Szymańskiego
| Osiedle Zawiercia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Miasto | |
| Przewodniczący | Ryszard Jędrzejak |
| Powierzchnia | 0,369 km² |
| Populacja (2015) • liczba ludności |
|
| Strefa numeracyjna | 32 |
| Kod pocztowy | 42-400 |
| Tablice rejestracyjne | SZA |
Położenie na mapie Zawiercia | |
Portal  Polska | |
Szymańskiego – osiedle Zawiercia, położone w centralnej części miasta.
Charakterystyka
Szymańskiego jest osiedlem o charakterze mieszanym[1]. Liczy 43 zabudowania wielorodzinne, z czego 34 zostały wybudowane przed 1945 rokiem. W 2015 roku 33 spośród tych zabudowań wymagało remontu. Osiedle zamieszkiwało wówczas 2106 osób. Szymańskiego charakteryzuje się ponadprzeciętnym w stosunku do miasta poziomem bezrobocia i przestępczości[2], z tego powodu nazywane jest potocznie „dzielnicą cudów”[3].
W skład osiedla wchodzą ulice: Bohaterów Westerplatte, Leśna, Moniuszki, Niedziałkowskiego, Szymańskiego oraz w części Piłsudskiego[4].
Historia
Z uwagi na fakt, iż dużą część osiedla Szymańskiego zajmuje dawne osiedle TAZ, Szymańskiego jest jedną z najstarszych części Zawiercia[2]. W 1880 roku TAZ przystąpił do budowy domów mieszkalnych dla swoich pracowników. Założono przy tym, że przy każdym domu ma się znaleźć miejsce na zabudowania gospodarcze bądź podwórko[5]. Do 1897 roku oddano do użytku 72 domy, z czego 56 było murowanych[6]. Na tle miejscowości osiedle wyróżniało się przestrzennym uporządkowaniem, a także budynkami w stylu neogotyku o charakterze socjalnym: w 1902 roku oddano do użytku resursę, bibliotekę i restaurację, a w 1906 roku rozpoczęto budowę szkoły, łaźni i Domu Ludowego[7]. Budynki te zostały wzniesione z czerwonej cegły[8].
Z dwóch wojen światowych osiedle wyszło bez większych strat[8]. Około 1950 roku przy ulicy Nowotki (ob. Moniuszki) wzniesiono bloki w stylu socrealizmu[9][10].
Zabytki
Osiedle Szymańskiego jest obszarem Zawiercia, w którym jest zlokalizowanych najwięcej zabytków[2]. Do gminnej ewidencji zabytków wpisano:
- układ urbanistyczny osiedla TAZ, w skład którego wchodzą[11]:
- dawny kościół ewangelicki
- Dom Ludowy
- szkoła
- resursa
- łaźnia
- willa dyrektora
- park
- cztery domy przy ulicy Niedziałkowskiego (1, 3, 22, 23)
- dwa domy przy ulicy Bohaterów Westerplatte (4, 6)
- pałacyk Erbego (Leśna 10)
- budynek straży pożarnej (Leśna 12)
- budynek dyrekcji Fabryki Opakowań Blaszanych (Leśna 20)
- budynek mieszkalny wielorodzinny (Leśna 22)
- budynek wielorodzinny (Leśna 24)
Przypisy
- ↑ Zawiercie. Studium monograficzne, s. 69.
- ↑ a b c Lokalny Program Rewitalizacji Obszarów Miejskich na terenie Zawiercie na lata 2014 – 2020 (PROJEKT), Urząd Miejski w Zawierciu [dostęp 2022-08-14].
- ↑ Patryk Drabek, Mieszkańcy chcą odmienić oblicze jednej z zawierciańskich dzielnic, Zawiercie Nasze Miasto, 20 czerwca 2011 [dostęp 2022-08-14].
- ↑ Osiedle Szymańskiego, Biuletyn Informacji Publicznej [dostęp 2022-08-14].
- ↑ Zawiercie i jego ulice, s. 10.
- ↑ Monografia Zawiercia, s. 179.
- ↑ Monografia Zawiercia, s. 178, 219.
- ↑ a b Monografia Zawiercia, s. 404.
- ↑ Monografia Zawiercia, s. 182.
- ↑ Zawiercie. Zarys rozwoju powiatu i miasta, s. 264.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022, s. 142 [dostęp 2022-08-12].
Bibliografia
- Jerzy Abramski, Zawiercie i jego ulice, Zawiercie: Towarzystwo Miłośników Ziemi Zawierciańskej, 1991.
- Jerzy Abramski, Zawiercie. Studium monograficzne, Zawiercie: Miejski Ośrodek Kultury „Centrum”, 1994, ISBN 83-902833-0-1.
- Marek Grabania, Zawiercie: zarys rozwoju powiatu i miasta, Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”, 1969.
- Monografia Zawiercia, Zawiercie: Towarzystwo Miłośników Ziemi Zawierciańskej, 2003, ISBN 83-905651-5-3.
Media użyte na tej stronie
Utwardzanie jednej z alei na osiedlu robotniczym TAZ, Zawiercie - początek XX w.
Autor: Khan Tengri, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rozmieszczenie poszczególnych osiedli i sołectw Zawiercia
.jpg)
Autor: Michał Bulsa, Licencja: CC BY-SA 4.0
Szymański Palace in Zawiercie