Sztuka Wschodu na Wawelu

	Konserwacja namiotów tureckich z kolekcji Zamku Królewskiego na Wawelu 15 grudnia 2020
Problem z odtwarzaniem tego pliku? Zobacz strony pomocy.

talerz z porcelany japońskiej z dekoracja Imari

część porcelanowego serwisu

Sztuka wschodu – jedna z ekspozycji znajdujących się w zamku królewskim na Wawelu w Krakowie.

Zygmunt August, a później królowie z dynastii Wazów byli miłośnikami orientaliów, ale najwięcej ich napłynęło za panowania Jana III Sobieskiego, którego upodobania do wschodnich przedmiotów (zwłaszcza broni) całkowicie zaspakajały łupy wojenne, zwłaszcza ten największy po zwycięstwie wiedeńskim w 1683. Perskie i tureckie wyroby docierały do Polski jako zakupy królewskie, szlacheckie, dary wschodnich władców lub jako trofea wojenne zwłaszcza w okresie wojen z Turcją w XVII wieku.

Dzisiejsza kolekcja wawelskich orientaliów powstawała w okresie międzywojennym. Dzieła wschodnie odzyskano na mocy traktatu ryskiego z 1921, z ZSRR w latach 1922–1928 powróciły między innymi chorągwie tureckie (5 sztuk) zdobyte przez Jana III Sobieskiego i jego dowódców pod Wiedniem.

W 1933 w 250 rocznicę zwycięstwa wiedeńskiego urządzono w salach zamkowych specjalną wystawę jubileuszową. Część wystawionych wówczas prywatnych kolekcji w formie depozytu wzbogaciło kolekcję wawelską. Działający w Wiedniu polski antykwariusz Szymon Szwarc zakupił w latach 1933–38 dla zamku wawelskiego namioty tureckie, zdobyte przez Jana III Sobieskiego pod Wiedniem, a które podczas zaborów zostały z Polski zrabowane. Obecna kolekcja namiotów na Wawelu liczy 12 sztuk, niestety ze względu na rozmiary, stan zachowania i trudności techniczne w ich eksponowaniu (największy namiot wymagał do ustawienia trzech dużych masztów) niezwykle rzadko jest prezentowana. Ostatnia wielka prezentacja namiotów miała miejsce na Wawelu z okazji 300 rocznicy zwycięstwa wiedeńskiego w 1983.

W skład kolekcji orientaliów wchodzą także szable tureckie nabyte w 1962, ceramika chińska i japońska – zwłaszcza zbiór bardzo ciekawych waz japońskich przekazanych na Wawel w latach 1956–64 przez rodzinę Potockich z Krakowa. W 1964 nabyto cenną kolekcję dr. Włodzimierza i Jerzego Kulczyckich składającą się z 60 mahometańskich kobierców i makat. Uzupełnianie zbiorów trwa do dziś, a wystawa ponownie po uzupełnieniach i zabiegach konserwatorskich wykonywanych na eksponatach powracających po tułaczce wojennej z Kanady została otwarta dla turystów w 1965.

Źródło

Jerzy T. Petrus, Maria Piątkiewicz-Dereniowa, Magdalena Piwocka, Wschód w zbiorach wawelskich, Kraków 1988