Szpital Dziecięcy Kompleksowej Rehabilitacji „Górka”

Specjalistyczny Szpital
Ortopedyczno-Rehabilitacyjny „Górka”
im. dr Szymona Starkiewicza
w Busku-Zdroju
Dewiza	Dbamy o naszych pacjentów, a wszystko co robimy, robimy z pasją!
Data założenia	1926
Typ szpitala	szpital rehabilitacyjny
Państwo	Polska
Adres	ul. dr Sz. Starkiewicza 1,; 28-100 Busko-Zdrój
Dyrektor	Marek Arabski
	Położenie na mapie Buska-Zdroju Specjalistyczny Szpital; Ortopedyczno-Rehabilitacyjny „Górka”; im. dr Szymona Starkiewicza; w Busku-Zdroju
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Specjalistyczny Szpital; Ortopedyczno-Rehabilitacyjny „Górka”; im. dr Szymona Starkiewicza; w Busku-Zdroju
	Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Specjalistyczny Szpital; Ortopedyczno-Rehabilitacyjny „Górka”; im. dr Szymona Starkiewicza; w Busku-Zdroju
	Położenie na mapie powiatu buskiego Specjalistyczny Szpital; Ortopedyczno-Rehabilitacyjny „Górka”; im. dr Szymona Starkiewicza; w Busku-Zdroju
	Położenie na mapie gminy Busko-Zdrój Specjalistyczny Szpital; Ortopedyczno-Rehabilitacyjny „Górka”; im. dr Szymona Starkiewicza; w Busku-Zdroju
	50°27′00,6480″N 20°43′03,9000″E/50,450180 20,717750
	Strona internetowa

Specjalistyczny Szpital Ortopedyczno-Rehabilitacyjny „Górka” – jeden z najbardziej znanych szpitali w Polsce, jednocześnie pierwsze w kraju sanatorium dla dzieci^[1]; zlokalizowany w południowej, sanatoryjno-parkowej części świętokrzyskiego uzdrowiska, Buska-Zdroju.

Sanatorium utworzył w latach 20. XX w. dr Szymon Starkiewicz. Aktualnie szpital specjalizuje się w leczeniu dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym, jak również prowadzi leczenie szpitalne, rehabilitacyjne, operacyjne i ambulatoryjne wielu schorzeń i urazów narządu ruchu w pełnym zakresie chirurgii ortopedycznej. W ramach swej działalności „Górka” współpracuje z wieloma ośrodkami naukowymi i medycznymi w kraju i za granicą.

W ostatnich latach szpital został wyremontowany i w 2016 roku oferuje:

123 miejsca dla dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym,
41 miejsc dla pacjentów ze schorzeniami ortopedycznymi.

Historia

Tablica pamiątkowa pamięci dr. Szymona Starkiewicza wmurowana w elewację południową Szpitala Dziecięcego Kompleksowej Rehabilitacji „Górka”

Inspiratorem i promotorem powstania „Górki” był dr Szymon Starkiewicz. Budowę rozpoczął 31 grudnia 1918 roku, przystępując wraz z żoną Kazimierą i synami (Witoldem i Jerzym)^[a], do kopania gliny na wzniesieniu nazywanym „Żwirową Górką” – pustym wzniesieniu koło Zbludowic, niedaleko od buskiego parku zdrojowego i sanatorium „Marconi”. Z tej gliny wypalano cegły w utworzonej nieopodal cegielni^[3].

Początkowo dzieci leczono w Busku, w wynajętych pokojach willi „Wiktoria” (30 miejsc). Od roku 1921 dr Starkiewicz organizował również, dla dzieci z Zagłębia, sezonowe kolonie letnie. Początkowo dzieci zajmowały sześć „namiotów bessemerowskich” (każdy na 30 łóżeczek), otrzymanych od Amerykańskiego Czerwonego Krzyża wraz z wyposażeniem 150. szpitalnych łóżeczek. W kolejnych latach wybudowano oszklone pawilony, zaprojektowane bezpłatnie przez architekta Jana Witkiewicza^[4]^[b].

Kamień węgielny pod budowę głównego gmachu pierwszego w Polsce sanatorium dla dzieci położono w roku 1922. Budowa była początkowo finansowana z prywatnych składek (szczególnie hojnym ofiarodawcą był inż. Stanisław Knothe^[c]), a w kolejnych latach uzyskała finansowe wsparcie powstających Kas Chorych i Ministerstwa Zdrowia^[3].

W roku 1924 Szymon Starkiewicz został oficjalnie mianowany dyrektorem sanatorium, które nosiło początkowo nazwę „Sanatorium »Górka« Kolonia Lecznicza Dziecięca im. dr. med. Rektora J. Brudzińskiego w Busku-Zdroju” (pełniło tę funkcję, z kilkuletnią przerwą w okresie okupacji, aż do roku 1949)^[3].

Na potrzeby szpitala, z myślą zmniejszeniu kosztów zaopatrywania dzieci w świeże produkty, założono gospodarstwo rolne z sadem, ogrodem oraz z budynkami do hodowli. Na należącym do szpitala terenie, na północnym stoku wzniesienia, utworzono park, wybudowano boisko i staw. Ukończony Szpital „Górka” zaczął przyjmować pierwszych małych pacjentów w roku 1926^[3].

Ponieważ gruźlica kostno-stawowa (głównie to schorzenie miało być leczone w „Górce”) wymaga długotrwałego pobytu pacjenta w szpitalu, zadbano o kształcenie i rozwój intelektualny dzieci podczas okresu leczenia. Przy dużym współudziale drugiej żony dr. Starkiewicza – Wandy, dr filozofii i pedagoga pedagogiki specjalnej, w ośrodku zaczęła funkcjonować przyszpitalna szkoła. Pierwszym jej dyrektorem został Eustachy Kuroczko, wieloletni działacz Robotniczego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci^[8].

Lata okupacji niemieckiej to czas, gdy hitlerowcy zajęli obiekt i zamienili go w szpital dla dorosłych. Placówka wróciła do swojej pierwotnej funkcji w roku 1945. W roku 1949 sanatorium upaństwowiono, a jego założyciel i wieloletni dyrektor, dr Szymon Starkiewicz, został odwołany. Jego funkcję przejęła dr Aniela Żwan-Goldschmielowa. W roku 1950 w sanatorium wybuchł pożar, który spowodował częściowe zniszczenie zabudowań. Remont i renowacja trwały do 1 września 1952 r., kiedy to szpital ponownie otworzył się dla małych pacjentów, oferując rozszerzony o chorobę Heinego-Medina zakres leczenia. Razem z otwarciem wyremontowanej placówki zaczął nią kierować nowo mianowany dyrektor dr Franciszek Bloch. Od roku 1953 do sanatorium zaczęto przyjmować na leczenie pacjentów z chorobą Little’a – schorzeniem, które od roku 1965 w Polsce przyjęto nazywać mózgowym porażeniem dziecięcym^[3]^[9].

Kolejnym dyrektorem „Górki” został mianowany w roku 1955 dr Franciszek Jakszewicz, który uruchomił pierwszy blok operacyjny (1956). Po śmierci dr. Jakszewicza stanowisko dyrektora pełnili krótko dr Chrostowska i dr J. Przybylik. W roku 1969 nowym dyrektorem placówki został doc. dr hab. Tomasz Goryński, za którego kadencji wprowadzono daleko idące zmiany. W tym okresie, w uznaniu zasług twórcy i inicjatora „Górki”, dr. Szymona Starkiewicza, obiekt został przemianowany na: Dziecięcy Szpital Kompleksowej Rehabilitacji „Górka” jego imienia^[9].

Kilka miesięcy przed śmiercią dr. Goryńskiego (1988) stanowisko dyrektora objął dr Janusz Maria Dobrowolski^[9], który piastował je do kwietnia 2008 r. Od 1 czerwca 2012 dyrektorem szpitala jest Jadwiga Karcz^[1].

11 lutego 2016 roku w szpitalu dokonano uroczystego otwarcia nowoczesnego oddziału ortopedii dla dzieci, liczącego 35 miejsc, w tym 24 przeznaczonych dla rehabilitacji ogólnoustrojowej. Ściany oddziału zdobią unikalne grafiki wykonane przez Macieja Kota^[10].

Dyrektorzy szpitala

Stanowisko dyrektora szpitala piastowali kolejno:^[1]

dr Szymon Starkiewicz (1924–1949)
dr Aniela Goldschmiel (1949–1952)
dr Franciszek Bloch (1952–1955)
dr Franciszek Jakszewicz (1955–1968)
dr Chrostowska (1968)
dr J. Przybylik (1968)
dr hab. Tomasz Goryński (1969–1988)
dr Janusz Maria Dobrowolski (1988–2008)
Bartosz Stemplewski (kwiecień 2008–19 września 2010)
lek. med. Przemysław Potasz (20 września 2010–31 sierpnia 2011)
Jadwiga Karcz (od 1 czerwca 2012 do 2018)
Marek Arabski

Ludzie z „Górki” (ok. 1920)

Sanatorium w namiotach (dar Amerykańskiego Czerwonego Krzyża)

Letnia kuracja dzieci w nowych pawilonach

Nowy budynek i młody sad

Z historii „Górki” (zob. też historia „Górki” w haśle Szymon Starkiewicz)

Uwagi

↑ „Lista członków pierwotnego »Komitetu Budowy Kolonji w Busku« od jesieni 1918 r. do lipca 1922 r. oraz członków założycieli i członków honorowych. (W porządku chronologicznym)” została zamieszczona na kilku stronach książeczki Zygmunta Kisielewskiego Czyn, nie łza (1928). Na pierwszych 10 pozycjach znaleźli się: 1. Dr. Starkiewicz Szymon – Górka, 2. Starkiewiczowa Kazimiera – Górka, 3. Starkiewicz Jerzy – Górka, 4. Starkiewicz Witold – Górka, 5. Nagórska Anna, nauczycielka – Leśna, 6. Knothe Stanisław, inżynier – Sosnowiec, 7. Przedpełski Stanisław, inżynier – Sosnowiec, 8. Nizioł Jakób – Owczary, 9. Ficek Adam – Zbludowice, 10. Kap. Jarosz, nadleśny – Pińczów^[2].
↑ W książce Czyn, nie łza (1928) Zygmunt Kisielewski zamieścił plan sytuacyjny, na którym wskazano położenie obiektów: pawilon główny, domek administracyjny, inspekty, kuchnia sezonowa, barak do rozebrania, mieszkania personelu, elektrownia, warsztat ślusarski, magazyn, przychodnia, namioty kolonii sezonowych, projektowana łazienka, domek administratora folwarku, stajnie i obora, gnojownik, otwór wiertniczy z wodą siarczanową^[5]. Obiekty powstały w okresie 10 lat od chwili, którą autor opisał słowami^[6]:
Kiedy cała Polska zajęta była wojną i polityką, gdy wśród chaosu, nieraz omackiem szukano drogi pośród gruzów, gdzieś tam w Busku, w dziurze, oddalonej 50 klm. od stacji kolejowej, jakiś nieznany lekarz prowincjonalny, ogłasza drukiem, iż właśnie dn. 31 grudnia 1918 r. przystąpił „wraz z żoną i synami do kopania gliny na zimę, do wyrobu cegły”. przeznaczonej na budowę wielkiego, na 200 dzieci obliczonego sanatorjum.
↑ O hojnym darze Stanisława Knothe Zygmunt Kisielewski napisał w roku 1928, w książce Czyn, nie łza^[7]:
Bywają pieniądze mające właściwość samorodztwa. Ten dar p. Knothego, wynoszący na złote 19,230, rozmnożył się w szczęśliwych rękach założyciela Kolonji do 2 miljonów zł. Za te kilkanaście tysięcy złotych zakupił w listopadzie 1918 r. twórca Kolonji, 10 morgów gruntu nieużytku, a wypalając na tym kawałku cegłę i budując z niej, rozszerzał instytucję, dokupywał ziemi, stawiał wciąż nowe domy, domki, szopy, warsztaty, tak, że obecnie wartość Kolonji wynosi 2 miljony zł.
.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Historia Szpitala. szpitalgorka.pl. [dostęp 2016-02-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-23)].
↑ Kisielewski 1928 ↓, s. 97–101.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Szymon Starkiewicz: Górka. W: Praca zbiorowa: Pamiętniki lekarzy. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, 1962, s. 66–132.
↑ Praca zbiorowa: Pamiętniki lekarzy; op. cit. s. 88.
↑ Kisielewski 1928 ↓, s. 11.
↑ Kisielewski 1928 ↓, s. 13.
↑ Kisielewski 1928 ↓, s. 16.
↑ Danuta Bieńkowska: Ludzie z Górki. Warszawa: Książka i Wiedza, 1973, s. 176–188. (pol.).
↑ ^a ^b ^c Przemysław Potasz, Janusz M. Dobrowolski. 75 lat działalności Specjalistycznego Szpitala Kompleksowej Rehabilitacji i Ortopedii Dziecięcej „Górka” w Busku Zdroju. „Ortopedia, Traumatologia, Rehabilitacja”, 2002.
↑ Remont Oddziału III Rehabilitacji Ogólnoustrojowej Dzieci - Zakończony !. szpitalgorka.pl, 19 lutego 2016. [dostęp 2016-02-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-23)].

Bibliografia

Zygmunt Kisielewski: Czyn, nie łza… (Rzecz o Górce, Dziecięcej Kolonii Leczniczej pod Buskiem. Warszawa: Polski Komitet Międzynarodowego Kongresu Opieki nad Dzieckiem, 1928. (pol.).

Linki zewnętrzne

Oficjalna strona Specjalistycznego Szpitala Kompleksowej Rehabilitacji i Ortopedii „Górka” im. dr. Szymona Starkiewicza
Informacja o książce: Szymon Starkiewicz, Górka : kolonia lecznicza dziecięca im. d-ra med. rektora Józefa Brudzińskiego w Busku-Zdroju / Szymon Starkiewicz, Warszawa, Busko, 1937
Dlaczego „Czyn i łza”?; Gazeta Ubezpieczeniowa, 9 września 2003, Bożena M. Dołęgowska-Wysocka, redaktor i współautorka – z Wandą Starkiewicz – książki pt. Czyn i łza , Agencja Wydawniczo-Promocyjna „Opoka”, Warszawa 2008
Dzieje „Górki” > Górka Starkiewicza. starkiewicz.busko.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-26)]. na: www.starkiewicz.busko.pl

[3] „Lista członków pierwotnego »Komitetu Budowy Kolonji w Busku« od jesieni 1918 r. do lipca 1922 r. oraz członków założycieli i członków honorowych. (W porządku chronologicznym)” została zamieszczona na kilku stronach książeczki Zygmunta Kisielewskiego Czyn, nie łza (1928). Na pierwszych 10 pozycjach znaleźli się: 1. Dr. Starkiewicz Szymon – Górka, 2. Starkiewiczowa Kazimiera – Górka, 3. Starkiewicz Jerzy – Górka, 4. Starkiewicz Witold – Górka, 5. Nagórska Anna, nauczycielka – Leśna, 6. Knothe Stanisław, inżynier – Sosnowiec, 7. Przedpełski Stanisław, inżynier – Sosnowiec, 8. Nizioł Jakób – Owczary, 9. Ficek Adam – Zbludowice, 10. Kap. Jarosz, nadleśny – Pińczów^[2].

[8] W książce Czyn, nie łza (1928) Zygmunt Kisielewski zamieścił plan sytuacyjny, na którym wskazano położenie obiektów: pawilon główny, domek administracyjny, inspekty, kuchnia sezonowa, barak do rozebrania, mieszkania personelu, elektrownia, warsztat ślusarski, magazyn, przychodnia, namioty kolonii sezonowych, projektowana łazienka, domek administratora folwarku, stajnie i obora, gnojownik, otwór wiertniczy z wodą siarczanową^[5]. Obiekty powstały w okresie 10 lat od chwili, którą autor opisał słowami^[6]:
Kiedy cała Polska zajęta była wojną i polityką, gdy wśród chaosu, nieraz omackiem szukano drogi pośród gruzów, gdzieś tam w Busku, w dziurze, oddalonej 50 klm. od stacji kolejowej, jakiś nieznany lekarz prowincjonalny, ogłasza drukiem, iż właśnie dn. 31 grudnia 1918 r. przystąpił „wraz z żoną i synami do kopania gliny na zimę, do wyrobu cegły”. przeznaczonej na budowę wielkiego, na 200 dzieci obliczonego sanatorjum.

[10] O hojnym darze Stanisława Knothe Zygmunt Kisielewski napisał w roku 1928, w książce Czyn, nie łza^[7]:
Bywają pieniądze mające właściwość samorodztwa. Ten dar p. Knothego, wynoszący na złote 19,230, rozmnożył się w szczęśliwych rękach założyciela Kolonji do 2 miljonów zł. Za te kilkanaście tysięcy złotych zakupił w listopadzie 1918 r. twórca Kolonji, 10 morgów gruntu nieużytku, a wypalając na tym kawałku cegłę i budując z niej, rozszerzał instytucję, dokupywał ziemi, stawiał wciąż nowe domy, domki, szopy, warsztaty, tak, że obecnie wartość Kolonji wynosi 2 miljony zł.
.

[Szpitalgorka-1] Historia Szpitala. szpitalgorka.pl. [dostęp 2016-02-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-23)].

[CITEREFKisielewski192897–101-2] Kisielewski 1928 ↓, s. 97–101.

[PamiętnikiLekarzy-4] Szymon Starkiewicz: Górka. W: Praca zbiorowa: Pamiętniki lekarzy. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, 1962, s. 66–132.

[Pamiętniki_s88-5] Praca zbiorowa: Pamiętniki lekarzy; op. cit. s. 88.

[CITEREFKisielewski192811-6] Kisielewski 1928 ↓, s. 11.

[CITEREFKisielewski192813-7] Kisielewski 1928 ↓, s. 13.

[CITEREFKisielewski192816-9] Kisielewski 1928 ↓, s. 16.

[Bieńkowska-11] Danuta Bieńkowska: Ludzie z Górki. Warszawa: Książka i Wiedza, 1973, s. 176–188. (pol.).

[OrtTraum2002-12] Przemysław Potasz, Janusz M. Dobrowolski. 75 lat działalności Specjalistycznego Szpitala Kompleksowej Rehabilitacji i Ortopedii Dziecięcej „Górka” w Busku Zdroju. „Ortopedia, Traumatologia, Rehabilitacja”, 2002.

[nowyoddzial-13] Remont Oddziału III Rehabilitacji Ogólnoustrojowej Dzieci - Zakończony !. szpitalgorka.pl, 19 lutego 2016. [dostęp 2016-02-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-23)].

[1]

[a]

[3]

[4]

[b]

[c]

[8]

[9]

[10]

[2]

[5]

[6]

[7]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne