Szwadron Kawalerii KOP „Podświle”

Szwadron Kawalerii KOP „Podświle”
7 szwadron kawalerii
Historia
Państwo II Rzeczpospolita
Sformowanie1924
Rozformowanie1939
Nazwa wyróżniająca„Podświle”
Dowódcy
Pierwszyrtm. Władysław Jan Olszowski
Ostatnirtm. Karol Dąbrowski
Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Numerkryptonimowy: 72[a]
DyslokacjaPodświle
FormacjaKorpus Ochrony Pogranicza
Rodzaj wojskkawaleria
Podległość3 Brygada OP
3 Półbrygada Ochrony Pogranicza
pułk KOP „Głębokie”
1 pułk kawalerii KOP
KOP 1938.png
Zdjęcie zbiorowe szwadronu z archiwum rtm. Wiktora Moczulskiego

Szwadron Kawalerii KOP „Podświle” – pododdział kawalerii Korpusu Ochrony Pogranicza.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Na posiedzeniu Politycznego Komitetu Rady Ministrów, w dniach 21-22 sierpnia 1924 roku, zapadła decyzja powołania Korpusu Wojskowej Straży Granicznej. 12 września 1924 roku Ministerstwo Spraw Wojskowych wydało rozkaz wykonawczy w sprawie utworzenia Korpusu Ochrony Pogranicza[2], a 17 września instrukcję określającą jego strukturę[3]. Jesienią 1924 roku, w składzie 3 Brygady Ochrony Pogranicza, rozpoczęto formowanie jednostki 7 szwadronu kawalerii[4]. W skład szwadronu wchodzić miały cztery plutony liniowe i drużyna dowódcy szwadronu. Według etatu szwadron liczyć powinien trzech oficerów, 19 podoficerów i 65 ułanów. Na uzbrojeniu posiadał 77 karabinków, 7 pistoletów oraz 82 szable[5]. Z dniem 5 października 1924 roku rotmistrz Władysław Jan Olszowski został przeniesiony z 3 Pułku Ułanów Śląskich do KOP na stanowisko dowódcy 7 szwadronu kawalerii[6][7].

Szwadron był podstawową jednostką taktyczną kawalerii KOP. Zadaniem szwadronu było prowadzenie działań pościgowych, patrolowanie terenu, w dzień i w nocy, na odległości nie mniejsze niż 30 km, a także utrzymywanie łączności między odwodami kompanijnymi, strażnicami i sąsiednimi oddziałami oraz eskortowanie i organizowanie posterunków pocztowych. Wymienione zadania szwadron realizował zarówno w strefie nadgranicznej, będącej strefą ścisłych działań KOP, jak również w pasie ochronnym sięgającym około 30 km w głąb kraju[8].

Jesienią 1927 roku szwadron został włączony w skład 3 Półbrygady Ochrony Pogranicza, która w 1929 roku została przemianowana na pułk KOP „Głębokie”[9]. Szwadron był też jednostką organizacyjną, wyszkoleniową, macierzystą i pododdziałem gospodarczym[10].

W lipcu 1929 roku zreorganizowano kawalerię KOP. Zorganizowano dwie grupy kawalerii. Podział na grupy uwarunkowany był potrzebami szkoleniowymi i zadaniami kawalerii KOP w planie „Wschód”[11]. Szwadron wszedł w skład grupy północnej[12]. Przyjęto też zasadę, że szwadrony przyjmą nazwę miejscowości będącej miejscem ich stacjonowania[12]. Obok nazwy geograficznej, do 1931 roku stosowano również numer szwadronu[13].

W 1934(?)1932[b] roku dokonano kolejnego podziału szwadronów. Tym razem na trzy grupy inspekcyjne. Szwadron wszedł w skład grupy północnej[15]. Jednostką administracyjną dla szwadronu był batalion KOP „Podświle”[18].

W 1938 roku nastąpiła reorganizacja podporządkowania i struktur kawalerii KOP. Szwadrony zakwalifikowano do odpowiednich typów jednostek w zależności od miejsca stacjonowania[c]. Szwadron zakwalifikowano do grupy II[20]. Organizacja szwadronu kawalerii na dzień 20 listopada 1938 roku przedstawiała się następująco: dowódca szwadronu, szef szwadronu, drużyna ckm[d], drużyna gospodarcza, patrol telefoniczny i dwa plutony liniowe[19] po cztery sekcje[21], w tym sekcję rkm[10]. Liczył 2 oficerów, 1 chorążego, 6 podoficerów zawodowych, 4 podoficerów nadterminowych i 72 ułanów. Na uzbrojeniu posiadał 2 ckm, 2 rkm, 73 karabinki, 76 szabel. Posiadał też 83 konie wierzchowe[22]. Szwadron wchodził w skład pułku KOP „Głębokie”[20].

W ramach mobilizacji częściowej zarządzonej 23 marca 1939 roku szwadron przegrupował się w rejon Wielunia[23], gdzie organizowany był ćwiczebny pułk kawalerii KOP[24] podporządkowany dowódcy OK IV[25][e]. Po przeformowaniu szkolnego pułku kawalerii KOP w 1 pułk kawalerii KOP, w maju 1939 roku rozformowano szwadron kawalerii KOP „Podświle”[25], a rtm. Karol Dąbrowski został dowódcą szwadronu ckm 1 pułku kawalerii KOP[27].

Dowódcy szwadronu

  • rtm. Władysław Jan Olszowski[7] z 3 puł (5 października 1924 – 19 lipca 1926 → kwatermistrz Szkoły Podoficerów Zawodowych Kawalerii we Lwowie)
  • rtm. Tadeusz Głębocki z byłej Kwatery Wojskowej Prezydenta RP (19 lipca 1926[28] - 1927(rz tajny KOP))
  • rtm. / mjr Klemens Rudnicki (11 czerwca 1927 – 23 grudnia 1929 → słuchacz W.S.Woj.)
  • rtm. Zdzisław Antoni Baranowski (29 listopada 1935 –)[29]
  • rtm. Władysław Bereza (był w 1937)[29]
  • rtm. Zdzisław Antoni Baranowski[f] (- do lutego 1939)
  • rtm. Karol Dąbrowski z 1 psk (1939[25][26])

Uwagi

  1. ↑ Zarządzenie szefa sztabu KOP ppłk. dypl. Franciszka Węgrzyna w sprawie używania w dowództwie KOP kryptonimów zamiast nazw jednostek KOP[1]>
  2. ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz podają, że podział kawalerii na trzy grupy nastąpił w 1934 roku[14][15][16].
    Mijakowski i Rozdżestwieński twierdzą, że kawaleria KOP podzielona była na trzy grupy już w 1932 roku[17].
  3. ↑ W 1938 roku nastąpił podział kawalerii KOP na szwadrony typu I, II i III. Szwadrony typu I stacjonowały poza m.p. dowództw batalionów KOP, szwadrony typu II stacjonowały w m.p. batalionów KOP. Typ III posiadał szwadron "Nowe Świeciany"[19].
  4. ↑ Stan drużyny ckm w szwadronie był znacznie niższy od stanu nakazanego „Regulaminem kawalerii cz.III”. Drużyna składała się z 15 żołnierzy i 19 koni. W jej skład wchodzili: drużynowy, 2 karabinowych, 2 celowniczych, 2 taśmowych, 2 amunicyjnych, 6 koniowodnych i 4 juki[10].
  5. ↑ W innych opracowaniach oddział występuje pod nazwą: «Zgrupowanie Kawalerii KOP „Feliks”». Nazwa pochodzi od imienia dowódcy oddziału – ppłk. Feliksa Kopcia → [26].
  6. ↑ Rotmistrz Zdzisław Antoni Baranowski ur. 23 sierpnia 1898 roku. Odznaczony Medalem Niepodległości i Srebrnym Krzyżem Zasługi. W 1932 roku oficer 17 pułku ułanów. W 1935 roku został przeniesiony do KOP. Do końca lutego 1939 roku dowódca szwadronu kawalerii KOP „Podświle”. Następnie przeniesiony do 7 pułku strzelców konnych na stanowisko dowódcy 4 szwadronu. Na tym stanowisku walczył w kampanii wrześniowej. 11 września 1939 roku został ranny. Odznaczony Krzyżem Walecznych[30][31].

Przypisy

  1. ↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 426.
  2. ↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 11-12.
  3. ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 111.
  4. ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 23.
  5. ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 21.
  6. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 75 z 21 lipca 1925 roku, s. 399.
  7. ↑ a b Falkiewicz 1925 ↓, s. 35.
  8. ↑ Falkiewicz 1925 ↓, s. 4-6.
  9. ↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 38.
  10. ↑ a b c Zarządzenie nr L.5201/tj.org./38 ↓.
  11. ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 35.
  12. ↑ a b Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 34.
  13. ↑ Wiśniewska i Promińska 2013 ↓, s. 2.
  14. ↑ Prochwicz 3/1994 ↓, s. 156.
  15. ↑ a b Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 44.
  16. ↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 51.
  17. ↑ Mijakowski i Rozdżestwieński 2013 ↓, s. 15.
  18. ↑ Zarządzenie nr L.500/Tjn.Og.Org/37 ↓, s. 1 zał. 47.
  19. ↑ a b Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 52.
  20. ↑ a b Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 58.
  21. ↑ Prochwicz 3/1994 ↓, s. 158.
  22. ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 52 i 149.
  23. ↑ Prochwicz 4/1994 ↓, s. 5.
  24. ↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 72.
  25. ↑ a b c Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 77.
  26. ↑ a b Mijakowski i Rozdżestwieński 2013 ↓, s. 14.
  27. ↑ Mijakowski i Rozdżestwieński 2013 ↓, s. 16.
  28. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 28 z 19 lipca 1926 roku, s. 220.
  29. ↑ a b Wykazy imienne oficerów KOP ↓.
  30. ↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 709.
  31. ↑ Szacherski 1968 ↓, s. 33, 320.

Bibliografia

  • Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919-1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
  • Stanisław Falkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza. W pierwszą rocznicę objęcia służby na wschodniej granicy Rzeczypospolitej 1924-1925. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1925.
  • Krzysztof Mijakowski, Paweł Rozdżestwieński: Kawaleria Korpusu Ochrony Pogranicza. Wielka księga jazdy polskiej 1918-1939. Tom 44. Edipresse Polska SA, 2013. ISBN 978-83-7769-888-4.
  • Jerzy Prochwicz, Andrzej Konstankiewicz, Jan Rutkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Barwa i Broń, 2003. ISBN 83-900217-9-4.
  • Jerzy Prochwicz. Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny, Część I. Powstanie i przemiany organizacyjne KOP do 1939 r. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (149), s. 148-160, 1994. Warszawa: Wydawnictwo Czasopisma Wojskowe. ISSN 0043-7182. 
  • Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
  • Zbigniew Szacherski: Wierni przysiędze. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1968.
  • Dzienniki Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych z 1928, 1931 i 1934 roku. [dostęp 2016-02-15].
  • Zarządzenie organizacyjne dowódcy Korpusu Ochrony Pogranicza nr L.5201/tj.org./38 z 3 listopada 1938.
  • Wykazy imienne oficerów brygad, pułków, batalionów oraz pozostałych jednostek Korpusu Ochrony Pogranicza → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
  • Zarządzenie dowódcy KOP w sprawie reorganizacji Korpusu Ochrony Pogranicza („R.3” I Faza) nr L.500/Tjn.Og.Org/37 z 23 lutego 1937 roku.
  • Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. Warszawa-Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 83-88067-48-8.
Korpus Ochrony Pogranicza
Brygady
Pułki
piechoty
Bataliony
graniczne
odwodowe
forteczne
Kawaleria
szwadrony
Artyleria
Saperzy
Wywiad
Placówki wywiadowcze KOP nr
Ekspozytury Oddziału II Szt. Gen.
Jednostki
sformowane
przez KOP
Kompanie
graniczne
Strażnice

Media użyte na tej stronie

Odznaka KOP.png
Autor: Kerim44, Licencja: CC BY-SA 4.0
Odznaka KOP
Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
KOP 1938.png
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Korpus Ochrony Pogranicza na granicy wschodniej Rzeczypospolitej w 1938
7 szwadron KOP.jpg
7 szwadron KOP