Szopi

Para bułgarskich Szopów w strojach odświętnych (fot. 1915)

Szopi, Szopy (bułg. Шопи) – bałkańska grupa etniczno-kulturowa zamieszkująca mezoregion tzw. Szopłuku (Шоплук) na pograniczu Bułgarii, Serbii i Macedonii Północnej.

Przez naukę bułgarską badającą ich etnos od początku XX wieku, określani są jako podgrupa Bułgarów, wyróżniająca się stosunkowo najlepiej zachowanymi cechami i obyczajami starosłowiańskimi. W Serbii jako Šopowi (Шопови) od niedawna (2011) traktowani są jako odrębna narodowość^[1].

Bułgarscy Szopi zamieszkują na ogół mało urodzajne ziemie na terenach górskich, co przy słabym rozwoju rolnictwa ukierunkowało ich na zajmowanie się hodowlą i wytworzyło raczej ubogi sposób życia. Również wsie zasiedlane przez nich w kotlinach zazwyczaj nie są duże, z przewagą domów jednokondygnacyjnych (w górach – dwukondygnacyjne). W ubiorze codziennym (zwłaszcza męskim) przeważa biała kolorystyka, stąd Szopi zaliczani są do „bełodreszkowców”, podczas gdy większość grup ludności bułgarskiej (Bałkancy, Poliancy, Rupcy i in.) to „czernodreszkowcy”. Mowę ich zaliczano do zachodniej grupy („ekawskiej”) dialektów języka bułgarskiego. Pochodzenie reliktów starosłowiańskich w ich folklorze wyjaśniano (Ch. Wakarelski) usytuowaniem ich siedzib na głównym szlaku migracji Słowian ku wybrzeżom Morza Śródziemnego i wynikające stąd zmniejszone oddziaływanie miejscowych ludów bałkańskich.

W Bułgarii określenie to współcześnie odnoszone jest przede wszystkim do mieszkańców okolic Sofii, rejonu określanego też jako Szopsko. Ze swoistą oryginalnością Szopów wciąż łączonych jest wiele anegdotycznych zdarzeń i humorystycznych powiedzeń. We własnym przekonaniu mają być oni wzorem roztropnej niefrasobliwości i sprytu (Od Sofii nic większego nie ma, od Szopa sprytniejszego nie ma)^[2]. Fałszywie natomiast wywodzona jest od nich w gastronomii nazwa szopskiej sałatki^[3].

Przypisy

Bibliografia

• Henryk Maruszczak: Bułgaria. Warszawa: PWN, 1971, seria: monografie geograficzne, s. 173-174