Szopowate

Szopowate
	Procyonidae
	J.E. Gray, 1825
	; Przedstawiciele rodziny szopowatych (Procyonidae)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Podrząd	psokształtne
Infrarząd	Arctoidea
Parvordo	łasicokształtne
Rodzina	szopowate
	Typ nomenklatoryczny
	Procyon Storr, 1780
Synonimy
	Cercoleptidae Bonaparte, 1838; Potidae Degland, 1854; Bassaridae J.E. Gray, 1869; Nasuidae J.E. Gray, 1869; Bassaricyonidae Coues, 1887; Potosinae Trouessart, 1904;
	Cercoleptidae Bonaparte, 1838; Potidae Degland, 1854; Bassaridae J.E. Gray, 1869; Nasuidae J.E. Gray, 1869; Bassaricyonidae Coues, 1887; Potosinae Trouessart, 1904;
Rodzaje
	zobacz opis w tekście
	zobacz opis w tekście

Szopowate^[9]^[10] (Procyonidae) – rodzina ssaków łożyskowych z podrzędu psokształtnych (Caniformia) w obrębie rzędu drapieżnych (Carnivora). W zapisie kopalnym są znane od oligocenu.

Występowanie i biotop

Szopowate są ssakami Nowego Świata – występują w Ameryce Północnej i Południowej – od południowej Kanady po południową Argentynę^[11]^[12]. Zajmują różne siedliska – od obszarów pustynnych przez różne typy lasów po mokradła, tereny rolnicze i zurbanizowane. Preferują tereny zalesione.

Charakterystyka

Do tej rodziny należą zwierzęta małe lub średnie, zwykle z długim ogonem i o szerokim pysku, o tępym uzębieniu przystosowanym do rozdrabniania różnorodnego pokarmu. Pysk wydłużony, krótszy niż u psowatych, ale dłuższy niż u kotowatych. Uszy krótkie, sterczące. Ubarwienie szare lub brązowe, u niektórych kontrastowe w części twarzowej głowy, z ciemnymi i jasnymi pierścieniami na ogonie. Szopowate są stopochodne, ich kończyny mają po pięć palców zakończonych krótkimi, zakrzywionymi pazurami.

Wzór zębowy		I	C	P	M
36-42	=	3	1	3-4	2
36-42	=	3	1	3-4	2-3

Są zwierzętami wszystkożernymi, żywiącymi się pokarmem pochodzenia roślinnego i zwierzęcego włącznie z małymi ssakami i ptakami. Niektóre gatunki żyją w grupach rodzinnych, inne w parach, a samce ostronosów prowadzą samotniczy tryb życia. Większość szopowatych jest aktywna w nocy. Wszystkie potrafią wspinać się po drzewach, często szukają tam schronienia przed drapieżnikami. Ze względu na cenne futro są często obiektem polowań.

Systematyka

Większość badaczy wyróżnia dwie podrodziny szopowatych: Procyoninae (szopy) i Potosinae. Badania Klausa-Petera Koepfli i in. wykazały trzy linie rozwojowe szopowatych^[13].

Klasyfikacja na podstawie Illustrated Checklist of the Mammals of the World (2020)^[11]^[9]:

Potos É. Geoffroy Saint-Hilaire & F. Cuvier, 1795 – kinkażu – jedynym przedstawicielem jest Potos flavus (Schreber, 1774) – kinkażu żółty
Bassaricyon J.A. Allen, 1876 – olingo
Nasua Storr, 1780 – ostronos
Nasuella Hollister, 1915 – ostronosek
Bassariscus Coues, 1887 – szopik
Procyon Storr, 1780 – szop

Początkowo do rodziny szopowatych zaliczano występującą w Azji pandkę rudą i pandę wielką, obecnie klasyfikowane odpowiednio w rodzinach pandkowatych i niedźwiedziowatych.

Przypisy

↑ Procyonidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ J.E. Gray. An Outline of an Attempt at the Disposition of Mammalia into Tribes and Families, with a List of the Genera apparently appertaining to each Tribe. „Annals of Philosophy”. New Series. 10, s. 339, 1825. (ang.).
↑ Ch.L. Bonaparte. Synopsis Vertebratorum Systematis. „Nuovi annali delle scienze naturali”. 2, s. 110, 1838. (łac.).
↑ C.D. Degland: Catalogue au Museum d’histoire Naturelle de la Ville de Lille. Cz. 1: Mammifères. Lille: L. Danel, 1854, s. 45. (fr.).
↑ Gray 1869 ↓, s. 246.
↑ Gray 1869 ↓, s. 238.
↑ E. Coues. Bassariscus, a new generic name in mammalogy. „Science”. 9, s. 516, 1887. (ang.).
↑ É.L. Trouessart: Catalogus mammalium tam viventium quam fossilium. Wyd. Quinquennale Supplementum. Berlin: R. Friedländer & Sohn, 1904, s. 183. (łac.).
↑ ^a ^b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 163-165. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 354, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 462–464. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.): Family Procyonidae. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-25].
↑ Koepfli Klaus-Peter, Phylogeny of the Procyonidae (Mammalia: Carnivora): Molecules, morphology and the Great American Interchange, Molecular Phylogenetics and Evolution, Volume 43, Issue 3, June 2007, Pages 1076-1095 doi:10.1016/j.ympev.2006.10.003 {abstrakt) (en)

Bibliografia

J.E. Gray: Catalogue of carnivorous, pachydermatous, and edentate Mammalia in the British museum. London: Printed by order of the Trustees, 1869, s. 1–398. (ang.).
K. Kowalski: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971.
P. Myers: Procyonidae. (On-line), Animal Diversity Web, 2000. [dostęp 2008-05-29]. (ang.).
Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 146. ISBN 83-01-14344-4.

[itis-1] Procyonidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[Gray-2] J.E. Gray. An Outline of an Attempt at the Disposition of Mammalia into Tribes and Families, with a List of the Genera apparently appertaining to each Tribe. „Annals of Philosophy”. New Series. 10, s. 339, 1825. (ang.).

[Bonaparte-3] Ch.L. Bonaparte. Synopsis Vertebratorum Systematis. „Nuovi annali delle scienze naturali”. 2, s. 110, 1838. (łac.).

[Degland-4] C.D. Degland: Catalogue au Museum d’histoire Naturelle de la Ville de Lille. Cz. 1: Mammifères. Lille: L. Danel, 1854, s. 45. (fr.).

[CITEREFGray1869[https://www.biodiversitylibrary.org/page/37816648_246]-5] Gray 1869 ↓, s. 246.

[CITEREFGray1869[https://www.biodiversitylibrary.org/page/37816640_238]-6] Gray 1869 ↓, s. 238.

[Coues-7] E. Coues. Bassariscus, a new generic name in mammalogy. „Science”. 9, s. 516, 1887. (ang.).

[Trouessart-8] É.L. Trouessart: Catalogus mammalium tam viventium quam fossilium. Wyd. Quinquennale Supplementum. Berlin: R. Friedländer & Sohn, 1904, s. 183. (łac.).

[Cichocki&inni-9] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 163-165. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Kowalski&inni-10] K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 354, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.

[Burgin&inni-11] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 462–464. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Wilson&Reeder-12] D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.): Family Procyonidae. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-25].

[13] Koepfli Klaus-Peter, Phylogeny of the Procyonidae (Mammalia: Carnivora): Molecules, morphology and the Great American Interchange, Molecular Phylogenetics and Evolution, Volume 43, Issue 3, June 2007, Pages 1076-1095 doi:10.1016/j.ympev.2006.10.003 {abstrakt) (en)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne