Szpecle

Domowe Spätzle

Knöpfli

Nokedli podane do paprykarza z kurczaka

Szpecle (j. niem. Spätzle ['ʃ p ɛ ʦ l ɛ]; od Spatz^[1] = „wróbel”) – rodzaj klusek kładzionych^[2]; potrawa mączna wywodząca się z obszaru historycznej Szwabii a więc z terenów dzisiejszej południowej Badenii-Wirtembergii, południowozachodniej Bawarii, wschodniej Szwajcarii oraz z Alzacji (Francja)^[1]. W Szwajcarii nazywane też Spätzli, na Węgrzech znane są jako nokedli^[1]. Jadane są też w Austrii oraz we Włoszech w regionie Trydent-Górna Adyga^[1].

Spätzle po ugotowaniu mają lekko gumowatą konsystencję^[1]. Są zazwyczaj dość krótkie, o nieregularnych kształtach^[1].

Spätzle przygotowuje się z mąki, mleka lub wody i jajek^[1]^[2]. Zagniecione ciasto zrzuca się do gotującej wody przeciskając je przez specjalną praskę albo przecierając je przez sito (durszlak), łyżkę cedzakową, specjalną tarkę (przecierak), zwykłą tarkę z odpowiednio dużymi okami etc.^[1]^[2]. Otwory powinny mieć średnicę ok ¼ cala^[1]. Inna metoda polega na zrzucaniu porcji ciasta ze specjalnie wyprofilowanej deski za pomocą szpatułki lub noża^[1]. Wykładając ciasto łyżką można otrzymać kształty przypominające nieco gnocchi lub malutkie placuszki^[1] – w Austrii ta wersja znana jest jako Nockerln (lub Nocken).

Najkrótsze kluski tradycyjnie wytwarza się „ręcznie”^[1], tzn. bez użycia praski^[3]: przykładem są zaokrąglone Knöpfle^[1] (Knöpfli^[4]), nazywane tak od niemieckiego słowa Knopf oznaczającego dosłownie guzik lub gałkę. Knöpfle przygotowuje się zwykle przy pomocy specjalnego sita^[4]^[3]. Przypominają wtedy kształtem haluški.

Ugotowane Spätzle tradycyjnie podsmaża się na maśle^[1]. Podaje się jako dodatek do mięs w sosach^[2], albo też jako osobne danie: z boczkiem^[2], ze skwarkami i duszoną cebulą^[2], z bułką tartą^[1], z żółtymi serami^[2] itd. Na Węgrzech podawane są do gulaszu lub paprykarza z kurczaka (paprikás csirke)^[1]. Czasem Spätzle podaje się na słodko.