działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją (1), działalność usługowa (1)^[22].

Religia

Szonowice należą do parafii Trójcy Świętej w Modzurowie, dekanatu Łany, diecezji opolskiej^[2][23].

Infrastruktura i architektura

Wszystkie gospodarstwa domowe jak i firmy korzystają z sieci wodociągowej, jednak na terenie wsi nie istnieje sieć kanalizacyjna^[24].

Na terenie wsi znajduje się 70 budynków wybudowanych przed 1989 rokiem. Średnia powierzchnia lokalowa na osobę wynosi 31 m². W Szonowicach znajduje się siedem zabytków^[25].

Zabytki i obiekty turystyczne

Przy ul. Słowackiego znajduje się pałac z 1870 roku (przekształcony na budynek mieszkalny) i park ze starodrzewiem^{[2][15][26][27][28]}, a także obora z XIX wieku stanowiąca część przypałacowego folwarku^[26][27][28].

Przy ul. Słowackiego (nr 4) znajduje kapliczka domkowa z XIX wieku. Kapliczka jest murowana z cegły i częściowo otynkowana ze sklepieniem krzyżowo-żebrowym. W środku znajduje się w centrum drewniany, neogotycki ołtarzyk, a po bokach drewniane, polichromowane figury św. Jana Nepomucena i św. Urbana^{[2][15][27][29][30]}.

Przy ul. Obrońców Pokoju (nr 10) kapliczka św. Jana Nepomucena z końca XIX wieku. Kapliczka jest murowana z cegły^{[2][15][26][30]}.

Przy ul. Słowackiego stoi krzyż przydrożny^[2]. Przy ul. Konopnickiej (nr 8) znajduje się krzyż przydrożny z końca XIX wieku. Jest to krzyż kamienny z postacią Chrystusa na postumencie z niszą, w której znajduje się figura Matki Boskiej Bolesnej^[2][28].

W Szonowicach znajdowało się dziewięć stanowisk archeologicznych z epoko neolitu, kamienia i średniowiecza^[32]. Dwa z nich zostały wpisane do wojewódzkiego rejestru zabytków^[33].

Przez wieś przebiega trasa rowerowa 342–Y (Modzurów → Szonowice → Ponięcice → Sławików) oznaczona kolorem żółtym^[34].

Kultura, oświata i sport

W Szonowicach znajduje się filia Przedszkola Samorządowego z Rudnika, a także Szkoła Podstawowa przy ul. Konopnickiej 2, które tworzą Zespół Szkół Ogólnokształcących. Przed reformą oświaty w 2017 roku we wsi działało również gimnazjum^[35]. W 2016 roku 122 dzieci uczęszczało do Zespołu Szkół Ogólnokształcących, w tym do szkoły podstawowej –, a do gimnazjum – 59^[36].

Średnie wyniki egzaminów w szkole podstawowej w 2016 roku wyglądały następująco: matematyka – 73; język polski – 49,4; a język angielski – 70. Średnie wyniki egzaminów w gimnazjum wyglądały następująco: matematyka – 45,47; język polski – 50,05; język angielski – 60,08; język niemiecki – 73,28; historia i WOS – 48,21; a przyroda – 49,2^[37].

W Szonowicach również działa świetlica wiejska, której zadaniem jest działalność kulturalna na terenie wsi. Najbliższa biblioteka znajduje się w Rudniku i Łubowicach^[23], ale wsi jest zlokalizowany punkt biblioteczny, w którym zarejestrowanych jest 132 czytelników^[38].

W Szonowicach znajduje się sala gimnastyczna w Zespole Szkół Ogólnokształcących^[39]. We wsi nie działa żaden klub ani sekcja sportowa^[40].

Bezpieczeństwo, opieka zdrowotna i społeczna

W Szonowicach znajduje się Punkt Lekarski. Najbliższe apteki znajdują się w Rudniku i Łubowicach. Najbliższy szpital znajduje się w Raciborzu. Najbliższy Ośrodek Pomocy Społecznej znajduje się w Rudniku^[23].

W 2016 roku 17 osób zwróciło się do Ośrodka Pomocy Społecznej po wsparcie z powodu bezradności opiekuńczo-wychowawczej. Po pomoc do ośrodka ze względu na ubóstwo zwróciło się pięć osób, ze względu na problemy z alkoholem – trzy osoby, a w związku z niepełnosprawnością – 8. Z dożywiania korzystało dziewięć dzieci. Żadne z dzieci nie otrzymało stypendium socjalnego. W 2016 roku jedna rodzina korzystała z pomocy asystenta rodziny, a trzynaście rodzin korzysta z pomocy w ramach programu "500+"^[41].

W 2016 roku liczba przestępstw na 100 mieszkańców popełnionych we wsi wynosiła 2,27^[42].

W Szonowicach działają trzy organizacje pozarządowe^[43].

Przypisy

Bibliografia

• Anna Bindacz: Gmina Rudnik – kraina pałaców i zieleni. Racibórz: Wydawnictwo i Agencja Wydawnicza WAW Grzegorz Wawoczny, 2005. ISBN 83-89802-09-0.
• Grzegorz Wawoczny: Zabytki powiatu raciborskiego. Racibórz: Wydawnictwo i Agencja Wydawnicza WAW Grzegorz Wawoczny, 2007. ISBN 978-83-89802-36-1.
• Felix Triest: Topographisches handbuch von Oberschliesen. Breslau: Verlag von Wilh. Gottl. Korn, 1865.
• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Rudnik. 2011.
• Program rewitalizacji gminy Rudnik na lata 2017-2023. 2017..