Szturm Groznego

Bojówki separatystów podczas I szturmu Groznego

Pałac prezydencki (kwatera główna Dudajewa) po I szturmie Groznego

Szturm Groznego – w historii konfliktów XX wieku można natrafić na określenie "szturm Groznego" używane wobec następujących działań zbrojnych przeprowadzonych w tym mieście:

• szturm Groznego podczas rosyjskiej wojny domowej – walki o miasto mające miejsce pomiędzy 11 sierpnia a 12 listopada 1918, w wyniku których Grozny zajęli "biali" Kozacy tereccy, wyparci następnie przez oddziały "czerwonych";
• szturm Groznego z 15-16 października 1994, przeprowadzony siłami antydudajewowskiej opozycji, zakończony wyparciem atakujących z miasta;
• szturm Groznego z 26 listopada 1994, przeprowadzony siłami antydudajewowskiej opozycji przy nieoficjalnym wsparciu jednostek armii rosyjskiej (czołgów i lotnictwa) zakończony niepowodzeniem;
• szturm Groznego przeprowadzony przez rosyjską armię w dniach 31 grudnia 1994 - 6 marca 1995 w czasie I wojny czeczeńskiej. Dzielił się na dwie fazy (ataki), z których pierwsza, znana również jako "szturm noworoczny" zakończyła się niepowodzeniem, a druga doprowadziła do przejęcia kontroli nad miastem. Najczęściej określany jest jako "I szturm Groznego";
• szturm Groznego z 6-8 marca 1996 roku – atak separatystów na miasto w rocznicę zajęcia go przez Rosjan, zakończony niepowodzeniem;
• szturm Groznego znany również jako "sierpniowy szturm Groznego" – atak separatystów na miasto przeprowadzony pomiędzy 6 a 14 sierpnia 1996, zakończony przejęciem całkowitej kontroli nad miastem przez bojowników i wyparciem wojsk federalnych z Groznego;
• szturm Groznego pomiędzy 26 grudnia 1999 a 6 lutego 2000, znany bardziej jako "II szturm Groznego" – atak sił federalnych przeprowadzony w czasie II wojny czeczeńskiej, zakończony przejęciem kontroli nad miastem przez Rosjan. Był to ostatni szturm w historii miasta, który umożliwił ponowną reintegrację Republiki Czeczeńskiej z Federacją Rosyjską;
• rajd ok. 300 bojowników na Grozny 21-22 sierpnia 2004 roku, którego celem nie było zdobycie miasta, lecz jego destabilizacja i wywołanie zamieszek. Rajd zakończył się porażką separatystów.

Bibliografia

• Sowietskaja istoriczeskaja encikłopedia, t. IV, red. Żukow E. M., Moskwa 1964.
• Mirosław Kuleba: Imperium na kolanach. Wojna w Czeczenii 1994-1996. Warszawa: Oficyna wydawnicza VOLUMEN, 1998. ISBN 83-7233-096-4.
• Piotr Grochmalski: Czeczenia. Rys prawdziwy. Wrocław: atla2, 1999. ISBN 83-86882-86-1.
• Zygmunt Czarnota, Zbigniew Moszumański: Czeczenia 94-95. Warszawa: Altair, 1995.