Szwadron Kawalerii KOP „Rokitno”

Szwadron Kawalerii KOP „Rokitno”
17 szwadron kawalerii
Historia
Państwo II Rzeczpospolita
Sformowanie1925
Rozformowanie1939
Nazwa wyróżniająca„Rokitno”
Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Numerkryptonimowy: 172[a]
DyslokacjaRokitno
FormacjaKorpus Ochrony Pogranicza
Rodzaj wojskkawaleria
Podległość5 Brygada OP
pułk KOP „Sarny”
1 Pułk Kawalerii KOP
KOP 1938.png
Podziękowanie ułanów szwadronu KOP „Rokitno” dla Pocztowej Kasy Oszczędności

Szwadron Kawalerii KOP „Rokitno” – pododdział kawalerii Korpusu Ochrony Pogranicza.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Na posiedzeniu Politycznego Komitetu Rady Ministrów, w dniach 21-22 sierpnia 1924 roku, zapadła decyzja powołania Korpusu Wojskowej Straży Granicznej. 12 września 1924 roku Ministerstwo Spraw Wojskowych wydało rozkaz wykonawczy w sprawie utworzenia Korpusu Ochrony Pogranicza[2], a 17 września instrukcję określającą jego strukturę[3]. W 1925 roku, w składzie 5 Brygady Ochrony Pogranicza, rozpoczęto formowanie jednostki 17 szwadronu kawalerii[4]. W skład szwadronu wchodzić miały cztery plutony liniowe i drużyna dowódcy szwadronu[5]. Stany szwadronu były zbliżone do stanów szwadronów formowanych w 1924 roku [4]. Jednostką formującą był 25 pułk ułanów[6].

Szwadron był podstawową jednostką taktyczną kawalerii KOP. Zadaniem szwadronu było prowadzenie działań pościgowych, patrolowanie terenu, w dzień i w nocy, na odległości nie mniejsze niż 30 km, a także utrzymywanie łączności między odwodami kompanijnymi, strażnicami i sąsiednimi oddziałami oraz eskortowanie i organizowanie posterunków pocztowych. Wymienione zadania szwadron realizował zarówno w strefie nadgranicznej, będącej strefą ścisłych działań KOP, jak również w pasie ochronnym sięgającym około 30 km w głąb kraju[7]. Szwadron był też jednostką organizacyjną, wyszkoleniową, macierzystą i pododdziałem gospodarczym[8].

W lipcu 1929 roku zreorganizowano kawalerię KOP. Zorganizowano dwie grupy kawalerii. Podział na grupy uwarunkowany był potrzebami szkoleniowymi i zadaniami kawalerii KOP w planie „Wschód”[9]. Szwadron wszedł w skład grupy południowej[10]. Przyjęto też zasadę, że szwadrony przyjmą nazwę miejscowości będącej miejscem ich stacjonowania[10]. Obok nazwy geograficznej, do 1931 roku stosowano również numer szwadronu[11].

W 1934(?)1932[b] roku dokonano kolejnego podziału szwadronów. Tym razem na trzy grupy inspekcyjne. Szwadron wszedł w skład grupy środkowej[13]. Jednostką administracyjną dla szwadronu był batalion KOP „Rokitno”[16]. Konie w poszczególnych szwadronach dobierano według maści. W szwadronie „Iwieniec” konie były kasztany[17].

W 1938 roku nastąpiła reorganizacja podporządkowania i struktur kawalerii KOP. Szwadrony zakwalifikowano do odpowiednich typów jednostek w zależności od miejsca stacjonowania[c]. Szwadron zakwalifikowano do grupy II[19]. Organizacja szwadronu kawalerii na dzień 20 listopada 1938 roku przedstawiała się następująco: dowódca szwadronu, szef szwadronu, drużyna ckm[d], drużyna gospodarcza, patrol telefoniczny i dwa plutony liniowe[18] po cztery sekcje[20], w tym sekcję rkm[8]. Liczył 2 oficerów, 1 chorążego, 6 podoficerów zawodowych, 4 podoficerów nadterminowych i 72 ułanów. Na uzbrojeniu posiadał 2 ckm, 2 rkm, 73 karabinki, 76 szabel. Posiadał też 83 konie wierzchowe[21]. Szwadron wchodził w skład pułku KOP „Sarny”[19].

W ramach mobilizacji częściowej zarządzonej 23 marca 1939 roku, szwadron przegrupował się w rejon Wielunia[22], gdzie organizowany był ćwiczebny pułk kawalerii KOP[23] podporządkowany dowódcy OK IV[24][e]. W maju szwadron wszedł w skład 1 pułku kawalerii KOP jako jego 4 szwadron[15].

Żołnierze szwadronu

Dowódcy szwadronu:

  • mjr Edmund Wróblewski (1925)[26]
  • rtm. Stanisław Marzecki (był w 1928)[27]
  • rtm. Zdzisław Komarnicki (był w 1937)[27]?
  • rtm. Adam Bartosiewicz z 4 p.uł. (21 kwietnia 1937[27] - 1939[24][25])

Obsada personalna 4 szwadronu 1 pkaw KOP[15]:

  • dowódca szwadronu – rtm. Adam Bartosiewicz
  • dowódca I plutonu – por. Lucjan Woźniak z 11 p.uł.
  • dowódca II plutonu – ppor. rez. Czesław Nosko z 23 p.uł.
  • dowódca III plutonu – ppor. rez. Wojtkowiak
  • szef szwadronu – st. wachm. Sienkiewicz

Uwagi

  1. ↑ Zarządzenie szefa sztabu KOP ppłk. dypl. Franciszka Węgrzyna w sprawie używania w dowództwie KOP kryptonimów zamiast nazw jednostek KOP[1]
  2. ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz podają, że podział kawalerii na trzy grupy nastąpił w 1934 roku[12][13][14].
    Mijakowski i Rozdżestwieński twierdzą, że kawaleria KOP podzielona była na trzy grupy już w 1932 roku → [15]
  3. ↑ W 1938 roku nastąpił podział kawalerii KOP na szwadrony typu I, II i III. Szwadrony typu I stacjonowały poza m.p. dowództw batalionów KOP, szwadrony typu II stacjonowały w m.p. batalionów KOP. Typ III posiadał szwadron "Nowe Świeciany"[18].
  4. ↑ Stan drużyny ckm w szwadronie był znacznie niższy od stanu nakazanego „Regulaminem kawalerii cz.III”. Drużyna składała się z 15 żołnierzy i 19 koni. W jej skład wchodzili: drużynowy, 2 karabinowych, 2 celowniczych, 2 taśmowych, 2 amunicyjnych, 6 koniowodnych i 4 juki[8].
  5. ↑ W innych opracowaniach oddział występuje pod nazwą: «Zgrupowanie Kawalerii KOP „Feliks”». Nazwa pochodzi od imienia dowódcy oddziału – ppłk. Feliksa Kopcia[25].

Przypisy

  1. ↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 426.
  2. ↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 11-12.
  3. ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 111.
  4. ↑ a b Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 26.
  5. ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 21.
  6. ↑ Zarządzenie nr L.1600/o.de B./25 ↓.
  7. ↑ Falkiewicz 1925 ↓, s. 4-6.
  8. ↑ a b c Zarządzenie nr L.5201/tj.org./38 ↓.
  9. ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 35.
  10. ↑ a b Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 34.
  11. ↑ Wiśniewska i Promińska 2013 ↓, s. 2.
  12. ↑ Prochwicz 3/1994 ↓, s. 156.
  13. ↑ a b Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 44.
  14. ↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 51.
  15. ↑ a b c Mijakowski i Rozdżestwieński 2013 ↓, s. 15.
  16. ↑ Zarządzenie nr L.500/Tjn.Og.Org/37 ↓, s. 2 zał. 47.
  17. ↑ Kościański 1993 ↓, s. 58.
  18. ↑ a b Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 52.
  19. ↑ a b Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 58.
  20. ↑ Prochwicz 3/1994 ↓, s. 158.
  21. ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 52 i 149.
  22. ↑ Prochwicz 4/1994 ↓, s. 5.
  23. ↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 72.
  24. ↑ a b Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 77.
  25. ↑ a b Mijakowski i Rozdżestwieński 2013 ↓, s. 14.
  26. ↑ Falkiewicz 1925 ↓, s. 35.
  27. ↑ a b c Wykazy imienne oficerów KOP ↓.

Bibliografia

  • Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919-1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
  • Stanisław Falkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza. W pierwszą rocznicę objęcia służby na wschodniej granicy Rzeczypospolitej 1924-1925. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1925.
  • Zdzisław Kościański: Kawaleria Korpusu Ochrony Pogranicza w latach 1924-1939. W: Lech Grochowski[red.]: Korpus Ochrony Pogranicza w 70 rocznicę powstania. Materiały z konferencji popularnonaukowej. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1994.
  • Krzysztof Mijakowski, Paweł Rozdżestwieński: Kawaleria Korpusu Ochrony Pogranicza. Wielka księga jazdy polskiej 1918-1939. Tom 44. Edipresse Polska SA, 2013. ISBN 978-83-7769-888-4.
  • Jerzy Prochwicz, Andrzej Konstankiewicz, Jan Rutkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Barwa i Broń, 2003. ISBN 83-900217-9-4.
  • Jerzy Prochwicz. Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny, Część I. Powstanie i przemiany organizacyjne KOP do 1939 r. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (149), s. 148-160, 1994. Warszawa: Wydawnictwo Czasopisma Wojskowe. ISSN 0043-7182. 
  • Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
  • Dzienniki Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych z 1928, 1931 i 1934 roku. [dostęp 2016-02-15].
  • Zarządzenie organizacyjne dowódcy Korpusu Ochrony Pogranicza nr L.5201/tj.org./38 z 3 listopada 1938.
  • Wykazy imienne oficerów brygad, pułków, batalionów oraz pozostałych jednostek Korpusu Ochrony Pogranicza → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
  • Zarządzenie organizacyjne dowódcy Korpusu Ochrony Pogranicza w sprawie sformowania dowództw 4 i 5 brygady OP, 12-20 baonów i 12-20 szwadronów Ochrony Pogranicza nr L.1600/o.de B./25 z lutego 1925.
  • Zarządzenie dowódcy KOP w sprawie reorganizacji Korpusu Ochrony Pogranicza („R.3” I Faza) nr L.500/Tjn.Og.Org/37 z 23 lutego 1937 roku.
  • Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. Warszawa-Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 83-88067-48-8.

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Odznaka KOP.png
Autor: Kerim44, Licencja: CC BY-SA 4.0
Odznaka KOP
Szwadron KOP Rokitno - podziękowanie NAC 1-W-3143.jpg
Fotokopia podziękowania ułanów szwadronu Korpusu Ochrony Pogranicza "Rokitno" dla Pocztowej Kasy Oszczędności. Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny - Archiwum Ilustracji. Sygnatura: 1-W-3143
KOP 1938.png
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Korpus Ochrony Pogranicza na granicy wschodniej Rzeczypospolitej w 1938