Sztandar

Ten artykuł należy dopracować: przedstawiono sytuację tylko z polskiej perspektywy – artykuł powinien być przekrojowy. Pomóż go poprawić. Na stronie dyskusji mogą znajdywać się pomocne komentarze.

Sztandar Pułku Lotnictwa Myśliwskiego Normandia-Niemen

Sztandar – weksylium będące znakiem oddziału wojskowego, stowarzyszenia, miasta, szkoły, instytucji itp. Składa się z płata i drzewca zakończonego głowicą. Płat ma różne wzory na obu stronach, przeważnie obszyty jest frędzlą i przymocowany do drzewca skórzanym rękawem i ozdobnymi gwoździami. Pod głowicą wiązane są wstęgi i szarfy w barwach narodowych lub orderów i odznaczeń, którymi posiadacz sztandaru został odznaczony. Pod wstęgami mogą być mocowane odznaki odznaczeń. Sztandar, podobnie jak chorągiew, występuje w jednym egzemplarzu.

Wywodzi się z dawnych znaków bojowo–rozpoznawczych, które służyły do łączności między wodzem a oddziałem. W starożytności były używane przez Babilończyków, Egipcjan, Greków, Persów^[1]. Ze znakami tymi wiązano pewne treści ideowe. Uroczyście obchodzono dzień otrzymania znaku w legionach rzymskich, bowiem oznaczał on powstanie oddziału, a jego utrata powodowała rozwiązanie oddziału^[1]. Znaków bojowych używali również w V wieku Germanie, Celtowie oraz Hunowie. W pierwszej połowie XII wieku Słowianie na Rusi wykorzystywali zdobyte znaki bojowe do wciągania w zasadzkę wojowników przeciwnika. W oddziałach jazdy używano małych chorągwi zwanych kornetami^[1]. Podczas walki był zawsze rozwinięty i otoczony doborowymi żołnierzami, a na postojach zaciągano przed nim warty^[1].

Sztandary Wojska Polskiego

Sztandary były bardzo różne w formie, rysunku i wielkości. Dopiero po odzyskaniu niepodległości w 1918 podjęto próbę ujednolicenia znaków wojskowych jednak nie były one rygorystycznie przestrzegane. Kolejne unormowania wyglądu sztandarów miały miejsce w 1927 (zmiana rysunku godła państwowego) i w 1937. Stare (nieregulaminowe) sztandary przekazywane były zazwyczaj do Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.

Od 1937 sztandar mogły otrzymać:

• formacje liniowe wojska (piechota, kawaleria, saperzy)
  • szkoły oficerskie i podoficerskie tych formacji
• oddziały lądowe marynarki wojennej
• artyleria, broń pancerna, lotnictwo, łączność
  • szkoły oficerskie i podoficerskie tych formacji
• samodzielne bataliony strzelców.

Sztandar od chwili wręczenia towarzyszył pułkowi w każdej uroczystości i bitwie. Utrata sztandaru oznaczała wymazanie oddziału z rejestru. W przypadku rozwiązania lub rozbicia jednostki w wyniku walk, sztandar był ukrywany (tak by nie dostał się w ręce wroga), dzielony między żołnierzy lub niszczony.

Do 1939 w Wojsku Polskim nadano około 230 sztandarów. Na Zachód, różnymi drogami, przewieziono 42 sztandary (znajdują się w Instytucie Polskim i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie). Około 100 sztandarów odnaleziono po zakończeniu działań wojennych (znajdują się w Muzeum Wojska Polskiego, niektóre we fragmentach).

Polskie dewizy na sztandarach

Zobacz też

• Bandera
• Proporzec
• Sztandar procesyjny

Przypisy

Bibliografia

• Kazimierz Madej: Polskie symbole wojskowe 1943–1978. Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej, 1980, s. 34–75. ISBN 83-11-06410-5.

Linki zewnętrzne

• Sztandar Wojska Polskiego w serwisie YouTube
• Sztandary kół i organizacji łowieckich w Polsce