Szymon Pisulewski

Szymon Pisulewski (ur. 20 października 1808 w Osieku pod Radomiem, zm. 30 września 1859 w Warszawie) – polski nauczyciel, botanik, biolog oraz zoolog, popularyzator nauk przyrodniczych w Królestwie Polskim[1].

Życiorys

Urodził się w Osieku ze związku Jana oraz Heleny z Zawadzkich. Naukę początkową pobierał w Radomiu, a następnie w Łomży. W 1826 roku został studentem Uniwersytetu Warszawskiego. Uzyskał tytuł magistra biologii. W 1829 roku rozpoczął pracę jako nauczyciel w Szkole Wydziałowej na Muranowie, a później na Nowym Świecie. W 1836 roku wykładał nauki przyrodzone w gimnazjum gubernialnym oraz prowadził zajęcia w Szkole Rabinów w Warszawie[1].

Od 1841 roku uczył języka polskiego w warszawskim Gimnazjum Relanym, a później również matematyki. W 1853 roku został starszym nauczycielem w Instytucie Szlacheckim, gdzie pełnił funkcję pomocnika dyrektora gabinetów[1].

Był autorem wielu opracowań i podręczników z zakresu botaniki oraz biologii, które wydawał własnym nakładem. Dokonał kilku tłumaczeń autorów zagranicznych z tych dziedzin. Pisał artykuły do czasopism naukowych i popularnych. Stale współpracował z czasopismem Czytelnia niedzielna. Był również encyklopedystą piszącym hasła do 28 tomowej Encyklopedii Powszechnej Orgelbranda z lat 1859-1868. Jego nazwisko wymienione jest w I tomie z 1859 roku na liście twórców zawartości tej encyklopedii[2][1].

Dzieła

Był autorem oraz tłumaczem:

  • Zasady botaniki i fizyologii roślinnej, według A. Richarda (1840),[3]
  • Gromady przyrodzone królestwa roślinnego, (1841),[4]
  • Botanika popularna: obejmująca opisanie drzew, krzewów i roślin zielnych tak krajowych, jak i zagranicznych..., (1845),[5]
  • Opis stworzeń czyli wiadomości z historii naturalnej część pierwsza czterotomowej publikacji napisanej wspólnie z Bełzą i Radwańskim: Treść nauki przyrodzenia czyli wiadomości do ogólnego oświecenia potrzebne, z nauki o zwierzętach czyli zoologii, o roślinach czyli botaniki, o ciałach kopalnych czyli mineralogii, o istotach nieważkich czyli fizyki, o składzie ciał czyli chemii, o gwiazdach czyli astronomii, w sposobie dla każdego przystępnym wyłożyli magistrowie b. Uniwersytetu Warszawskiego, nauczyciele nauk przyrodzonych w szkołach rządowych, tomy 1-4, (1850),
  • Flora lekarska czyli Opisanie cech rodzajowych i gatunkowych wszystkich roślin w medycynie używanych, tłum. dzieła Edwarda Winklera, dwa wydania (1852)[6], (1858),
  • Tajniki przyrodzenia (1856),[7]
  • Zoologija krótko zebrana czyli Opisanie najważniejszych z działu zwierząt stworzeń, tak pod względem korzyści, jako i szkód które zrządzają, trzy wydania (1852), (1857)[8], (1862).

Przypisy

  1. ↑ a b c d Łukaszewicz 1866 ↓.
  2. ↑ Praca zbiorowa 1859 ↓.
  3. ↑ Zasady botaniki i fizyologii roślinnej ułożone podług dzieła A. Richarda przez S. Pisulewskiego., polona.pl [dostęp 2019-08-21].
  4. ↑ Gromady przyrodzone królestwa roślinnego podług układu Ant. Wawrz. de Jussieu wyd. przez S. Pisulewskiego, polona.pl [dostęp 2019-08-21].
  5. ↑ Botanika popularna obejmująca opisanie drzew, krzewów i roślin zielnych tak krajowych, jak zagranicznych, szczególnych swemi własnosciami i historyą, tudzież mających zastosowanie w przemyśle, sztukach, rzemiosłach, w gospodarstwie domowém i wiejskiém, polona.pl [dostęp 2019-08-21].
  6. ↑ Flora lekarska czyli Opisanie cech rodzajowych i gatunkowych wszystkich roślin w medycynie używanych przez Edwarda Winklera ; przekł. z niem. S. Pisulewskiego., polona.pl [dostęp 2019-08-21].
  7. ↑ Tajniki przyrodzenia czyli Wyjaśnienie codziennych zjawisk natury w formie pytań i odpowiedzi podane [...] dzieło w jęz. ang. przez Brever [...] ; z ostatniego wyd. fr. na pol. jęz. przeł. przez S. Pisulewskiego., polona.pl [dostęp 2019-08-21].
  8. ↑ Zoologija krótko zebrana czyli Opisanie najważniejszych z działu zwierząt stworzeń, tak pod względem korzyści jako i szkód które zrządzają, polona.pl [dostęp 2019-08-21].

Bibliografia

  • Praca zbiorowa: Encyklopedia Powszechna tom I. Warszawa: Samuel Orgelbrand, 1859.
  • Lesław Łukaszewicz: Rys dziejów piśmiennictwa polskiego. Poznań: Nakładem i drukiem N. Kamieńskiego i Spółki, 1866, s. 788.

Linki zewnętrzne