Szwadron Kawalerii KOP „Mizocz”

Szwadron Kawalerii KOP „Mizocz”
11 szwadron KOP
Historia
Państwo II Rzeczpospolita
Sformowanie1925
Rozformowanie1939
Nazwa wyróżniająca„Mizocz”
Dowódcy
Ostatnirtm. Jan Maciejowski
Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Numerkryptonimowy: 67[a]
DyslokacjaBuczacz[2]? (Buszcza)
Mizocz
FormacjaKorpus Ochrony Pogranicza
Rodzaj wojskkawaleria
Podległość1 Brygada OP
Brygada KOP „Wołyń”
pułk KOP „Zdołbunów”
1 pułk kawalerii KOP
KOP 1938.png

Szwadron Kawalerii KOP „Mizocz” – pododdział kawalerii Korpusu Ochrony Pogranicza.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Na posiedzeniu Politycznego Komitetu Rady Ministrów, w dniach 21-22 sierpnia 1924 roku, zapadła decyzja powołania Korpusu Wojskowej Straży Granicznej. 12 września 1924 roku Ministerstwo Spraw Wojskowych wydało rozkaz wykonawczy w sprawie utworzenia Korpusu Ochrony Pogranicza[3], a 17 września instrukcję określającą jego strukturę[4]. W grudniu 1924 roku przystąpiono do formowania nie przewidzianego planem organizacji 11 szwadronu kawalerii[5]. 21 stycznia 1825 roku sformowany już szwadron maszerował nad granicę[6]. Pododdział podporządkowany został dowódcy 1 Brygady Ochrony Pogranicza. Dowództwo rozlokowało się w Buszczy w budynku prywatnym[7]. Stany szwadronu były zbliżone do stanów szwadronów formowanych w 1924 roku[8]. W skład szwadronu wchodzić miały cztery plutony liniowe i drużyna dowódcy szwadronu[9].

Szwadron był podstawową jednostką taktyczną kawalerii KOP. Zadaniem szwadronu było prowadzenie działań pościgowych, patrolowanie terenu, w dzień i w nocy, na odległości nie mniejsze niż 30 km, a także utrzymywanie łączności między odwodami kompanijnymi, strażnicami i sąsiednimi oddziałami oraz eskortowanie i organizowanie posterunków pocztowych. Wymienione zadania szwadron realizował zarówno w strefie nadgranicznej, będącej strefą ścisłych działań KOP, jak również w pasie ochronnym sięgającym około 30 km w głąb kraju[10]. Szwadron był też jednostką organizacyjną, wyszkoleniową, macierzystą i pododdziałem gospodarczym[11].

W lipcu 1929 roku zreorganizowano kawalerię KOP. Zorganizowano dwie grupy kawalerii. Podział na grupy uwarunkowany był potrzebami szkoleniowymi i zadaniami kawalerii KOP w planie „Wschód”[12]. Szwadron wszedł w skład grupy południowej[13]. Przyjęto też zasadę, że szwadrony przyjmą nazwę miejscowości będącej miejscem ich stacjonowania[13]. Obok nazwy geograficznej, do 1931 roku stosowano również numer szwadronu[14].

W 1934(?)1932[b] roku dokonano kolejnego podziału szwadronów. Tym razem na trzy grupy inspekcyjne. Szwadron wszedł w skład grupy południowej[16].

W 1937 roku szwadron wszedł w skład pułku KOP „Zdołbunów”[19]. Jednostką administracyjną dla szwadronu był batalion KOP „Ostróg”[20].

W 1938 roku nastąpiła reorganizacja podporządkowania i struktur kawalerii KOP. Szwadrony zakwalifikowano do odpowiednich typów jednostek w zależności od miejsca stacjonowania[c]. Szwadron zakwalifikowano do grupy I[19]. Organizacja szwadronu kawalerii na dzień 20 listopada 1938 przedstawiała się następująco: dowódca szwadronu, szef szwadronu, drużyna ckm[d], drużyna gospodarcza, patrol telefoniczny i dwa plutony liniowe[21] po cztery sekcje[22], w tym sekcję rkm[11]. Liczył 2 oficerów, 1 chorążego, 8 podoficerów zawodowych, 2 podoficerów nadterminowych i 72 ułanów. Na uzbrojeniu posiadał 2 ckm, 2 rkm, 73 karabinki, 76 szabel. Posiadał też 83 konie wierzchowe[23].

W ramach mobilizacji częściowej zarządzonej 23 marca 1939 roku szwadron przegrupował się w rejon Wielunia[24], gdzie organizowany był ćwiczebny pułk kawalerii KOP[25] podporządkowany dowódcy OK IV[26][e]. W maju szwadron wszedł w skład 1 pułku kawalerii KOP jako jego III szwadron[18].

Żołnierze szwadronu

Żołnierze plutonu 11 szwadronu, który zdobył „buńczuk” w zawodach szwadronów 1 Brygady KOP w 1927

Dowódcy szwadronu:

  • por. / rtm. Romuald Jaworski[28] z 7 puł (1925 – 31 marca 1930? → 5 puł)
  • rtm. Bronisław Klimowicz (− 27 kwietnia 1929)[29] → stan spoczynku
  • rtm. / mjr kaw. Leon II Trojanowski z 7 puł (31 marca 1930 – 23 marca 1932 → kwatermistrz 5 puł)
  • rtm. Jan Maciejowski z 13 puł (2 grudnia 1936[30] – września 1939[26][27])
Obsada personalna w marcu 1939 roku

Ostatnia „pokojowa” obsada oficerska szwadronu[31][f]

  • dowódca szwadronu – rtm. Maciejowski Jan
  • oficer szwadronu – por. Białoszewicz Włodzimierz

Obsada personalna 3 szwadronu 1 pkaw KOP[18]:

  • dowódca szwadronu – rtm. Jan Maciejowski
  • dowódca I plutonu – por. Włodzimierz Białoszewicz z 11 puł
  • dowódca II plutonu – ppor. rez. Michał Józef Paweł Garapich de Sichelburg[g] z 9 p.uł. († 12 września 1939)
  • dowódca III plutonu – ppor. rez. Jan Fiszer[h] z 19 p.uł.
  • szef szwadronu – N.N.

Uwagi

  1. ↑ Zarządzenie szefa sztabu KOP ppłk. dypl. Franciszka Węgrzyna w sprawie używania w dowództwie KOP kryptonimów zamiast nazw jednostek KOP[1].
  2. ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz podają, że podział kawalerii na trzy grupy nastąpił w 1934 roku[15][16][17].
    Mijakowski i Rozdżestwieński twierdzą, że kawaleria KOP podzielona była na trzy grupy już w 1932 roku [18].
  3. ↑ W 1938 roku nastąpił podział kawalerii KOP na szwadrony typu I, II i III. Szwadrony typu I stacjonowały poza m.p. dowództw batalionów KOP, szwadrony typu II stacjonowały w m.p. batalionów KOP. Typ III posiadał szwadron „Nowe Świeciany”[21].
  4. ↑ Stan drużyny ckm w szwadronie był znacznie niższy od stanu nakazanego „Regulaminem kawalerii cz.III”. Drużyna składała się z 15 żołnierzy i 19 koni. W jej skład wchodzili: drużynowy, 2 karabinowych, 2 celowniczych, 2 taśmowych, 2 amunicyjnych, 6 koniowodnych i 4 juki[11].
  5. ↑ W innych opracowaniach oddział występuje pod nazwą: «Zgrupowanie Kawalerii KOP „Feliks”». Nazwa pochodzi od imienia dowódcy oddziału – ppłk. Feliksa Kopcia[27].
  6. ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[32].
  7. ↑ Michał Józef Paweł Garapich de Sichelburg urodził się 28 maja 1906 roku w rodzinie Kazimierza i Marii Ludwiki Teresy z Łubieńskich. Był wnukiem Michała Garapich i absolwentem IV rocznika Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu (1929-1930). Praktykę odbył w 9 Pułku Ułanów Małopolskich. Mianowany podporucznikiem ze starszeństwem z 1 stycznia 1932 roku i 67. lokatą w korpusie oficerów rezerwy kawalerii. Pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Tarnopol. Posiadał przydział mobilizacyjny do 9 Pułku Ułanów Małopolskich Rocznik Oficerski Rezerw 1934, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1934, L.dz. 250/mob. 34, s. 129, 593.
  8. ↑ Jan Fiszer był absolwentem VI rocznika Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu (1931-1932). Praktykę odbył w 3 Pułku Szwoleżerów Mazowieckich w Suwałkach. Mianowany podporucznikiem ze starszeństwem z 1 stycznia 1934 roku w korpusie oficerów rezerwy kawalerii.

Przypisy

  1. ↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 426.
  2. ↑ Kościański 1993 ↓, s. 55.
  3. ↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 11-12.
  4. ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 111.
  5. ↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 19.
  6. ↑ Meldunki sytuacyjne KOP ↓, s. 17/25.
  7. ↑ Wykaz L.dz.KOP 272/1.Br.Op.Wyszk. ↓.
  8. ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 26.
  9. ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 21.
  10. ↑ Falkiewicz 1925 ↓, s. 4-6.
  11. ↑ a b c Zarządzenie nr L.5201/tj.org./38 ↓.
  12. ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 35.
  13. ↑ a b Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 34.
  14. ↑ Wiśniewska i Promińska 2013 ↓, s. 2.
  15. ↑ Prochwicz 3/1994 ↓, s. 156.
  16. ↑ a b Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 44.
  17. ↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 51.
  18. ↑ a b c Mijakowski i Rozdżestwieński 2013 ↓, s. 15.
  19. ↑ a b Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 58.
  20. ↑ Zarządzenie nr L.500/Tjn.Og.Org/37 ↓, s. 3 zał. 47.
  21. ↑ a b Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 52.
  22. ↑ Prochwicz 3/1994 ↓, s. 158.
  23. ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 149.
  24. ↑ Prochwicz 4/1994 ↓, s. 5.
  25. ↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 72.
  26. ↑ a b Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 77.
  27. ↑ a b Mijakowski i Rozdżestwieński 2013 ↓, s. 14.
  28. ↑ Falkiewicz 1925 ↓, s. 35.
  29. ↑ Obsada oficerska Brygady „Wołyń” ↓.
  30. ↑ Wykazy imienne oficerów KOP ↓.
  31. ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 945.
  32. ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.

Bibliografia

  • Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
  • Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919-1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
  • Stanisław Falkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza. W pierwszą rocznicę objęcia służby na wschodniej granicy Rzeczypospolitej 1924-1925. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1925.
  • Krzysztof Mijakowski, Paweł Rozdżestwieński: Kawaleria Korpusu Ochrony Pogranicza. Wielka księga jazdy polskiej 1918-1939. Tom 44. Edipresse Polska SA, 2013. ISBN 978-83-7769-888-4.
  • Jerzy Prochwicz, Andrzej Konstankiewicz, Jan Rutkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Barwa i Broń, 2003. ISBN 83-900217-9-4.
  • Jerzy Prochwicz. Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny, Część I. Powstanie i przemiany organizacyjne KOP do 1939 r. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (149), s. 148-160, 1994. Warszawa: Wydawnictwo Czasopisma Wojskowe. ISSN 0043-7182. 
  • Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
  • Dzienniki Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych z 1928, 1931 i 1934 roku. [dostęp 2016-02-15].
  • Zarządzenie organizacyjne dowódcy Korpusu Ochrony Pogranicza nr L.5201/tj.org./38 z 3 listopada 1938.
  • Wykazy imienne oficerów brygad, pułków, batalionów oraz pozostałych jednostek Korpusu Ochrony Pogranicza → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
  • Zarządzenie dowódcy KOP w sprawie reorganizacji Korpusu Ochrony Pogranicza („R.3” I Faza) nr L.500/Tjn.Og.Org/37 z 23 lutego 1937 roku.
  • Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. Warszawa-Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 83-88067-48-8.
  • Graficzny wykaz budynków zajmowanych przez oddziały 1 Brygady KOP nr L.dz.KOP 272/1.Br.Op.Wyszk. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.

Media użyte na tej stronie

Odznaka KOP.png
Autor: Kerim44, Licencja: CC BY-SA 4.0
Odznaka KOP
Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
KOP 1938.png
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Korpus Ochrony Pogranicza na granicy wschodniej Rzeczypospolitej w 1938
Pluton 11 szwadronu KOP.JPG
Oryginalny podpis pod zdjęciem: Pluton 11 szwadronu, który zdobył buńczuk w zawodach szwadronów 1 Brygady KOP