Szpital Ewangelicki w Warszawie

Szpital Ewangelicki w Warszawie
Ilustracja
Budynek szpitala w 1932
Data założenia

1736

Data likwidacji

1943

Typ szpitala

ogólny

Państwo

 Polska

Adres

ul. Karmelicka 10 (u zbiegu ulic Karmelickiej i Mylnej), Warszawa

Dyrektor

dr Ferdynand Dworzaczek (1837-1847) - pierwszy lekarz naczelny

Położenie na mapie Warszawy
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Szpital Ewangelicki w Warszawie”
Ziemia52°14′46,3200″N 20°59′39,3000″E/52,246200 20,994250
Tablica pamiątkowa na budynku, w miejscu którego znajdował się szpital

Szpital Ewangelicki w Warszawie – istniejący w latach 1736-1943 szpital przy ulicy Karmelickiej w Warszawie. Prowadzony był przez warszawską parafię ewangelicko-augsburską Świętej Trójcy.

Opis

Szpital znajdował się u zbiegu ulic Karmelickiej i Mylnej na terenie pomiędzy dawnymi jurydykami Leszno i Nowolipie.

Oryginalnie powstał na wspólnym luterańsko-kalwińskim terenie. W domu mieszczącym się na terenie ówczesnego cmentarza, jedną z izb przeznaczono na salę dla przyjezdnych do Warszawy, którzy zachorowali. W 1792 cmentarz zlikwidowano i przeniesiono na ulicę Młynarską, a na uprzednio uporządkowanym terenie pocmentarnym w 1769 wzniesiono wspólnie ze zborem reformowanym nowy dom drewniany, specjalnie przeznaczony dla chorych. Dom ten w 1785 został rozbudowany od strony ul. Mylnej. W 1807 w wyniku decyzji sądu teren szpitala przypadł luteranom (pozostała część do dziś przynależy kalwinom, zob. parafia Ewangelicko-Reformowana na Lesznie). W latach 1837-1837 szpital rozbudowano według projektu Adolfa Schula. Nowo wybudowane skrzydło przylegało do luterańskiej kaplicy przycmentarnej. W 1867 doprowadzono oświetlenie gazowe, a w 1869 dwa wodociągi. Ich fundatorami był Michał Kazanowski. W 1893 za sprawą Artura Göbela powstał gmach szpitalny od ulicy Karmelickiej oraz nowa kaplica. W 1924 Emil Gerlach ufundował w szpitalu pracownię rentgenologiczną. W 1925 powstała siedziba Diakonatu dla około 30 wykwalifikowanych sióstr.

W okresie okupacji szpital znalazł się na terenie getta, oddzielony od niego tylko murem. Wiosną 1943, ze względu na likwidację getta zamknięto Szpital Ewangelicki w jego starej siedzibie i od jesieni tego roku zorganizowano szpital przy ulicy Królewskiej 35 w dużo mniejszym zakresie.

W czasie powstania warszawskiego szpital stał się szpitalem powstańczym (tak jak był szpitalem wojskowym w 1920) i mieścił się w kilku punktach miasta: przy ulicy Szpitalnej 5 i 8 oraz ulicy Mokotowskiej 12 w Domu Metodystów. 2 października 1944 roku, po kapitulacji Warszawy, część chorych oraz kilkanaście sióstr diakonis z ks. Z. Michelisem znalazło się w obozie w Pruszkowie.

Upamiętnienie

Tablica Nowolipie 9/11

Na budynku przy ulicy Nowolipie 9/11 (od strony ulicy Karmelickiej) znajduje się tablica upamiętniająca Szpital:

W tym miejscu stał w latach 1736-1943 Szpital Ewangelicki. Był zawsze ostoją miłosierdzia, człowieczeństwa i wiary w czasach, kiedy spełniał się nazistowski wyrok zagłady. Wierny swej wiekowej misji ratował ludność żydowską z ginącego getta. Tablica upamiętnia męstwo, dobro i uczciwość tych, którzy dochowali wierności Bogu i ludziom w najtrudniejszych chwilach wojny. Ufundowano ją ku czci braterstwa i wspólnoty w cierpieniu z Żydami, których świat nie potrafił ocalić. Fundacja Szpital Ewangelicki w Warszawie, Miasto Detmold, powiat i kościół ewangelicki Lippe, Parafia Ewangelicko-Augsburska św. Trójcy w Warszawie.

Skwer Szpitala Ewangelickiego

Rada Warszawy 29 sierpnia na XVII sesji rady podjęła Uchwałę nr XVII/451/2019 w sprawie nadania nazwy Skwer Szpitala Ewangelickiego terenowi zlokalizowanemu pomiędzy ulicami Nowolipie, Karmelicką i Aleją „Solidarności”[1].

Pracownicy

Przypisy

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Warszawa outline with districts v4.svg
(c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5
Mapa Warszawy - podkład lokalizacyjny
Masovian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.55N
  • S: 50.95 N
  • W: 19.15 E
  • E: 23.25 E
Medical hospital emergency beds.svg
medical icon for maps. hospital with emergency and beds
Szpital Ewangelicki w Warszawie.jpg
Szpital Ewangelicki w Warszawie
Szpital Ewangelicki Warszawa tablica pamiątkowa.JPG
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Tablica upamiętniająca Szpital Ewangelicki w Warszawie na budynku przy ul. Nowolipie 9/11 (od strony ulicy Karmelickiej)