Szpeciele

	Szpeciele
	Szpeciele
	Eriophyoidea
	Nalepa, 1898
	; Aceria anthocoptes
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Podtyp	szczękoczułkowce
Gromada	pajęczaki
Podgromada	roztocze
Rząd	Trombidiformes
Podrząd	Prostigmata
Infrarząd	Eupodina
Nadrodzina	szpeciele

Kształt ciała szpeciela

Galasy na liściu czeremchy wywołane przez Phyllocoptes eupadi

Deformacje liścia spowodowane przez Phyllocoptes populi

Szpeciele, obrzęki (Eriophyoidea) – nadrodzina roślinożernych roztoczy charakteryzująca się obecnością dwóch par odnóży i odmiennym od pozostałych roztoczy wykształceniem narządów gębowych.

Morfologia

Szpeciele są najmniejszymi roztoczami. Wielkość tych pajęczaków waha się w przedziale 0,08–0,30 mm. Ich ciało jest wrzecionowate, wydłużone, jasno ubarwione (zwykle białe lub słomkowo-kremowe)^[1].

W przedniej części ciała występuje tarcza, narządy gębowe i odnóża. Narządy gębowe składają się z rostrum, pedipalp i sztylecików służących do nakłuwania roślin. Odwłok jest segmentowany^[1].

We wszystkich stadiach rozwoju posiadają jedynie dwie pary odnóży.

Znaczenie gospodarcze

Ślina szpecieli zawiera substancje powodujące u roślin odbarwienia lub deformacje liści, a także powstawanie wyrośli^[1].

Szpeciele atakują przeważnie rośliny jednego lub kilku gatunków należących do tego samego rodzaju. Polską nazwę zawdzięczają deformacjom i uszkodzeniom jakie wywołują na roślinach żywicielskich, takim jak np. galasy, przebarwienia, zawijanie krawędzi liści, nabrzmiewanie pąków, czarcie miotły.

Wiele gatunków szpecieli to wektory grzybów, wirusów i mykoplazm, wywołujących choroby roślin^[1].

Systematyka

Wśród szpecieli wyróżniane są rodziny:

Diptilomiopidae
Eriophyidae – szpecielowate
Nalepellidae
Pentasetacidae
Phytoptidae

Wybrane gatunki

Abacarus hystrix
Abacarus acutatus
Aceria tulipae – przebarwiacz czosnkowy
Aculus fockeui – pordzewiacz śliwowy
Aculus schlechtendali – pordzewiacz jabłoniowy
Cecidophyopsis ribis – wielkopąkowiec porzeczkowy
Epitrimerus piri – wzdymacz gruszowy
Eriophyes laevis – kolbowiec olchowy^[2]
Eriophyes piri – podskórnik gruszowy
Eriophyes tiliae – różkowiec lipowy

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Entomologia stosowana. Barbara Wilkaniec (red.). Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego, 2009. ISBN 978-83-7160-538-3.
↑ Grażyna Soika, Gabriel Łabanowski. Szkodniki olszy. „Szkółkarstwo”. 04/2003. Plantpress Sp. z o.o. (pol.). [dostęp 2009-07-03].

[Wilkaniec-1] Entomologia stosowana. Barbara Wilkaniec (red.). Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego, 2009. ISBN 978-83-7160-538-3.

[2] Grażyna Soika, Gabriel Łabanowski. Szkodniki olszy. „Szkółkarstwo”. 04/2003. Plantpress Sp. z o.o. (pol.). [dostęp 2009-07-03].

[1]

[2]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne