Szorstkozarodniczka dwupiramidalnokryształkowa

Szorstkozarodniczka dwupiramidalnokryształkowa

(c) James Lindsey at Ecology of Commanster, CC BY-SA 3.0
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	Trechisporales
Rodzina	incertae sedis
Rodzaj	szorstkozarodniczka
Gatunek	szorstkozarodniczka dwupiramidalnokryształkowa
Nazwa systematyczna
Trechispora mollusca (Pers.) Liberta Can. J. Bot. 51(10): 1878 (1974) [1973]

(c) James Lindsey at Ecology of Commanster, CC BY-SA 3.0

Szorstkozarodniczka dwupiramidalnokryształkowa (Trechispora mollusca (Pers.) Liberta) – gatunek grzybów z rzęduTrechisporales^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Trechispora, Incertae sedis, Trechisporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Takson ten po raz pierwszy opisał w 1801 r. Christiaan Hendrik Persoon nadając mu nazwę Boletus molluscus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał Anthony E. Liberta w 1878 r.^[1]

Ma kilkanaście synonimów. Niektóre z nich^[2]:

• Cristella mollusca (Pers.) Donk 1967
• Fibuloporia mollusca (Pers.) Bondartsev & Singer 1944
• Polyporus molluscus (Pers.) Fr. 1815

Franciszek Błoński w 1896 r. podał polską nazwę żagiew miękka. Władysław Wojewoda w 2003 r. zaproponował nazwę szortkozarodniczka dwupiramidalnokryształkowa^[3].

Morfologia

Owocnik

Jednoroczny, rozpostarty, o średnicy do 6 cm, bardzo miękki, kruchy i łatwy do oddzielenia od podłoża. Brzeg biały, często bardzo cienki, pajęczynowaty, przechodzący w ryzomorfy. Powierzchnia porów biała, kremowa do jasnosłomkowej, pory okrągłe do nieregularnych, w liczbie 2-5 na mm, z cienkimi, dojrzewającymi wyrostkami, które z wiekiem stają się poszarpane. Kontekst biały, miękki, o grubości poniżej 0,5 mm. Trama ciągła i zrosła z kontekstem, miękka i delikatna, o grubości do 1 mm. Smak łagodny^[4].

Cechy mikroskopowe

System strzępkowy monomityczny. Strzępki subiculum cienkościenne, szkliste, często ampułowane i inkrustowane, o średnicy 2–3 µm, gęsto rozgałęzione, ze sprzążkami. Strzępki tramy podobne; te z septami często pokryte drobnymi, dwupiramidalnymi kryształami. Strzępki we włóknach lub ryzomorfach o szerokości do 6 µm z licznymi ampułkowatymi nabrzmieniami, a liczne z małymi, dwupiramidalnymi kryształami. Brak cystyd i innych sterylnych elementów hymenium. Podstawki krótkie, cylindryczne, często z niewielkim zwężeniem środkowym, 4-sterygmowe, 10–14 × 4,5–5,5 µm, ze sprzążką w podstawie. Bazydiospory jajowate do prawie kulistych, szkliste, gęsto kolczaste, nieamyloidalne, 3,5–4 × 3–3,5 µm^[4].

Występowanie i siedlisko

Jest rozprzestrzeniony na całym świecie. W Europie jest rozprzestrzeniony na całym obszarze z wyjątkiem części południowo-wschodniej^[5]. W. Wojewoda w zestawieniu wielkoowocnikowych grzybów Polski przytacza 6 stanowisk i umieszcza go na liście gatunków rzadkich w kategorii R – gatunki potencjalnie zagrożone z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych^[3]. Bardziej aktualne, zweryfikowane stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków rzadkich, wartych objęcia ochroną^[6].

Grzyb saprotroficzny. Rozwija się na martwym drewnie. W Polsce notowany na drewnie olszy, sosny, świerka^[3] i buka^[6], występuje jednak także na drewnie wielu innych gatunków drzew liściastych; klon, brzoza, leszczyna, buk, topola, dąb, robinia, wierzba, jarząb. Notowany także na martwych owocnikach hubiaka pospolitego i czyreni. Powoduje białą zgniliznę drewna^[4].

Gatunki podobne

Jest wiele podobnych gatunków grzybów o rozpostartych, kolczastych owocnikach. Trechispora mollusca rozpoznaje się głównie po małych zarodnikach, braku ciał pęcherzykowych, dużych nabrzmieniach w strzępkach subiculum i małych druzowatych kryształach, takich jak te obserwowane u Skeletocutis (szkieletnica)^[4].

Przypisy