Szymon Syrski
Szymon Adam Syrski (Simeone Adamo de Syrski, ur. 24 października 1824 w Łubnie[1], zm. 13 stycznia 1882 we Lwowie[1]) – polski zoolog, profesor zoologii Uniwersytetu Lwowskiego.
Życiorys
Syn Dominika Syrskiego[2]. Uczęszczał do szkół w Jaśle, Przemyślu i do Gimnazjum św. Anny w Krakowie. Maturę zdał 9 października 1853, następnie studiował medycynę na Uniwersytecie Jagiellońskim w latach 1853/54–1857/58[2]. Przerwał studia na ostatnim roku chcąc zaciągnąć się do służby lekarskiej w Indiach[1]. Został jednak urzędnikiem prowadzącym prace niwelacyjne z ramienia wileńskiego oddziału francuskiej spółki budowy kolei żelaznej. W 1859 roku w Londynie, potem w Wiedniu, gdzie kontynuował studia medyczne[1]. Uzupełniał studia z zoologii w Paryżu. W 1866 otrzymał stanowisko dyrektora Muzeum Historii Naturalnej w Trieście[1]. Funkcję tę sprawował do 1875 roku. W 1875 powołany na katedrę zoologii Uniwersytetu Lwowskiego. Członek - korespondent Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego (1873-1882)[3].
Prawdopodobnie nie założył rodziny. Zmarł 13 stycznia 1882 roku we Lwowie. Pochowany został na Cmentarzu Łyczakowskim.
Dorobek naukowy
W dorobku naukowym Syrskiego znajdują się prace z dziedziny anatomii porównawczej, opracowania fauny Azji Wschodniej. Był pierwszym który stwierdził u węgorzy rozdzielnopłciowość. Męskie narządy rozrodcze samców węgorzy bywały określane narządami Syrskiego. Odkrył też obupłciowość u strzępielowatych. Zajmował się popularyzacją nauk przyrodniczych i opracował szereg haseł przyrodniczych i medycznych do pierwszego wydania Encyklopedii Orgelbranda.
Wybrane prace
- Sulle masse glutinose: osservate nei mesi di Gigno e Luglio 1872 nella parte settentrionale dell'Adriatico. Atti del museo civico di storia naturale di Trieste 6, ss. 14-17, 1874
- „Landwirtschaft, Wasserproduktion und die wichtigsten, zu diesen in näherer Beziehung stehenden mineralischen Erzeugnisse in China”. W: Fachmännische Berichte über die österreichisch-ungarische Expedition nach Siam, China und Japan. Stuttgart: J. Maier, 1872
- „Landwirtschaft in Japan” W: Fachmännische Berichte über die österreichisch-ungarische Expedition nach Siam, China und Japan. Stuttgart: J. Maier, 1872
- Über die Reproductions-Organe der Aale (Mit 2 Tafeln). Sitzungsberichte der kaiserlichen Akademie der Wissenschaften. Mathematisch-naturwissenschaftliche Klasse 69 (1), ss. 315-326, 1874
- Degli organi della riproduzione e della fecondazione dei pesci ed in ispecialità delle anguille. Bollettino della Società Adriatica di Scienze Naturali in Trieste 1/2, ss. 10-32, 1875
- Discorso sul compito della Società e sulla necessità ed utilità dello studio delle scienze naturali. Bollettino della Società Adriatica di Scienze Naturali in Trieste 1/2, ss. 3-10, 1875
- Wypadki poszukiwań odnoszących się do narządów rodnych ryb kostnoszkieletowych. Kosmos 1, ss. 417-455, 1876
Przypisy
- ↑ a b c d e Stanisław Zieliński , Mały słownik pionierów polskich kolonialnych i morskich : podróżnicy, odkrywcy, zdobywcy, badacze, eksploratorzy, emigranci - pamiętnikarze, działacze i pisarze migracyjni, Warszawa: Inst. Wyd. Ligi Morskiej i Kolonialnej, 1933, s. 521 .
- ↑ a b Krzysztof Stopka (red.): Corpus studiosorum Universitatis Iagellonicae 1850/51-1917/18 : S-Ś. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2014 ISBN 978-83-7638-418-4 s. 738
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1873, s. 519; 1874, s. 563; 1875, s. 567; 1876, s. 576; 1877, s. 552; 1878, s. 540; 1879, s. 536; 1880, s. 543; 1881, s. 559; 1882, s. 561;
Bibliografia
- Włodzimierz Kinastowski: „Syrski Szymon” W: Stanisław Feliksiak (red.): Słownik biologów polskich. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987 ss. 517–518
- Kinastowski W. Szymon Syrski (1829–1882). Wszechświat 10, ss. 253–255, 1972
- Robert Towarnicki. Szymon Syrski mało znany zoolog polski w 90 rocznicę śmierci. Przegląd Zoologiczny 18 (1), ss. 7–24, 1974
- Agata Barzycka: „Syrski Szymon Adam (1829-1882)” w: Polski Słownik Biograficzny, T. 46, Warszawa-Kraków 2009-2010, z. 189
- Georg Pilleri: Simeone Adamo de Syrski, (1829-1882): il Museo civico di storia naturale Ferdinando Massimiliano, la Società adriatica di scienze naturali, la Stazione zoologica di Trieste. Hirnanatomischen Institute, 1980
- dr Szymon Syrski. Czas 13 (17 stycznia 1882)
- „Syrski, Szymon Adam von (1829–1882), Zoologe” W: Österreichisches Biographisches Lexikon 1815-1950, Bd. 14 (Lfg. 63, 2012), s. 96
Media użyte na tej stronie
Autor: Igor Monchuk, Licencja: CC BY-SA 4.0
Пам'ятник на могилі Ш.Сірського. Личаківський цвинтар ,поле № 4.
Szymon Syrski