Szpiglasowy Wierch

Szpiglasowy Wierch

Hrubý štít

Miedziane, Szpiglasowa Przełęcz i Szpiglasowy Wierch. Ponad nimi Mięguszowieckie Szczyty i Koprowy Wierch
Państwo	Polska  Słowacja
Położenie	powiat Poprad, województwo małopolskie
Pasmo	Tatry, Karpaty
Wysokość	2172 m n.p.m.
Wybitność	62 m
Pierwsze wejście	1905
Położenie na mapie Tatr Szpiglasowy Wierch
Położenie na mapie Karpat Szpiglasowy Wierch
49°11′50″N 20°02′24″E/49,197222 20,040000

Szpiglasowy Wierch (słow. Hrubý štít, niem. Gruby, Liptauer Grenzberg, węg. Gruby, Liptói-határhegy)^[1] – szczyt o wysokości 2172 m n.p.m. w głównej grani Tatr.

Nazwa

Nazwa pochodzi od spolszczonego niemieckiego słowa Spiessglas lub Spiessglanz oznaczających antymonit. Rudę tę dawniej wydobywano w kopalni Szpiglas założonej w drugiej połowie XVIII wieku. Pisał o niej Ładowski w 1783 r. Były też Szpiglasowe Perci i od nich pochodzi nazwa Szpiglasowej Przełęczy. Nazwę Szpiglasowy Wierch wprowadził Witold Henryk Paryski w 1951 r. Wcześniej szczyt ten nazywano Hrubym Wierchem, Grubym, Liptowskimi Murami, Miedzianym. Co prawda Maria Steczkowska w 1856 r. podawała nazwę Szpiglas, ale w odniesieniu do Cubryny^[2]. Nazwa niemiecka i węgierska są przekładem dawnej nazwy polskiej Liptowskie Mury^[3].

Topografia

Szpiglasowy Wierch jest zwornikiem dla trzech grani:

• Liptowskie Mury – grań północno-zachodnia od Szpiglasowego Wierchu do Gładkiej Przełęczy,
• Szpiglasowa Grań – grań południowo-wschodnia do Wrót Chałubińskiego,
• boczna, północno-wschodnia grań Szpiglasowego Wierchu ze szczytami Miedziane i Opalony Wierch^[3].

Od grani tych Szpiglasowy Wierch oddzielają trzy przełęcze: Wyżnia Liptowska Ławka (ok. 2055 m) w Liptowskich Murach, Wyżnie Szpiglasowe Wrótka (ok. 2135 m) w Szpiglasowej Grani i Szpiglasowa Przełęcz (2110 m) w grani północno-wschodniej. Przez szczyt Szpiglasowego Wierchu oraz grań Liptowskich Murów i Szpiglasową Grań biegnie granica polsko-słowacka^[4].

Szpiglasowy Wierch to szeroki masyw o kilku wierzchołkach. Zwornikiem jest najwyższy. Środkowy wierzchołek, położony w grani głównej kilkanaście metrów na południowy wschód, jest minimalnie niższy i oddzielony od głównego płytkim siodełkiem. Nieco dalej w stronę Wrót Chałubińskiego wznosi się wierzchołek południowy, a na zachód od głównej kulminacji (w stronę Czarnej Ławki) – wierzchołek zachodni. Wierzchołek wschodni jako jedyny nie leży w głównej grani, jest on kulminacją południowo-wschodniej ściany, opadającej do Doliny za Mnichem. Północna ściana Szpiglasowego Wierchu wznosi się nad Doliną Pięciu Stawów Polskich, południowo-zachodnie zbocza szczytu opadają natomiast do Doliny Ciemnosmreczyńskiej (Temnosmrečinská dolina), górnego piętra Doliny Koprowej (Kôprová dolina) po stronie Słowacji^[5].

Północne zbocza masywu Szpiglasowego Wierchu opadają do Wielkiego Stawu Polskiego. Wyróżnia się w nich wielki Czerwony Piarg i Szpiglasowa Kotlinka oddzielona piarżysto-płytowym wałem^[5].

Widok z zachodu

Szpiglasowa Przełęcz i Szpiglasowy Wierch. Ponad nimi Mięguszowiecki Szczyt (z lewej strony) i Cubryna

Widok z południowego wschodu

Widok z Doliny Pięciu Stawów Polskich

Opis szczytu

Szczyt jest dostępny ze Szpiglasowej Przełęczy – łatwo od strony Morskiego Oka („Ceprostradą”), trudniej od strony Doliny Pięciu Stawów Polskich (ubezpieczenia za pomocą łańcuchów)^[2].

Drogi prowadzące na szczyt znane były góralom już w XIX wieku. Nie znamy nazwiska pierwszych turystów, którzy byli na wierzchołku. Znany jest opis widoku ze szczytu autorstwa Christiana Genersicha, żyjącego na przełomie XVIII i XIX wieku profesora liceum w Kieżmarku. Odnotowano dopiero wejście Zygmunta Klemensiewicza z 20 sierpnia 1905 r. Pierwsze odnotowane zimowe wejścia na szczyt: Adam Karpiński i Wilhelm Smoluchowski 8 kwietnia 1925 r.^[6]

Szlaki turystyczne

– odnoga żółtego szlaku na Szpiglasową Przełęcz, prowadzącego od strony Morskiego Oka (Ceprostrada) i od strony Doliny Pięciu Stawów Polskich (Szpiglasowe Perci – niewielki fragment ubezpieczony za pomocą łańcuchów).

• Czas przejścia ze Szpiglasowej Przełęczy na szczyt: 15 min.
• Czas przejścia znad Morskiego Oka na przełęcz: 2:15 h, ↓ 1:40 h.
• Czas przejścia z przełęczy do skrzyżowania ze szlakiem niebieskim prowadzącym przez Dolinę Pięciu Stawów Polskich: 1:10 h, ↑ 1:30 h. Stamtąd szlakiem niebieskim 30 min do schroniska PTTK w Dolinie Pięciu Stawów Polskich^[7].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Opis szlaku i galeria. zieloniwpodrozy.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-03)].
  

Panorama ze Szpiglasowego Wierchu